Bài 2: Lãng phí cấp thẻ bảo hiểm y tế trùng

Trong khi nhiều xã, phường, thị trấn thấy... “hạnh phúc” khi nâng được tỷ lệ người dân tham gia BHYT mỗi tháng một vài phần trăm, nhất là với các xã nông thôn mới, thì có những xã công bố tỷ lệ người dân tham gia BHYT đạt vượt khung 100% !?

Thoạt đầu mới nghe tỷ lệ người dân tham gia BHYT đạt trên 100% thật sự gây tò mò và không hiểu lý do vì sao có chuyện lạ đời như vậy? Tuy nhiên, bên trong nó là sự lãng phí không nhỏ.

Bà Trương Thị Màu (trái) cầm hai thẻ BHYT được cấp và mua đều còn thời hạn sử dụng.

1 người 2 thẻ BHYT

Tình trạng tỷ lệ người dân tham gia BHYT đạt trên 100% xảy ra tại 4 địa phương là xã Tân Bình, Hòa An của huyện Phụng Hiệp, xã Xà Phiên, Lương Nghĩa của huyện Long Mỹ. Cao nhất là xã Xà Phiên đạt 123%, Tân Bình đạt 121%, Hòa An đạt 114% và thấp nhất là Lương Nghĩa đạt trên 111%. Các xã này là xã đặc biệt khó khăn, người dân trên địa bàn xã được cấp thẻ BHYT 100%, vậy thêm mười mấy, hai mươi phần trăm nữa, kiếm ở đâu ra đây?, nhưng chắc chắn không có chuyện tính toán sai số liệu ở đây.

Cầm 2 chiếc thẻ BHYT trên tay, bà Trương Thị Màu, ở ấp 7, xã Xà Phiên, lý giải: “Cả hai thẻ đều còn hạn sử dụng, một cái tôi mua, còn 1 cái xã cấp. Dù có hai thẻ, nhưng chỉ sử dụng có 1 cái thôi. Tôi cũng ít khi đi khám bệnh, thẻ BHYT chỉ để hờ đó, nên có 2 cái cũng như không hà, có đi khám gì nhiều đâu”. Không chỉ có bà Màu, mà bà Huỳnh Thị Nguyên, cũng ở ấp 7, có cùng lúc hai thẻ BHYT. Với 1 thẻ tự mua và 1 thẻ được cấp. “Cũng có những người khác được 2 thẻ giống như nhà tui vậy nè”, bà Nguyên nói.

Theo ông Hồ Văn Khâm, Phó Chủ tịch UBND xã Xà Phiên: “Khi triển khai cấp thẻ BHYT cho người dân trên địa bàn xã, chúng tôi đã rà soát lại các đối tượng thuộc diện được cấp thẻ chính sách, nhằm tránh trùng thẻ do đối tượng chính sách đã cấp đầu năm. Việc cấp thẻ BHYT cho người dân năm nay chỉ mới thực hiện trong tháng 7. Đến nay, xã đã cấp được khoảng 98% thẻ, trong tổng số thẻ được in là 15.383 thẻ. Số còn lại chưa cấp được là do đối tượng đi làm ăn xa, chưa về nhận thẻ. Việc cấp trùng là do những trường hợp mua thẻ tự nguyện trước khi được cấp thẻ, trong đó có học sinh”.

Đầu năm 2016, đã có chính sách hoàn trả lại số tiền mua BHYT. Theo quy định, đối tượng được ngân sách nhà nước hỗ trợ đóng BHYT sẽ được hoàn trả tiền nếu trước đó đã mua thẻ BHYT. Số tiền BHYT được hoàn trả tương ứng thời gian còn lại của thẻ BHYT, kể từ khi cơ quan BHXH thu hồi được thẻ BHYT còn giá trị sử dụng và nhận đủ hồ sơ hoàn trả theo quy định. Với mười mấy phần trăm mua vượt BHYT ở các xã trên, số tiền hoàn trả chắc không ít. Trao đổi về vấn đề triển khai hoàn tiền cho đối tượng có thẻ trùng ở huyện, ông Nguyễn Thanh Nhàn, Giám đốc Bảo hiểm xã hội huyện Phụng Hiệp, cho biết: “Huyện đã có thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng, thông tin cho địa phương để thông báo lại cho người dân có thẻ trùng ở hai xã Tân Bình, Hòa An và 4 ấp được cấp thẻ ở xã Long Thạnh và xã Hòa Mỹ đi làm thủ tục nhận lại tiền. Tuy nhiên đến nay chưa thể hoàn lại tiền đóng cho tất cả các đối tượng”.

Vậy vì sao qua nhiều tháng triển khai chính sách hoàn tiền đóng BHYT mà người dân đi nhận tiền lại rất ít ?

Phiền hà thủ tục hoàn tiền mua BHYT

Theo lời của bà Màu, năm trước, sau khi bà mua thẻ BHYT, cũng nhận được thông tin hoàn trả lại tiền, nhưng do khi địa phương cấp thẻ BHYT năm 2015, bà thấy mình có thẻ BHYT rồi nên không lấy nữa. Đến khi có chủ trương hoàn tiền, bà không có hai thẻ mang theo trình với cơ quan BHXH huyện nên không được nhận lại tiền. Bà Màu phân trần: “Đến nay, được cấp thẻ mới, thẻ cũ còn sử dụng đến tháng 10-2016 mới hết hạn. Bây giờ đi phải lên tận BHXH huyện, đường xá xa xôi, thủ tục đi hai lần mới lãnh được, mà tiền nhận lại 3 tháng cũng chẳng có bao nhiêu, thấy lu bu nên thôi”. Trường hợp bà Nguyên ở cùng ấp 7 kể trên cũng vậy, vì ngán ngại thủ tục rườm rà, đường xa nên không đi nhận tiền lại.

Theo thông tin từ các cơ quan BHXH trong tỉnh, để được hoàn tiền, người có thẻ BHYT phải có đủ hai thẻ và làm đủ hồ sơ theo hướng dẫn của cơ quan BHXH huyện mới được nhận hồ sơ. Sau 15 ngày làm việc, người dân sẽ được nhận tiền lại. Như vậy, để nhận được tiền hoàn lại, người có thẻ BHYT trùng phải hai bận đến cơ quan BHXH huyện. Đường xa, lại sợ tốn kém chi phí, nên người dân không… thèm nhận tiền hoàn lại.

Người dân bỏ dở chuyện nhận tiền hoàn lại, còn địa phương, cơ quan BHXH cũng chưa thật sự quan tâm đến việc thực hiện, nắm bắt đối tượng có thẻ trùng để hướng dẫn họ đi nhận lại tiền. Địa phương không nắm được người nào có thẻ trùng và bao nhiêu người có thẻ trùng để tuyên truyền, cơ quan BHXH cũng chưa có thống kê những ai có thẻ trùng và ai đã đến thực hiện thủ tục hoàn tiền. Bà Quách Thị Bích Phượng, Phó Giám đốc BHXH tỉnh, nói: “Việc đối chiếu lại để biết đối tượng nào có thẻ trùng là rất khó, mất thời gian, do hai mã thẻ (một mã mua theo hộ gia đình, một mã thẻ được cấp) khác nhau. Chỉ khi so ngày, tháng, năm sinh, địa chỉ, tên mới biết trùng, nhưng rất khó. Vì vậy, chủ yếu chúng tôi tuyên truyền người dân có thẻ trùng tự đến cơ quan BHXH để nhận tiền”.

Chỉ ra hướng tháo gỡ, bà Phượng cho biết thêm địa phương áp dụng quy trình thủ tục đúng nhưng còn cứng nhắc. Do khi nhận hồ sơ cơ quan BHXH phải đối chiếu thẻ, tính tiền, quy tiền ra là bao nhiêu, nhiều việc nên đa phần không thể thực hiện trả tiền ngay khi người dân nộp thủ tục. Tuy nhiên, nếu đảm bảo được nhân lực, vẫn có thể thực hiện hoàn tiền ngay cho đối tượng. Như vậy, sẽ tránh được phiền hà cho người dân.

Điều đáng nói là nếu việc này thực hiện càng chậm thì số tiền được hoàn lại cho người dân ít dần. Do số tiền BHYT được hoàn trả tương ứng thời gian còn lại của thẻ BHYT kể từ khi cơ quan BHXH thu hồi được thẻ BHYT còn giá trị sử dụng và nhận đủ hồ sơ hoàn trả theo quy định. Vậy là dân xã nghèo tính ra chẳng được hỗ trợ !

Bài, ảnh: HỒNG DIỄM

------------------------

Bài 3: Bao giờ đạt chỉ tiêu ?

Với tỷ lệ người dân tham gia BHYT như hiện nay, cần thêm hơn 7% nữa mới đạt chỉ tiêu, rõ ràng là chuyện rất khó khăn đối với các địa phương…