Đẩy mạnh sản xuất lúa chất lượng cao

Thời gian qua, Hậu Giang đã tập trung tái cơ cấu lại ngành nông nghiệp, trong đó chú trọng nâng cao phẩm chất hạt lúa để từng bước xây dựng vùng lúa chất lượng cao đáp ứng nhu cầu tiêu dùng và xuất khẩu.

Trồng giống chất lượng cao sẽ góp phần nâng giá trị hạt gạo. Ảnh: T.TRÚC

Thay đổi tập quán sản xuất

Đây là năm thứ 3 tổ hợp tác nông nghiệp kênh Hàng Sao, ở ấp Thạnh Mỹ C, xã Bình Thành, huyện Phụng Hiệp, chủ động liên kết để xuống giống đồng loạt và cùng một loại giống cho diện tích hơn 150ha để tạo điều kiện cho doanh nghiệp bao tiêu, thu mua khi đến vụ thu hoạch. Hiện nay, các thành viên của tổ đang tất bật vệ sinh đồng ruộng, gia cố đê bao tập thể để 10 ngày nữa sẽ xuống giống đồng loạt. Nếu trước đây mỗi người sử dụng một giống thì vài năm trở lại đây gần 20 thành viên của tổ thống nhất sử dụng một loại giống để gieo sạ. Vụ Đông xuân năm rồi, tổ sử dụng giống OM18 thì năm nay dự kiến sẽ gieo sạ bằng giống Đài Thơm 8, vì đây là giống lúa chất lượng cao, đạt tiêu chuẩn xuất khẩu nên giá trị cao và thu nhập của nông dân cũng được cải thiện.

Ông Nguyễn Hoàng Thắng, ở ấp Thạnh Mỹ C, xã Bình Thành, cho biết: “Trước đây, một khu vực làm nhiều giống rất khó cho doanh nghiệp thu mua khi đến vụ thu hoạch nên xảy ra tình trạng nông dân bị ép giá. Nhưng vài năm gần đây khi sử dụng cùng một loại giống, gieo sạ đồng loạt nên thời gian thu hoạch cùng lúc, tạo điều kiện cho máy cắt hay doanh nghiệp thu mua lúa dễ dàng. Khi sử dụng các giống lúa chất lượng cao, tuy năng suất có thấp hơn giống IR 50404 nhưng đổi lại giá trị và phẩm chất hạt lúa cao, giá bán và thu nhập cũng từ đó được nâng lên”.

Ngoài sử dụng các giống lúa chất lượng cao để gieo sạ thì hiện nay nông dân trong tỉnh cũng tích cực áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Những quy trình sản xuất như 3 giảm 3 tăng, 1 phải 5 giảm được nông dân áp dụng tối đa vào tất cả các mùa vụ trong năm.

 Canh tác gần 1ha lúa, nếu trước đây ông Võ Văn Bình, ở xã Hòa An, huyện Phụng Hiệp, chủ yếu áp dụng phương thức sạ lan, mỗi công lúa gieo sạ gần 20kg lúa giống thì 3 vụ lúa trong năm 2023 này, ông Bình đều áp dụng sạ hàng hoặc sạ máy chỉ tốn 14kg lúa giống/công. Mỗi vụ ông giảm gần 60kg lúa giống, chưa kể lúa sạ thưa nên lúa ít bệnh, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, bụi lúa nở đều, năng suất cuối vụ đạt từ bằng đến cao hơn hình thức sạ lan.

Ông Bình cho biết thêm: “Qua 1 năm áp dụng phương pháp 3 giảm 3 tăng, gia đình nhận thấy kỹ thuật này có nhiều lợi ích, vừa giảm được chi phí đầu tư nhưng lợi nhuận thì vẫn đảm bảo. Đặc biệt là trong thời buổi giá cả phân bón tăng cao như hiện nay, giá lúa tăng giảm theo thị trường nên khi giảm được phần nào chi phí đầu tư sẽ giúp đảm bảo được lợi nhuận cuối vụ”.

Năm 2023, huyện Phụng Hiệp gieo sạ hơn 41.900ha, giảm hơn 3.000ha so với năm 2022. Trong đó, nông dân áp dụng các quy trình sản xuất mới chiếm hơn 70% diện tích. Song song đó nhận thức của người dân trong việc sử dụng giống lúa chất lượng cao để gieo sạ đã được nâng lên theo từng năm. Nếu năm 2022, tỷ lệ sử dụng giống lúa chất lượng cao, giống nguyên chủng, xác nhận 1 để gieo sạ chiếm chưa đến 70% thì trong năm 2023, tỷ lệ sử dụng các giống lúa chất lượng cao như: OM18, ST24, OM4218, Đài Thơm 8 chiếm đến gần 95% diện tích sản xuất trong năm.

Ông Trần Văn Tuấn, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Phụng Hiệp, cho biết: Vài năm trước đây, khi giá lúa bấp bênh theo thị trường, ngành nông nghiệp huyện Phụng Hiệp đã tập trung vận động người dân chuyển dần từ phương thức sản xuất cũ sang áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, cơ giới hóa trong sản xuất đề từng bước giảm giá thành sản xuất trong canh tác lúa, áp dụng các giống lúa chất lượng cao để nâng cao phẩm chất hạt lúa, từ đó giá bán cao, tăng nguồn thu nhập. Từng bước thực hiện được mục tiêu này, cùng với điều kiện giá lúa năm nay có nhiều thuận lợi, luôn ổn định ở mức cao nên đã nâng được thu nhập của người dân cao hơn từ 20%-30% so với những năm trước đây.

Cũng theo ông Tuấn, bên cạnh việc vận động người dân thay đổi tập quán sản xuất thì 2 năm qua huyện Phụng Hiệp cũng tập trung xây dựng nhiều mô hình sản xuất lúa theo hướng an toàn tiến đến hữu cơ. Nếu năm 2021, bước đầu huyện xây dựng thí điểm 500ha lúa an toàn thì năm 2022 đã nâng lên được 2.500ha, 35ha lúa sản xuất theo hướng sinh thái. Phấn đấu đến năm 2025 toàn huyện có 5.000ha lúa an toàn, trong đó có 1.500ha lúa sản xuất theo hướng hữu cơ. Ông Tuấn cho biết thêm: “Khi áp dụng các mô hình sản xuất này, nông dân phải tuân thủ nghiêm ngặt các bước sử dụng giống, phân, thuốc theo hướng dẫn, có ghi chép nhật ký sản xuất. Đảm bảo hạt lúa làm ra không còn tồn dư thuốc bảo vệ thực vật, đạt tiêu chuẩn xuất khẩu”.

Nâng cao giá trị hạt gạo

Thời gian qua, tỉnh Hậu Giang đã tập trung duy trì diện tích sản xuất lúa hàng năm, đồng thời vận động người dân tăng cường mở rộng sản xuất diện tích vụ Thu đông tại những khu vực có điều kiện thuận lợi để gia tăng sản lượng lúa của tỉnh. Tập trung xây dựng và phát triển các vùng trồng đạt tiêu chuẩn an toàn đảm bảo đủ điều kiện xuất khẩu sang các thị trường giàu tiềm năng. Hiện tại, trên địa bàn tỉnh đã xây dựng được 7 vùng trồng lúa được sản xuất theo các tiêu chuẩn an toàn được cấp mã số vùng trồng đạt tiêu chuẩn xuất khẩu sang thị trường các nước với diện tích 282,12ha với 161 hộ, sản lượng trong năm khoảng 3.635 tấn.

Đồng thời, để nâng cao giá trị sản xuất lúa gạo, ngành nông nghiệp Hậu Giang cũng đã chỉ đạo các đơn vị, ngành chuyên môn từ tỉnh đến địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, mở rộng diện tích sản xuất áp dụng kỹ thuật canh tác như “3 giảm, 3 tăng”, “1 phải, 5 giảm”, tăng tỷ lệ diện tích lúa được chứng nhận các tiêu chuẩn SRP, VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ… theo nhu cầu thực tế của thị trường, phấn đấu đến năm 2025 có trên 95% diện tích sản xuất lúa chất lượng cao, giá thành sản xuất thấp.

Ngành nông nghiệp Hậu Giang cho biết, toàn tỉnh có khoảng 77.500ha đất trồng lúa, hàng năm toàn tỉnh cung cấp sản lượng trên 1 triệu tấn lúa cho thị trường. Trong những năm qua, tỉnh đã dịch chuyển cơ cấu giống lúa dần từ nhóm chất lượng thấp như IR 50404, OM 576… sang các giống lúa chất lượng cao như OM 5451, OM 18, Jasmin 85, RVT, Đài Thơm 8, ST24, ST25… phù hợp với nhu cầu thị trường nội địa và xuất khẩu. Việc chuyển đổi giống lúa đối với người trồng lúa tại Hậu Giang không còn là trở ngại, lượng lúa giống cơ bản đáp ứng được nhu cầu sản xuất, tỷ lệ diện tích sử dụng lúa giống cấp xác nhận trong những năm vừa qua là rất cao (trên 85%), mục tiêu hướng đến hiện nay là nâng cao giá trị sản xuất lúa theo các vùng tập trung và kiểm soát chất lượng đạt theo yêu cầu, quy chuẩn để liên kết doanh nghiệp xuất khẩu.

Đặc biệt tới đây tỉnh tổ chức Festival Quốc tế ngành hàng lúa gạo Việt Nam - Hậu Giang 2023 là điều kiện để thúc đẩy ngành sản xuất lúa gạo của tỉnh phát triển hơn nữa. Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hoàng Trung cho biết: Nhằm thúc đẩy phát triển sản xuất lúa gạo chất lượng cao, nâng cao chuỗi giá trị, lấy tăng trưởng xanh làm nền tảng và thích ứng với biến đổi khí hậu tại vùng đồng bằng sông Cửu Long, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ NN&PTNT chủ trì, phối hợp với UBND tỉnh Hậu Giang và các Bộ, ngành liên quan tổ chức Festival Quốc tế ngành hàng lúa gạo Việt Nam - Hậu Giang 2023, với chủ đề “Gạo Xanh, Sống Lành”. Festival Quốc tế ngành hàng lúa gạo Việt Nam - Hậu Giang 2023 sẽ mở ra cơ hội giới thiệu tiềm năng, thế mạnh sản xuất, chất lượng hạt gạo và tạo đà thúc đẩy cho thương mại lúa gạo quốc gia. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để Việt Nam đưa ra thông điệp với thế giới về một quốc gia có trách nhiệm với nền lương thực, thực phẩm toàn cầu...

T.TRÚC - D.KHÁNH