Bệnh viêm da lệ thuộc corticoid - Đừng xem thường

Tại các bệnh viện chuyên khoa về da liễu gặp nhiều trường hợp bị viêm da lệ thuộc corticoid do làm đẹp không đúng cách, điều trị bệnh về da không đúng cách hay sử dụng corticoid lâu ngày. Có trường hợp tổn thương da mặt vĩnh viễn hay những biến chứng tàn phá diện mạo khuôn mặt, ảnh hưởng đến cuộc sống người bệnh. Làm gì để phòng bệnh viêm da lệ thuộc corticoid? Bác sĩ Nguyễn Hồng Nhặn (ảnh), Giám đốc Bệnh viện Chuyên khoa Tâm thần và Da liễu tỉnh, chia sẻ về vấn đề này.

Bác sĩ có thể thông tin về những nguyên nhân, dấu hiệu bệnh viêm da lệ thuộc corticoid nhằm giúp người bệnh nhận biết được mình đang mắc bệnh này ?

- Viêm da do lệ thuộc corticoid tại chỗ ở mặt được định nghĩa là những tổn thương da mặt vĩnh viễn hoặc bán vĩnh viễn do sử dụng corticoid không hợp lý, bừa bãi, không được giám sát và kéo dài dẫn đến những biểu hiện và triệu chứng trên da và tâm lý lệ thuộc vào thuốc.

Nguyên nhân dẫn đến bị viêm da lệ thuộc corticoid do làm đẹp không đúng cách, trong đó có sử dụng mỹ phẩm trôi nổi, kem trộn không rõ nguồn gốc để làm trắng, trị nám nhanh trong vài ngày có chứa nhiều corticoid hay do điều trị bệnh về da không đúng cách, sử dụng corticoid lâu ngày,…

Những dấu hiệu để nhận biết người đang bị viêm da lệ thuộc corticoid là teo da, giãn mao mạch, xuất huyết, rạn da, giảm sắc tố, chậm lành vết thương, rậm lông, phát ban dạng trứng cá, nhiễm trùng da,… Để nhận biết tình trạng teo da bệnh nhân thấy được sự giảm độ dày thượng bì và bì thông qua tác động ức chế sự tăng sinh tế bào sừng và nguyên bào sợi và ức chế tổng hợp collagen, lipid. Giãn mao mạch là giãn mạch thông qua kích thích các tế bào nội mô vi mạch ở da. Xuất huyết do teo da và chất gian bào khiến mạch máu mất đi sự nâng đỡ của chất nền da. Rạn da là tình trạng bất thường liên kết chéo của collagen, giảm mô liên kết hỗ trợ da làm tăng tính nhạy cảm với căng cơ học. Giảm sắc tố là tình trạng giảm số lượng và hoạt động của tế bào hắc tố. Phát ban dạng trứng cá, bao gồm bệnh rosacea steroid và viêm da quanh miệng. 

Vậy làm gì để phòng bệnh viêm da lệ thuộc corticoid, thưa bác sĩ ?

- Để phòng bệnh viêm da lệ thuộc corticoid cần tránh những nguyên nhân được đề cập có thể dẫn đến bệnh này. Mọi người nên sử dụng sản phẩm có xuất xứ rõ ràng, có nguồn gốc, tránh sử dụng các loại kem trộn trôi nổi, tuân thủ theo sự chỉ định điều trị của bác sĩ nếu có mắc các bệnh về da. Chọn nơi làm đẹp có uy tín, bác sĩ chuyên khoa về da liễu để làm đẹp an toàn, chăm sóc da đúng cách.

Khi phát hiện da có dấu hiệu nhiễm corticoid phải nhanh chóng đến cơ sở y tế, bác sĩ chuyên khoa da liễu để được khám và tư vấn, điều trị để tránh những tổn thương trên da, đôi khi không hồi phục được.

Bác sĩ có những lưu ý gì khi điều trị tình trạng viêm da lệ thuộc corticoid ?

- Nếu da xuất hiện các dấu hiệu viêm do corticoid mức độ nhẹ, hãy ngưng ngay sản phẩm đang dùng và đến khám bác sĩ da liễu để được kiểm tra tình trạng da. Với những trường hợp tai biến do nhiễm corticoid mức độ nặng, việc ngưng sử dụng sản phẩm đột ngột có thể gây phản ứng dữ dội ngược do tình trạng lệ thuộc.

Việc điều trị nhằm mục đích giải quyết tình trạng nhiễm trùng, bội nhiễm nấm kèm theo (nếu có), giảm viêm đỏ, phục hồi hàng rào bảo vệ da bằng các sản phẩm thuốc uống, thuốc thoa hoặc các phương pháp trị liệu sử dụng công nghệ như điện di dưỡng chất, mesotherapy, ánh sáng sinh học, huyết tương giàu tiểu cầu PRP…

Ngoài ra, chăm sóc da tại nhà cũng đóng vai trò quan trọng giúp tránh tác động tổn thương da và phục hồi da nhanh hơn, người bệnh cần lưu ý vệ sinh da mỗi ngày bằng nước sạch hoặc có thể dùng thêm một số sản phẩm làm sạch da có tính tẩy rửa nhẹ nhàng, ít gây kích ứng. Lựa chọn những sản phẩm chăm sóc da và tóc đúng, tránh chọn các sản phẩm chứa thành phần menthol, camphor, sodium lauryl sulfate. Ngưng dùng nếu da có cảm giác châm chích, bỏng rát, khô, ngứa và bong vảy. Sử dụng sản phẩm dưỡng da phù hợp, không có hương liệu, dịu nhẹ lên da. Không dùng các chất có tính lột tẩy, làm se khít lỗ chân lông hoặc toner.

Đặc biệt nên hạn chế trang điểm, ngừng thoa bất kỳ mỹ phẩm nào lên da. Trong trường hợp bắt buộc phải trang điểm, nên dùng các sản phẩm dạng lỏng, nhẹ, tránh các sản phẩm chống nước hoặc dạng đặc.

Hạn chế chà xát, chạm tay vào vùng da đang bị viêm kích ứng. Tránh các yếu tố môi trường khắc nghiệt làm nặng tình trạng đỏ, kích ứng da như nắng nóng, khô lạnh, môi trường ô nhiễm, khói bụi, nấm mốc… Khi ra đường cần phải bảo vệ da. Hạn chế tối đa tác động của ánh nắng mặt trời lên da. Thoa kem chống nắng, đội mũ rộng vành. Nên chọn các loại chống nắng có chỉ số SPF từ 30 trở lên, không chứa hương liệu và có các thành phần khoáng như kẽm oxide, titanium dioxide.

Cố gắng đừng để stress vì stress có thể làm tình trạng phát ban mụn trứng cá do corticoid nặng nề hơn. Kiểm tra lại các thuốc đang sử dụng vì tình trạng viêm da do corticoid có thể trở nên nặng nề hơn với biểu hiện gia tăng tình trạng đỏ da nếu sử dụng một số loại thuốc tim mạch, chống trầm cảm, đau nửa đầu, vitamin B3…

Xin cảm ơn bác sĩ !

HỒNG DIỄM thực hiện