Bước chuyển cho “dân số và phát triển”

Năm 2017, Hậu Giang không chỉ tập trung thực hiện kế hoạch hóa gia đình mà việc nâng cao chất lượng dân số được quan tâm đúng mức, chuyển trọng tâm chính sách dân số kế hoạch hóa gia đình sang “dân số và phát triển”.

Lãnh đạo Sở Y tế kiểm tra chất lượng cung cấp dịch vụ y tế ở các cơ sở y tế.

Tiền đề thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của ngành

Theo bà Võ Thị Hoàng Loan, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh, đến nay, cơ cấu tổ chức bộ máy ngành, cùng lực lượng cộng tác viên đã cơ bản ổn định từ tỉnh đến ấp, khu vực. Các trung tâm dân số huyện có từ 6-8 biên chế đảm bảo cho hoạt động. Năm nay, cũng là một năm phấn khởi của lực lượng cộng tác viên, cán bộ dân số về chế độ thù lao, phụ cấp. Bà Loan nói: “Chúng tôi đã chuyển mã ngạch dân số cho 72 cán bộ dân số để được hưởng phụ cấp ưu đãi ngành hàng tháng. Cộng tác viên dân số tỉnh được chi mức thù lao bằng 0,2 nhân với mức lương cơ sở/tháng, được 260.000 đồng/tháng, thay vì có 200.000 đồng/tháng như trước đây”.

Với mức thù lao này, tuy không nhiều nhưng có ý nghĩa động viên, khuyến khích đối với cộng tác viên dân số. Bà Nguyễn Thị Thêu, cộng tác viên dân số ấp Nhơn Thuận 1B, xã Nhơn Nghĩa A, huyện Châu Thành A, bộc bạch: “Bây giờ thù lao ổn định, những khoản thù lao chưa cấp trước đây của năm 2016 cũng đã được cấp bổ sung. Thù lao hàng tháng không nhiều, nhưng được cấp kịp thời, cộng tác viên có đủ điều kiện đi tuyên truyền, vận động”. Trong năm nay, lực lượng cộng tác viên dân số tỉnh đã tăng trên 90 người, tổng số cộng tác viên hiện tại là trên 1.500 người. Đời sống vật chất và tinh thần của cán bộ, cộng tác viên dân số, nhất là cán bộ, cộng tác viên dân số gặp khó khăn về kinh tế được quan tâm chăm lo nên càng an tâm công tác. 

Cơ cấu, tổ chức bộ máy ổn định là tiền đề quan trọng góp phần thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu ngành được giao năm 2017. Kết quả nhiều chỉ tiêu đạt cao hơn năm 2016. Bà Trần Thị Bé Ngọc, Giám đốc Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình huyện Vị Thủy, cho biết: “Chỉ tiêu thực hiện các biện pháp tránh thai hiện đại năm nay đạt 106%, tăng 4% so với năm 2016. Kết quả này nhờ có sự quan tâm đầu tư, chỉ đạo quyết liệt, sâu sát của lãnh đạo Đảng, chính quyền các cấp. Bên cạnh đó, là sự nỗ lực, quyết tâm của cán bộ, cộng tác viên dân số”. Không chỉ có huyện Vị Thủy thực hiện vượt chỉ tiêu này, 7 huyện, thị, thành phố còn lại đều thực hiện vượt. Trong năm, cả tỉnh có gần 76.000 người thực hiện các biện pháp tránh thai hiện đại, đạt 110%.

Cũng trong năm 2017, công tác chăm sóc sức khỏe người cao tuổi lần đầu tiên được đưa vào chỉ tiêu nhiệm vụ của ngành. Dù mới mẻ, nhưng kết quả trên 70.600 người cao tuổi được khám sức khỏe và lập sổ quản lý sức khỏe. Ngành dân số cũng đã hoàn thành cuộc tổng điều tra dân số vào tháng 6, qua đó, đánh giá được thực trạng, quy mô, chất lượng dân số để có thể đề xuất những chính sách, kế hoạch dân số phù hợp trong những năm tới.

Những thách thức cho năm mới

Hậu Giang đang xảy ra tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, tỷ lệ bé trai trên bé gái là 111 bé trai/100 bé gái. Tuy nhiên, một số địa phương có tình trạng mất cân bằng ngược, bé gái nhiều hơn. Bà Trần Thị Bé Ngọc, Giám đốc Trung tâm Dân số - Kế hoạch hóa gia đình huyện Vị Thủy, cho biết: “Tỷ lệ bé trai trên bé gái là 98 bé trai/100 bé gái. Nhận định đây là sự mất cân bằng tự nhiên chứ không phải do lựa chọn giới tính khi sinh”. Huyện Vị Thủy cũng đang phải đối mặt với tình trạng dân số giảm và người trong độ tuổi lao động đi làm ăn xa nhiều. Gói nâng cao chất lượng dân số sàng lọc sơ sinh tỷ lệ đạt chưa cao do việc thực hiện sàng lọc dịch vụ ở cơ sở y tế huyện còn hạn chế.

Qua kết quả điều tra dân số cho thấy, mức sinh thay thế ở tỉnh đang có chiều hướng giảm và thấp so với mức cho phép của cả nước, chỉ 1,6 con/bà mẹ, trong khi mức cho phép là 2,1 con/bà mẹ. Đây là vấn đề đặt ra cần được tuyên truyền nhằm gia tăng và duy trì mức sinh thay thế theo mức cho phép. Dân số già gia tăng những năm gần đây đặt ra vấn đề chính sách chăm lo cho nhóm dân số này. Bà Võ Thị Hoàng Loan, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh, cho biết: “Năm 2017, ngành đã khởi động đề án kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh, nhưng do mới triển khai vào cuối năm nên chưa thể đánh giá được hiệu quả. Trong năm 2018, chúng tôi sẽ tập trung thực hiện nâng cao chất lượng dân số với kế hoạch nâng cao chất lượng dân số đã được phê duyệt. Quan tâm nâng cao chất lượng cung ứng dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình. Xây dựng đề án duy trì mức sinh hợp lý nhằm kéo tăng mức sinh thay thế. Khuyến khích sinh đủ 2 con, trong đó đề cao tính tiên phong, gương mẫu của mỗi cán bộ, đảng viên trong việc thực hiện chủ trương, chính sách sinh đủ 2 con. Tuyên truyền không sinh con thứ ba ở các gia đình nghèo, khó khăn về kinh tế. Đề xuất có chính sách khen hoặc hỗ trợ cho những cặp vợ chồng sinh đủ 2 con. Do đó, việc truyền thông cũng phải phù hợp giữa các địa phương có mức sinh khác nhau”.

Có thể nói năm 2017 là năm bước ngoặt với nhiều kết quả nổi bật của ngành dân số tỉnh nhà, bên cạnh đó vẫn còn không ít thách thức phải đối mặt trong những năm tiếp theo và cần có những kế hoạch, chính sách dân số phù hợp để chuyển trọng tâm từ dân số kế hoạch hóa gia đình sang “dân số và phát triển”.

Bài, ảnh: HỒNG DIỄM