Về đâu hàng Việt ?

Hàng hóa đến tay người tiêu dùng chủ yếu vẫn qua hệ thống chợ và các cửa hàng bán lẻ, thế nhưng trong khi người tiêu dùng đã dần hình thành được ý thức mua sắm hàng Việt thì một bộ phận đơn vị kinh doanh, tiểu thương chưa mặn mà thị trường này.

Việc nhập nhằng hàng “nội” - “ngoại”, khiến người mua khó khẳng định có phải hàng Việt hay không.

Cùng chung tâm lý chuộng hàng Việt như bao bà nội trợ, chị Lê Thị Mỹ Hạnh, ở xã Long Phú, thị xã Long Mỹ, chia sẻ: “Do thu nhập của gia đình còn khá thấp, không có điều kiện để mua các loại hàng hóa chất lượng cao của nước ngoài, vì thế tôi chọn các sản phẩm là hàng Việt phù hợp với túi tiền của gia đình mình”.

Thế nhưng, khi tâm lý tin tưởng vào hàng Việt đã hình thành thì sự lơ là của người bán đang làm ảnh hưởng đến lòng tin của người tiêu dùng. Theo chị Mỹ Hạnh, ở một số chợ xã chỉ hoạt động buổi sáng, người bán hàng có thể bày tất cả hàng hóa trên một tấm đệm tại khu vực được phân lô sẵn. Sản phẩm được quảng bá như thế nào tùy thuộc theo đối tượng mua hàng là ai. “Hôm trước, tôi đi chợ, hỏi mua cái thau nhôm của một tiểu thương đang bày hàng trên khoảng đất trống có phải hàng Việt hay không, tiểu thương khẳng định chắc nịch toàn bộ sản phẩm đều là hàng Việt. Nhưng hôm khác đến mua, tiểu thương này bảo rằng đây hàng Thái Lan”. Điều đáng nói là khi so sánh 2 sản phẩm được “tiếp thị” hoàn toàn giống nhau nhưng giá cả hoàn toàn khác, chênh lệch nhau đến 5.000 đồng.

Trong điều kiện nền kinh tế khó khăn như hiện nay, phát triển thị trường nông thôn đang là lối ra cho sản phẩm của nhiều doanh nghiệp. Thực tế, lượng hàng hóa phân phối qua kênh siêu thị, cửa hàng tiện lợi chỉ tập trung ở các trung tâm đô thị. Còn đại bộ phận người dân vẫn có thói quen mua sắm ở khu vực chợ nông thôn. Trong khi đó, hệ thống bán lẻ của các doanh nghiệp Việt lại chưa mặn mà với khu vực này. Mặt khác, người tiêu dùng đã bắt đầu hình thành tâm lý tin dùng hàng Việt, nhưng người tiêu dùng nông thôn vẫn phải chấp nhận sử dụng nhiều mặt hàng chất lượng thấp, thậm chí không rõ nguồn gốc lại mang danh hàng Việt. Đây là điều kiện lý tưởng cho hàng ngoại “hất” hàng nội ra khỏi tầm tay người tiêu dùng.

Ngoài các đồ dùng thiết yếu, có thương hiệu hoặc xuất hiện phổ biến trên các phương tiện thông tin đại chúng thì các hàng hóa khác người dân vẫn còn mù mờ về xuất xứ. Điều đáng nói, việc nhập nhằng hàng “nội” - “ngoại” khiến người mua khó khẳng định có phải hàng Việt hay không. Phải chăng công tác tạo dựng niềm tin hàng Việt bị lơ là. Đi mua sắm ở chợ, người tiêu dùng dù có nhiều cơ hội tiếp cận với những sản phẩm do doanh nghiệp trong nước sản xuất, nhưng để phân biệt rõ ràng đâu là hàng nội chính hiệu để ưu tiên sử dụng quả là việc khó khăn. Ông Nguyễn Văn Thậm, Phó Giám đốc Sở Công thương Hậu Giang, cho rằng: Cái khó này xuất phát từ nguyên nhân là các doanh nghiệp chưa quan tâm xây dựng mối liên kết với cơ quan quản lý chợ, quản lý thị trường và bà con tiểu thương ở chợ. Chưa quan tâm đến chiến lược giới thiệu, quảng bá dài hơi cho sản phẩm của mình làm ra. Còn các tiểu thương ở chợ cũng chưa thật sự quan tâm đến nguồn gốc hàng hóa và thái độ ưu tiên hàng Việt. Do vậy, vấn đề cần được quan tâm hơn là việc đưa hàng Việt vào chợ truyền thống, bởi cùng với xu thế hội nhập, hàng hóa nước ngoài có đầy đủ điều kiện xâm nhập vào thị trường của ta. Cùng với đó, hàng nhập lậu, không có xuất xứ rõ ràng vẫn còn xuất hiện nhan nhản, người tiêu dùng phải thật sự thông minh mới đủ niềm tin ủng hộ cho hàng Việt.

Ghi nhận từ năm 2014 đến nửa đầu năm 2015, chương trình đưa hàng Việt về nông thôn (HVVNT) ở tỉnh ta diễn ra rầm rộ. Càng trở về sau, những phiên chợ này dường như “vắng bóng”. Theo Trung tâm Xúc tiến thương mại tỉnh, trong kế hoạch phê duyệt chương trình đưa HVVNT của Bộ Công thương không có tỉnh Hậu Giang, mà phân bổ cho các tỉnh khác. Chương trình này chủ yếu để địa phương học hỏi kinh nghiệm. Sau đó, địa phương tự tìm nguồn lực thực hiện bằng cách kêu gọi các doanh nghiệp tham gia đưa HVVNT. Tại Hậu Giang, siêu thị Co.opMart đang chiếm vai trò chủ đạo. Từ thực tế cho thấy công tác hỗ trợ để hàng Việt “phủ sóng” vùng nông thôn chưa thật sự nhiều, bởi số lượng các chuyến hàng quá ít, trong khi còn quá nhiều vùng nông thôn các chuyến HVVNT chưa về tới.

Các doanh nghiệp khi đưa hàng Việt về nông thôn cho rằng nhiều mặt hàng còn phải cạnh tranh khốc liệt với hàng lậu, hàng giả nên muốn phát triển trên diện rộng thì sản phẩm ngoài việc tranh thủ sự ưu ái của người tiêu dùng cần phải có cơ chế hỗ trợ cho từng sản phẩm Việt. Tuy nhiên, để hàng Việt trụ ở thị trường nông thôn thì chỉ những phiên chợ hàng Việt là chưa đủ. Bởi mỗi phiên chợ diễn ra trong khoảng thời gian không quá một tuần lễ, lượng hàng hóa tham gia có giới hạn. Sau các phiên chợ, người dân có nhu cầu tiêu dùng hàng Việt không biết phải mua ở đâu, nhất là người dân vùng sâu, vùng xa. Ông Nguyễn Văn Thậm, Phó Giám đốc Sở Công thương tỉnh, cho biết thêm: Hiện tỉnh có đến 72 chợ, nếu khai thác tốt hết tiềm năng của các chợ này thì đây sẽ là một hệ thống quảng bá và phân phối hàng Việt hiệu quả đến tay người tiêu dùng nông thôn. Sở đang xin Bộ Công thương xem xét cho tỉnh làm mô hình điểm bán hàng Việt cố định. Theo đó, Hậu Giang dự kiến sẽ làm 2 điểm và địa điểm được chọn sẽ được bố trí trưng bày hoàn toàn là hàng Việt, từ đó người dân có thể an tâm lựa chọn sản phẩm mà mình muốn mua.

Bài, ảnh: KIM ĐIỀU