Dùng hạt bình bát diệt ốc bươu vàng

Sản phẩm “Thuốc diệt ốc bươu vàng bằng hạt bình bát” của học sinh Trần Thị Lan Anh, lớp 10A2, Trường THPT Trường Long Tây, huyện Châu Thành A, có thể diệt ốc bươu vàng (OBV) mà không gây phản ứng phụ, ô nhiễm môi trường.

Thuốc diệt ốc bươu vàng bằng hạt bình bát của Lan Anh dễ làm, dễ tìm nguyên liệu mà mang lại kết quả tốt.

Nạn OBV cắn phá ruộng lúa, nhất là giai đoạn mạ non đã gây thiệt hại năng suất, công lao động của nông dân. Gia đình Lan Anh cũng không ngoại lệ vì cả gia đình sống nhờ vào 4.000m2 đất lúa. Lan Anh nhớ lại: “Có nhiều vụ lúa, cha mẹ em phải đi tìm mua giống để giậm lại những lỗ trống đã bị ốc ăn hết mạ. Mặc dù trước đó, cha mẹ em đã ra công bắt tay, đánh rãnh nước để bắt ốc nhưng không hết. Nhìn đồng lúa thưa thớt, cha mẹ lo lắng nên em đã quyết tâm tìm biện pháp tiêu diệt OBV cho kỳ được. Và tình cờ trong một lần đọc báo, em phát hiện trong hạt bình bát có chứa hoạt chất thuộc nhóm acetogenin: squamocin, acimicin, desacetyluvaricin. Các chất này tan trong rượu, nước, có độc tính nên em muốn thử nghiệm xem có diệt được OBV hay không”. Từ ý tưởng đó, em đã tìm đến nhờ cô giáo dạy môn hóa học Phùng Thị Tuyết Nga, Trường THCS Trường Long A để được hướng dẫn. Thấy tinh thần ham học hỏi và quyết tâm của em nên cô Nga đã hỗ trợ, tìm hiểu thêm và hướng dẫn em làm sản phẩm thử nghiệm “Thuốc diệt OBV bằng hạt bình bát” thành công.

Qua các thử nghiệm trong phòng thí nghiệm, thuốc đã diệt được 100% OBV chỉ sau 2 giờ. Có 100% OBV chết sau 24 giờ sử dụng thuốc. Khi tiến hành ngoài đồng ruộng, tác dụng thuốc vẫn tương tự. Bên cạnh đó, độ pH đo được trong dung dịch nước ruộng không thay đổi nhiều, dao động từ 6,75 (lúc chưa sử dụng thuốc) lên 6,76 (sau khi dùng thuốc). OBV chết với các triệu chứng chảy nhớt, mất nước. Còn trứng OBV cũng bị bể lớp vỏ cứng, hư hỏng không thể nở ra ốc con. Qua kết quả thực nghiệm còn cho thấy: sau 3 ngày, thuốc còn tác dụng 60%, đến 5 ngày còn 30% ốc bị chết. 

Lan Anh chia sẻ cách làm và nguyên lý của thuốc, em sử dụng liều lượng pha thuốc như sau: lấy 500g hạt bình bát đem giã nát pha với 250ml rượu trắng và 16 lít nước, lọc bỏ bã cho vào bình xịt. Rượu có tác dụng làm chất xúc tác, tạo mùi thơm, dẫn dụ OBV đến và ngấm thuốc.

Với liều lượng này có thể sử dụng trên 1.000m2 ruộng lúa. Giá thành sản phẩm khoảng 27.500 đồng/1.000m2 ruộng lúa. Nếu dùng thuốc hóa học với liều lượng dùng ít nhất phải 1 chai 500ml hoặc 1 gói thuốc có giá thành hơn 62.000 đồng. Như vậy, thuốc diệt OBV bằng hạt bình bát có chi phí rẻ chưa bằng 1/2 và không gây hại môi trường. Bởi sau 7 ngày thực hiện thí nghiệm, OBV không chết do thuốc đã bị phân hủy dưới ánh nắng mặt trời.

Lan Anh lưu ý thêm: Để thuốc có tác dụng tốt nhất thì nông dân nên áp dụng khi mật độ ốc dày, nhiều hơn 3 con/m2. Khi phun thuốc, mực nước trên mặt ruộng cao khoảng 2cm là vừa. Sau phun, nông dân tiếp tục giữ nước 2 ngày để diệt hết số lượng ốc còn sót lại vì thuốc chỉ có tác dụng tốt trong 3 ngày đầu. Bà con nên phun lúc chiều mát hay sáng sớm và nơi có nhiều ốc tập trung để phát huy tối đa hiệu quả thuốc.

Đánh giá về loại thuốc này, mẹ em Trần Thị Lan Anh phấn khởi, tôi không ngờ bình bát cũng có thể diệt được OBV. Con gái tôi đã giúp được cha mẹ khỏi vất vả vì OBV. Còn ông Huỳnh Văn Út, hàng xóm gần nhà Lan Anh, chia sẻ: “Thấy cháu Lan Anh diệt ốc bằng bình bát có hiệu quả nên tôi cũng kêu các con sang học hỏi để về làm thử. Chứ OBV cắn mạ non nhiều quá thấy xót ruột. Năm nào, nhà tôi cũng bỏ ra vài trăm ngàn đồng để tiêu diệt, vừa mất tiền vừa gây hại sức khỏe”.

Theo đánh giá của Ban Giám khảo Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng tỉnh thì sản phẩm thuốc diệt ốc bươu vàng bằng hạt bình bát của Trần Thị Lan Anh đã đáp ứng nhu cầu của thị trường trong sản xuất nông nghiệp. Sản phẩm thân thiện môi trường, có thể sử dụng rộng rãi mà giá thành lại thấp, dễ làm, dễ tìm trong tự nhiên.

Lan Anh cho biết thêm: Vì gia đình em làm ruộng nên dự phòng OBV, em đã đem hạt bình bát phơi khô, tích trữ để sử dụng lâu dài. Em cũng mong muốn sắp tới nhiều bà con áp dụng biện pháp này thành công để không bị OBV gây thiệt hại.

Với những ưu điểm trên, sản phẩm của em đã đoạt được 2 giải ba cấp huyện, tỉnh trong Cuộc thi Nghiên cứu khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học năm học 2017-2018 do Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh tổ chức. Mới đây, sản phẩm “Thuốc diệt ốc bươu vàng bằng hạt bình bát” còn nhận được giải khuyến khích trong Cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng tỉnh Hậu Giang lần thứ V năm 2018.

Bài, ảnh: TRÚC LINH