Xung đột Israel – Palestine: “Chảo lửa Trung Đông”

Những ngày này, các hành động bạo lực giữa quân đội Israel và người Palestine đang gia tăng với tốc độ nguy hiểm, từ dải Gaza lan đến Bờ Tây, đánh dấu sự quay trở lại của “chảo lửa Trung Đông” - một trong những điểm nóng dai dẳng và phức tạp nhất thế giới.

Bạo lực giữa quân đội Israel và người Palestine lan ra khu Bờ Tây. Ảnh: GETTY IMAGES

Xung đột lần này có nguyên nhân trực tiếp từ vụ việc một số người dân Palestine đấu tranh phản đối bị cưỡng chế khỏi khu vực Sheikh Jarrah ở Đông Jerusalem để nhường đất cho các dự án xây dựng khu định cư của người Do Thái, sau một cuộc chiến pháp lý kéo dài hàng thập kỷ. Một số gia đình Palestine được lệnh rời đi trước ngày 1-8 tới.

Hầu hết cư dân ở Sheikh Jarrah là người Palestine, nhưng một số người Israel đã chuyển đến định cư tại một số tòa nhà của khu vực này, tuyên bố rằng chúng thuộc sở hữu của người Do Thái từ trước cuộc chiến tranh Arab - Israel năm 1948.

Bất chấp nhiều cáo buộc của quốc tế cho rằng chính quyền Israel đã có các chính sách phân biệt đối xử nhằm đẩy người Palestine ra khỏi Jerusalem để bảo tồn cộng đồng đa số người Do Thái, Israel bác bỏ những cáo buộc đó và nói rằng tình hình ở Sheikh Jarrah là một cuộc tranh chấp bất động sản tư nhân mà người Palestine đã dùng để kích động bạo lực.

Nhiều người Palestine đã tụ tập, biểu tình bên ngoài các tòa nhà người Do Thái vừa dọn vào ở Sheikh Jarrah, đụng độ xảy ra khiến hàng trăm người bị thương.

Phong trào Hamas đã yêu cầu Israel rút cảnh sát khỏi khu vực Sheikh Jarrah. Và khi tối hậu thư này không được chấp nhận, Hamas đã phóng tên lửa cảnh cáo Israel, châm ngòi cho hành động quân sự quy mô từ phía Israel.

Việc chính quyền Israel đẩy người Palestine khỏi khu vực sinh sống của họ cũng trùng thời điểm ngày 7-5 là ngày thứ Sáu cuối cùng của tháng lễ Ramadan. Khi người Palestine đến Đền thờ Hồi giáo Al-Aqsa ở Đông Jerusalem để cầu nguyện, đụng độ dữ dội đã xảy ra giữa những người cầu nguyện với lực lượng an ninh Israel khiến một số người Palestine thiệt mạng.

Những căng thẳng cùng lúc đã trở thành mồi lửa châm ngòi cho xung đột kéo dài những ngày qua giữa Hamas và Israel, và hiện không chỉ ở dải Gaza, xung đột đã lan sang Bờ Tây.

Đợt giao tranh mới nhất giữa Israel và các phong trào vũ trang Palestine ở dải Gaza lần này là cuộc giao tranh đẫm máu nhất kể từ năm 2014 tới nay. Hamas và Jihad bắn tới 2.000 quả rocket vào Israel kể từ hôm thứ hai. Trong khi, Israel đã tấn công phá hủy nhiều cơ sở hạ tầng ở Gaza và gây ra thương vong lớn cho người dân Palestine.

Cuộc xung đột giữa Israel và phong trào Hamas đến nay đã khiến ít nhất 126 người Palestine thiệt mạng ở dải Gaza (trong đó có 31 trẻ em). Khoảng 950 người Palestine khác bị thương. Phía Israel cũng thông báo có 8 người thiệt mạng kể từ khi giao tranh bắt đầu.

Các nỗ lực thúc đẩy một giải pháp hòa bình toàn diện và bền vững cho cuộc xung đột Israel - Palestine trên cơ sở hai nhà nước cùng tồn tại cho tới nay vẫn chưa đạt kết quả, do thiếu các nỗ lực quốc tế và sự thiếu quyết tâm vì tính toán lợi ích của các bên liên quan.

Đặc phái viên Liên Hiệp Quốc về tiến trình hòa bình Trung Đông Tor Wennesland cảnh báo, với những động thái trên, hai bên dường như đang hướng tới “một cuộc chiến tranh toàn diện”.

Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc (HĐBA LHQ)  nhóm họp công khai vào ngày 16-5 để thảo luận về căng thẳng leo thang giữa Israel và Palestine. Cuộc họp sẽ diễn ra lúc 10h00 giờ Mỹ ngày 16-5 (tức 21h00 giờ Việt Nam cùng ngày). Theo các nhà ngoại giao, trong cuộc họp mới nhất diễn ra ngày 12-5, có 14-15 nước ủy viên của HĐBA đã ủng hộ ra tuyên bố chung nhằm kêu gọi các bên giảm leo thang căng thẳng.

NGUYỄN TẤN tổng hợp