Bảo vệ thành quả loại trừ bệnh sốt rét

Từ năm 2016 đến nay, tỉnh không ghi nhận trường hợp mắc bệnh sốt rét. Tuy nhiên, các hoạt động giám sát dự phòng được ngành y tế thực hiện thường xuyên nhằm chủ động phát hiện các ca bệnh sốt rét và phòng lây nhiễm nếu có ca bệnh xâm nhập.

Trao đổi cùng phóng viên Báo Hậu Giang, ông Lê Văn Chúc (ảnh), Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, khẳng định: “Các hoạt động hưởng ứng Ngày thế giới phòng chống sốt rét năm 2023 sẽ được thực hiện trên phạm vi cả tỉnh với chủ đề “Dồn tổng lực về đích để loại trừ sốt rét tại Việt Nam” và bảo vệ thành quả loại trừ bệnh sốt rét ở tỉnh từ năm 2019.

Từ năm 2016 đến nay, tỉnh không ghi nhận ca sốt rét nhưng các hoạt động giám sát, dự phòng được thực hiện ra sao, thưa ông ?

- Hàng năm, khối y tế dự phòng cả tỉnh đều duy trì thực hiện chương trình phòng chống sốt rét. Giám sát dịch tễ, điều tra côn trùng, mỗi năm thực hiện khoảng 5.000 lam máu xét nghiệm. Thực hiện cấp thuốc điều trị và quản lý ca sốt rét nếu có. Năm 2019, tỉnh đã loại trừ bệnh sốt rét. Tuy nhiên, hoạt động giám sát để phát hiện các ca bệnh xâm nhập được các địa phương duy trì thực hiện. Vẫn giám sát nguy cơ ở người về địa bàn đi từ các vùng có dịch nhằm kịp thời phát hiện ca bệnh sớm nhất nếu có.

Vậy đường lây, triệu chứng của bệnh sốt rét, mức độ nguy hiểm của bệnh ?

- Sốt rét là căn bệnh do ký sinh trùng Plasmodium gây ra. Người vừa khỏi bệnh có thể tái mắc bệnh, vì có nhiều loại ký sinh trùng gây bệnh sốt rét. Mọi người đều có thể mắc bệnh sốt rét nếu sống hoặc có qua lại vùng rừng núi nơi có bệnh sốt rét lưu hành. Bệnh sốt rét lây truyền qua đường máu với 4 phương thức lây truyền sau: Do muỗi truyền, do truyền máu, mẹ truyền sang con, dùng chung bơm tiêm dính máu có ký sinh trùng sốt rét khi tiêm chích ma túy.

Người mắc bệnh sốt rét có thể chỉ xuất hiện các triệu chứng sốt rét thông thường nhưng cũng có khi lại là dấu hiệu sốt rét ác tính. Các dấu hiệu sốt rét còn phụ thuộc vào loài ký sinh trùng truyền bệnh.

Dấu hiệu sốt rét thông thường với cơn sốt sơ nhiễm và cơn sốt điển hình. Dấu hiệu sốt rét ác tính với các dấu hiệu tiền ác tính nổi bật là có rối loạn ý thức như: li bì hoặc vật vã, cuồng sảng, nói lảm nhảm, sốt cao liên tục, mất ngủ nhiều, nhức đầu dữ dội, nôn hoặc tiêu chảy nhiều. Xuất hiện hội chứng tâm thần: hôn mê đột ngột hoặc từ từ, hôn mê sâu dần, co giật kiểu động kinh, rối loạn cơ vòng, đồng tử dãn. Các dấu hiệu khác như rối loạn hô hấp hoặc suy hô hấp do phù não, ứ đọng đờm dãi. Huyết áp giảm do mất nước hoặc tăng do phù não. Nôn và tiêu chảy. Có thể gặp suy thận, đái ít hoặc vô niệu, urê huyết cao, đái huyết do tan máu.

Bệnh sốt rét gây thiếu máu, gan to, lách to. Trẻ em bị bệnh sốt rét cơ thể còi cọc chậm lớn, kém thông minh. Phụ nữ có thai mắc bệnh sốt rét dễ gây sảy thai, thai chết lưu, đẻ non hoặc khi sinh nở dễ mắc phải những tai biến. Phụ nữ khi mang thai nhiễm ký sinh trùng sốt rét, có thể sinh con bị sốt rét bẩm sinh. Trẻ nhỏ bị mắc bệnh sốt rét sẽ dẫn đến tình trạng thiếu máu nặng, suy hô hấp, gan to, lách to, tổn thương đa cơ quan và có thể tử vong. Thông thường, trẻ mắc sốt rét chỉ có biểu hiện là sốt nên rất dễ chẩn đoán nhầm với bệnh khác.

Khẩu hiệu truyền thông phòng, chống bệnh sốt rét được ngành y tế tuyên truyền hưởng ứng Ngày thế giới phòng chống sốt rét năm 2023.

Người dân cần làm gì để phòng bệnh sốt rét, thưa ông ?

- Đối với người dân, để không mắc bệnh sốt rét cần phải phòng tránh muỗi đốt, bằng cách ngủ mùng cả ban ngày. Buổi tối khi làm việc phải mặc quần áo dài tay để phòng muỗi đốt, có thể sử dụng nhang xua muỗi. Quan tâm, vệ sinh môi trường xung quanh nơi ở, loại bỏ những nơi trú ẩn của muỗi như phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh, sắp xếp vật dụng trong nhà ngăn nắp, sạch sẽ, quần áo phải được xếp gọn gàng không nên treo hay móc quần áo trên tường làm chỗ cho muỗi đậu...

Những người đi làm ở vùng rừng núi cần mang theo mùng để ngủ, trước khi đi nên đến cơ sở y tế để được cấp thuốc uống phòng bệnh và khi trở về từ vùng rừng núi nên đến cơ sở y tế để được khám, tư vấn cách theo dõi sức khỏe. Khi thấy các triệu chứng của bệnh sốt rét như: đau đầu, mệt mỏi, đau các cơ, rối loạn tiêu hóa, rét run, sốt nóng sau đó vã mồ hôi hoặc cảm thấy ớn lạnh, gai rét, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Hưởng ứng Ngày thế giới phòng chống sốt rét năm 2023, ngành y tế tỉnh sẽ chủ động thực hiện các hoạt động gì, thưa ông ?

- Hưởng ứng Ngày thế giới phòng, chống sốt rét năm 2023 (25-4), chúng tôi sẽ tăng cường hoạt động truyền thông. 100% xã, phường, thị trấn, huyện, thị, thành phố sẽ thực hiện các biện pháp phòng, chống sốt rét và treo băng rôn truyền thông, phối hợp truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng, loa truyền thanh,… qua đó, nâng cao nhận thức người dân, các cấp chính quyền, các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể tích cực, quan tâm hơn nữa đến công tác phòng, chống bệnh sốt rét nhằm giữ vững thành quả loại trừ bệnh sốt rét những năm qua ở tỉnh.

Xin cảm ơn ông !

HỒNG DIỄM thực hiện