Đừng mơ hồ trong chọn ngành nghề !

Chọn ngành theo định hướng của gia đình, còn mơ hồ trong chọn nghề nghiệp... là những trở ngại lớn khiến nhiều học sinh khối lớp 12 đang lo lắng, khó quyết định trong các mùa tuyển sinh trước cũng như năm nay.

Học sinh trường THPT Vị Thủy được tư vấn, hỗ trợ tài liệu tuyển sinh từ các trường đại học.

Thích công nghệ sinh học nhưng ba mẹ muốn chọn ngành y !

“Gia đình mong muốn em học ngành y vì ba mẹ nói ngành đó rất ý nghĩa, có cơ hội việc làm; em thì rất yêu thích ngành công nghệ sinh học. Hồi đó, anh hai em cũng được gia đình định hướng như vậy, nhưng cuối cùng anh đã chọn ngành công nghệ ô tô. Em thấy ba mẹ rất buồn, lần này mẹ đặt hy vọng nhiều vào em và muốn em thực hiện theo định hướng của gia đình, chắc em không dám cãi lời. Em ưu tiên nguyện vọng 1 của mình là ngành y theo ý ba mẹ, nguyện vọng 2 mới chọn ngành bản thân yêu thích”, đây là lời tâm sự của em L.T.D.M., một học sinh lớp 12 Trường THPT chuyên Vị Thanh. Theo em M. thì đó là cơ hội duy nhất để em thuyết phục gia đình học ngành yêu thích nếu không trúng tuyển nguyện vọng 1. Nhưng là học sinh giỏi đều các môn, cơ hội đậu ngành y với M. sẽ cao.

Câu chuyện của M. cũng là trăn trở của nhiều học sinh khác. Thực tế cho thấy điều cha mẹ, ông bà muốn nhưng không chắc là đam mê, sở thích của các em.    

Nhiều học sinh còn phân vân, khi đến thời điểm này vẫn chưa xác định được mình sẽ học ngành gì, thích ngành nào, dễ dẫn đến lựa chọn… đại, chọn theo số đông… Em Dương Như Ý, học sinh lớp 12, Trường THPT Lương Tâm, huyện Long Mỹ, bộc bạch: “Em rất thích môn tiếng Anh, dự định sẽ chọn ngành nào liên quan đến môn học này, nhưng đến giờ em vẫn chưa quyết định được, em đang đợi nhà trường, thầy cô tư vấn thêm để tìm được ngành mình thích nhất đăng ký”.

Thực trạng một bộ phận học sinh khá hời hợt, thiếu tìm hiểu, không đầu tư lựa chọn kỹ càng ngành nghề dẫn đến nhiều thiếu sót, sai lầm khi lựa chọn ngành, nghề không phù hợp. Vấn đề này thấy rõ trong những năm qua, khi hàng năm có hàng trăm lượt học sinh xin điều chuyển nguyện vọng đăng ký xét tuyển đại học, cao đẳng.

Ông Nguyễn Thanh Thiên, Trưởng phòng Quản lý chất lượng - Cơ sở vật chất, Sở Giáo dục và Đào tạo, cho biết: “Năm vừa rồi học sinh lớp 12 điều chỉnh nguyện vọng bằng 2 hình thức trực tiếp hoặc trực tuyến qua hệ thống phần mềm nên rất khó nắm được số lượt thay đổi nguyện vọng của học sinh, nhưng không ít trường hợp thay đổi. Đa phần là do các em biết mình không đủ điểm nên chuyển chọn ngành có điểm thấp hơn, nhìn vào danh sách các ngành nghề rồi chọn thôi, thiếu sự cân nhắc ngành nghề yêu thích, năng lực. Tình trạng học sinh giỏi khó chọn ngành theo sở thích đam mê, bị chi phối từ gia đình năm nay nhiều”.

Đã có nhiều trường hợp sinh viên sau 4-5 năm học đại học, tốn nhiều công sức, tiền của của gia đình vẫn bỏ ngành đã học, đăng ký thi đại học lại và chọn ngành mình thật sự yêu thích, sau đó tốn thêm 4 năm để theo đuổi niềm đam mê hiện nay rất nhiều.

Câu hỏi đặt ra, lời giải nào phù hợp cho bài toán quẩn quanh chọn ngành, nghề: sẽ theo năng lực, sở thích đam mê hay theo gia đình, thầy cô, theo số đông, ngành mới, ngành hot…

Các em cần hỗ trợ gì ?

Dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, để đảm bảo an toàn sức khỏe học sinh, các hoạt động tư vấn tuyển sinh ở các trường THPT trong toàn tỉnh đều thực hiện theo hình thức trực tuyến qua phần mềm, zalo, facebook, hoặc ban giám hiệu đến tư vấn trực tiếp từng lớp học.

Ông Cao Minh Ngoan, Hiệu trưởng Trường THPT Phú Hữu, huyện Châu Thành, chia sẻ: “Trong mỗi buổi tư vấn trực tiếp tại trường, chúng tôi đều hỗ trợ, tư vấn để các em nhận định rõ bản thân mình thích gì, học ngành nào để có những lựa chọn đúng nhất cho bản thân mình. Quan trọng là học sinh xác định rõ lập trường, sở thích ngành nghề để đầu tư theo đuổi. Có như thế dù nhiều khó khăn, vất vả, trở ngại nhưng yêu thích, có năng lực các em sẽ chịu khó theo học cho đến cùng”. Trường này đã tư vấn trực tiếp cho 3/5 lớp 12 của trường. Hai tuần qua, do có nhiều lớp học sinh nhiễm Covid-19, nên tất cả học sinh ở các khối lớp trường chuyển sang học trực tuyến.

Yêu cầu xây dựng nội quy group tư vấn trực tuyến cho học sinh rõ ràng, ông Trần Văn Hòa, Hiệu trưởng Trường THPT Lương Tâm, huyện Long Mỹ, cho biết: “Do dịch Covid-19 nên đến nay trường chưa thể tổ chức phối hợp với các trường đại học, cao đẳng, hay tổ chức đoàn đưa học sinh đi tư vấn, tuyển sinh trực tiếp như mọi năm, mà phối hợp với Trường Đại học Nam Cần Thơ, Đại học Cửu Long… chia sẻ trang website và tư vấn trực tuyến cho học sinh”. Nhà trường cũng phân công ban giám hiệu, đoàn thanh niên, giáo viên chủ nhiệm và cả giáo viên bộ môn tranh thủ tư vấn trực tuyến qua phần mềm, qua mạng xã hội, chia sẻ các trang web các trường đại học có uy tín để các em nắm rõ ngành, phương thức thi hay xét tuyển, chế độ chính sách...

Còn với Trường THPT Tân Long, huyện Phụng Hiệp, khi trường đại học cử người xuống trường tư vấn, trường bố trí mỗi lớp 12 chỉ đại diện 1 học sinh và đoàn thanh niên trường đến nghe giới thiệu, về triển khai lại cho các bạn học; còn Trường THPT chuyên Vị Thanh kỹ lưỡng hơn chỉ ban giám hiệu và đoàn thanh niên nghe tư vấn, nhận tờ rơi tuyển sinh về chia sẻ, tư vấn lại cho học sinh trường…

Thực tế, khi chọn nghề, chọn trường, nhiều học sinh và gia đình các em đứng trước nhiều áp lực. Đó không chỉ là áp lực đầu vào mà còn nặng nề hơn với đầu ra. Nhiều học sinh ấp ủ ngành nghề trong tương lai ngay khi bước chân vào trường THPT, đã nỗ lực học tập, rèn luyện tốt để đạt được ước mơ, nhưng thực trạng cử nhân sau khi tốt nghiệp không có việc làm hiện nay rất nhiều. Tâm lý không xin được việc, không vào được biên chế nhà nước ảnh hưởng rõ ràng sự lựa chọn của học sinh, gia đình. Ngoài ra, việc chưa thể tổ chức tư vấn trực tiếp do dịch Covid-19, học sinh thiếu thông tin tuyển sinh từ các trường đại học, cao đẳng… cũng là trở ngại không kém.

Ông Nguyễn Thanh Thiên, Trưởng phòng Quản lý chất lượng - Cơ sở vật chất, Sở Giáo dục và Đào tạo, nhấn mạnh: “Quan trọng là các em phải cân nhắc kỹ, lựa chọn ngành theo đúng sở thích, năng lực của mình là ưu tiên hàng đầu, kế mới là điều kiện kinh tế gia đình và nhu cầu việc làm, tuyệt đối không được chạy theo số đông, ngành hot. Vì chọn ngành nghề đúng sẽ là tương lai của chính các em, chứ không phải của ai khác. Nhà trường, giáo viên, phụ huynh chỉ nên tư vấn, không nên can thiệp quá nhiều để học sinh làm chủ tương lai mình...”.

Bài, ảnh: CAO OANH