Xung đột tái diễn ở Nam Sudan

Xung đột đẫm máu lại tái diễn tại Nam Sudan làm nhiều người thương vong. Điều này đồng nghĩa thỏa thuận hòa bình nhiều nguy cơ bị phá vỡ.

Binh sĩ thuộc Phái bộ Liên Hiệp Quốc (LHQ) tại Nam Sudan tuần tra tại Leer, Nam Sudan. Ảnh tư liệu: AFP

Theo đó cảnh sát địa phương thông báo có ít nhất 13 người đã thiệt mạng và 16 người bị thương trong những vụ đụng độ giữa hai cộng đồng dân cư ở hạt Rumbek East, thuộc bang Lakes, Nam Sudan. Ông Elijah Mabor Makuach, người phát ngôn cảnh sát bang cho biết các binh sĩ đã được triển khai để khôi phục ổn định sau khi xảy ra đụng độ từ ngày 12-6 giữa hai cộng đồng Gony và Theyieth.

Những vụ đụng độ giữa hai cộng đồng Gony và Theyieth liên tiếp xảy ra suốt 1 thập kỷ qua do tình trạng trộm cắp gia súc và trả đũa lẫn nhau. Vấn đề đáng quan ngại là hiện một số lượng lớn vũ khí bất hợp pháp đang nằm trong tay những người dân ở bang Lakes. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến các xung đột mang tính bạo lực đẫm máu tại đây. Các nỗ lực của chính quyền địa phương nhằm giải giáp vũ khí trong dân thường đến nay vẫn thất bại.

Tuần trước, Tổng thống Salva Kiir đã bổ nhiệm ông Rin Tueny Mabor, cựu Giám đốc tình báo quân sự Nam Sudan, làm Thống đốc bang Lakes thay ông Makur Kulang. Quyết định được đưa ra sau khi bạo lực gia tăng giữa các cộng đồng dân cư và những cuộc tấn công vũ trang nhằm vào đội ngũ nhân viên cứu trợ.

Còn nhớ hồi giữa tháng 5, tại khu vực Abyei, Nam Sudan cũng đã xảy ra xung đột đẫm máu khiến 11 người thiệt mạng. Khu vực Abyei giàu dầu mỏ nằm ở biên giới giữa Nam Sudan và Sudan vẫn là khu vực tranh chấp kể từ khi Nam Sudan tách khỏi Sudan vào năm 2011. Vụ đụng độ mới nhất nói trên xảy ra sau khi Hội đồng Bảo an LHQ ngày 11-5 gia hạn nhiệm vụ của Lực lượng An ninh lâm thời LHQ về Abyei (UNISFA) cho đến ngày 15-11 tới.

Trước đó, hồi tháng 1 năm ngoái, các cuộc giao tranh tương tự đã xảy ra ở Kolom, Admaska và khu vực Abyei, khiến 34 người thiệt mạng và nhiều người bị thương.

Xung đột liên tục diễn ra nên hồi cuối tháng 5 Hội đồng Bảo an LHQ đã thông qua nghị quyết gia hạn một năm (đến ngày 31-5-2022) lệnh cấm vận vũ khí đối với Nam Sudan, cũng như các biện pháp trừng phạt cấm đi lại và đóng băng tài sản đối với một số cá nhân và tổ chức của nước này. Nghị quyết cũng yêu cầu Tổng thư ký LHQ tiến hành đánh giá tiến độ đạt được của Nam Sudan đối với các tiêu chuẩn quan trọng trước ngày 15-4-2022. Mặc dù lệnh cấm của LHQ đã có hiệu lực nhưng số vũ khí vẫn tuồn vào Nam Sudan qua con đường nhập lậu nên rất khó kiểm soát.

Nam Sudan vốn là nước nghèo, bị tàn phá trong các xung đột bạo lực. Mặc dù giành được độc lập vào năm 2011 nhưng nội chiến vẫn không ngừng diễn ra. Những cuộc xung đột này đã làm hơn 380.000 người thiệt mạng. Cuộc khủng hoảng tại quốc gia châu Phi này đã phần nào được tháo gỡ hồi tháng 2-2020 sau khi Tổng thống Salva Kiir đạt được thỏa thuận chia sẻ quyền lực với đối thủ của ông là Riek Machar. Mặc dù mâu thuẫn có “hạ nhiệt” từ thỏa thuận hòa bình này, nhưng các vụ xung đột giữa các phe phái vẫn diễn ra, khiến hơn 1.000 người thiệt mạng trong nửa cuối năm 2020.

Giới quan sát cảnh báo, nguy cơ nội chiến tái bùng phát do thỏa thuận ngừng bắn chưa được thực thi đầy đủ như kỳ vọng. Đây là tác nhân làm cho quốc gia này đã khủng hoảng lại càng đi vào con đường bế tắc.

HN tổng hợp