Hành trình 10 năm lan tỏa đam mê sáng tạo

Qua 10 lần tổ chức, Cuộc thi Sáng tạo thanh, thiếu niên, nhi đồng tỉnh góp phần khơi dậy và lan tỏa niềm đam mê sáng tạo trong lứa tuổi thanh, thiếu niên, nhi đồng trên địa bàn tỉnh, tạo ra nhiều chuyển biến tích cực.

Các sản phẩm tham gia cuộc thi đã góp phần nâng cao chất lượng học tập, mang lại thu nhập cho gia đình và góp phần giải quyết các vấn đề mang tính phát triển ở địa phương.

Một chặng đường truyền cảm hứng

Cuối năm 2013, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 2123 về việc thành lập Ban Tổ chức Cuộc thi Sáng tạo thanh, thiếu niên, nhi đồng tỉnh Hậu Giang lần thứ I năm 2014. Đây là dấu mốc quan trọng đánh dấu sự ra đời của cuộc thi thường niên này tại tỉnh.

Đến năm nay, cuộc thi đã trải qua 10 lần tổ chức và ngày càng tạo được sự lan tỏa, trở thành động lực thúc đẩy phong trào sáng tạo trong lứa tuổi thanh, thiếu niên, nhi đồng trên địa bàn tỉnh.

Ở lần đầu tiên triển khai vào năm 2014, ban tổ chức cuộc thi các cấp nhận được sự tham gia của 140 sản phẩm đến từ 75 trường trong tổng số 267 trường thuộc đối tượng dự thi, chiếm 28%. Tuy số lượng còn khá khiêm tốn, nhưng qua đó, có thể thấy cuộc thi đã bước đầu thu hút được sự quan tâm, tiếp cận của một bộ phận giáo viên, học sinh trong tỉnh. Với sự tuyên truyền, phổ biến của ban tổ chức cuộc thi, số lượng sản phẩm dự thi dần tăng lên. Năm 2018, có đến 734 sản phẩm tham gia cuộc thi, đến từ 244 trường trong tổng số 260 trường thuộc đối tượng dự thi.

Ngay trong lần đầu tiên tổ chức, tỉnh chọn 14 sản phẩm tham gia cuộc thi toàn quốc và có 1 sản phẩm về phần mềm tin học đoạt giải ba, đưa Hậu Giang là 1 trong 6 tỉnh, thành khu vực đồng bằng sông Cửu Long có giải ở lần này. Đến năm 2015, tỉnh vươn lên xếp thứ nhất các tỉnh, thành trong khu vực về số lượng và chất lượng, khi có đến 4 sản phẩm đoạt giải, bao gồm 2 giải ba và 2 giải khuyến khích. Trong những năm tiếp theo, Hậu Giang tiếp tục đoạt được nhiều giải cao tại cuộc thi toàn quốc và khẳng định vị thế của mình trong phong trào sáng tạo ở khu vực.

Theo ông Nguyễn Văn Ngẫu, nguyên Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh: “Dự thi toàn quốc trong 10 năm qua, tỉnh Hậu Giang có 25 sản phẩm đoạt giải, bình quân có 2,5 sản phẩm đoạt giải mỗi năm. So với số sản phẩm đoạt giải cuộc thi toàn quốc hàng năm là 106 giải (bình quân 1,7 giải/tỉnh, thành phố). Như thế, tỉnh Hậu Giang được xếp vào nhóm tỉnh, thành phố có số sản phẩm dự thi đạt nhiều giải trong cuộc thi toàn quốc hàng năm. Các sản phẩm đoạt giải có trình độ kỹ thuật cao, tính sáng tạo, tính mới, tận dụng các nguyên liệu dễ tìm kiếm, đã qua sử dụng và phù hợp với lứa tuổi thanh, thiếu niên, nhi đồng”.

Góp phần nâng cao chất lượng học tập và cuộc sống

Là một trường nằm ở vùng nông thôn sâu, với vị trí địa lý không mấy thuận lợi và điều kiện vật chất còn gặp nhiều khó khăn, nhưng 10 năm qua, Trường THCS Trường Long Tây, huyện Châu Thành A, vẫn đạt được nhiều thành tích nổi bật tại cuộc thi. Trong 25 sản phẩm của Hậu Giang đoạt giải tại cuộc thi toàn quốc, trường có đến 2 sản phẩm, bao gồm 1 giải ba và 1 giải khuyến khích.

Gần đây nhất phải kể đến em Nguyễn Thanh Phong, học sinh Trường THCS Trường Long Tây, huyện Châu Thành A, là tác giả của sản phẩm “Thiết bị hỗ trợ tốt, chủ đề các phép đo môn khoa học tự nhiên 6”, đoạt giải nhất tại Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên, nhi đồng tỉnh lần thứ IX năm 2022 và giải ba tại cuộc thi toàn quốc. Phong chia sẻ: “Cuộc thi đã cho em nhiều trải nghiệm rất quý báu. Nhờ cuộc thi mà em biết thêm được nhiều thứ và rút ra kinh nghiệm nhiều hơn. Từ đó, có thêm nhiều kỹ năng và hoàn thiện bản thân hơn”.

Không riêng gì Trường THCS Trường Long Tây, còn nhiều trường khác ở vùng nông thôn sâu của tỉnh cũng có sản phẩm đoạt giải cao tại cuộc thi các cấp. Chính hoàn cảnh thực tế đã khơi gợi lên trong các em mong muốn tìm ra các sáng kiến, cải tiến kỹ thuật để ứng dụng vào học tập và đời sống. Từ đó, mày mò nghiên cứu, chế tạo được các sản phẩm chất lượng để dự thi. Tiêu biểu như các sản phẩm: “Trái nổi báo nước mặn” của nhóm học sinh Trường THPT Chiêm Thành Tấn, đoạt giải nhì tại cuộc thi toàn quốc năm 2016; “Máy nấu nước thông minh” của học sinh Trường THPT Lương Tâm, huyện Long Mỹ, đoạt giải khuyến khích cuộc thi toàn quốc năm 2018;…

Các sáng kiến của học sinh tuy không mang lại giá trị kinh tế lớn nhưng đã góp phần nâng cao chất lượng học tập, mang lại thu nhập cho gia đình và góp phần giải quyết các vấn đề ở địa phương, như sản phẩm “Bộ thiết bị đo sạt lở đất” của nhóm học sinh Trường THPT Chuyên Vị Thanh, đoạt giải ba tại cuộc thi toàn quốc năm 2017; sản phẩm “Nghiên cứu chế biến phụ gia thực phẩm và các sản phẩm khác từ ruột và các chế phẩm khóm Cầu Đúc” của nhóm học sinh Trường THPT Lương Thế Vinh, huyện Phụng Hiêp”, đoạt giải ba tại cuộc thi toàn quốc năm 2020;…

Theo đánh giá của Ban tổ chức, Ban giám khảo cuộc thi cấp tỉnh, các sản phẩm đoạt giải đều có chất lượng khá tốt, minh chứng là số điểm đạt được đều khá cao so với thang điểm theo thể lệ của cuộc thi. Tuy vẫn còn đó những khó khăn, hạn chế, nhưng qua 10 năm, cuộc thi đã thực sự khơi gợi và lan tỏa được niềm đam mê nghiên cứu, sáng tạo trong lứa tuổi thanh, thiếu niên, nhi đồng trên địa bàn tỉnh, trở thành nền tảng quan trọng để các em tiếp tục tiến xa hơn trên hành trình nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo, đóng góp vào sự phát triển chung của quê hương trong thời gian tới.

Ông Huỳnh Trường Vĩnh, nguyên Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh, cho biết: “Từ những kết quả đã đạt được qua 10 năm triển khai cuộc thi trên địa bàn tỉnh, có thể thấy, tiềm năng sáng tạo trong thanh, thiếu niên, nhi đồng của tỉnh còn rất lớn, rất phong phú và đa dạng. Các em có quyết tâm cao, dám nghĩ, dám làm, có tính sáng tạo và tính mới. Chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp duy trì việc tổ chức cuộc thi theo chỉ đạo của Trung ương và của tỉnh để khơi nguồn, động viên, hỗ trợ cho các em. Đồng thời, tôn vinh, khen thưởng xứng đáng để khơi dậy tiềm năng sáng tạo của các em, giúp các em có thêm động lực để tiếp tục sáng chế, góp phần thiết thực phát triển quê hương”.

Bài, ảnh: ĐANG THƯ