Hút thuốc lá và các bệnh về phổi

Hút thuốc lá được biết tới là tác nhân phổ biến nhất gây ra bệnh ung thư phổi và đây cũng là một trong nhiều bệnh ung thư mà người hút thuốc mắc phải.

Chăm sóc bệnh nhân tại Bệnh viện Lao và bệnh Phổi tỉnh. Ảnh: HỒNG DIỄM

Những người hút thuốc có nguy cơ cao mắc các bệnh khí phế thũng, viêm cuống phổi, đây là hai dạng của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Hút thuốc liên quan tới khoảng 90% của tổng số các cas mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Bên cạnh đó, hút thuốc cũng làm suy yếu hệ miễn dịch của cơ thể. Nguy cơ viêm đường hô hấp như: Viêm phổi, bệnh cúm mùa ở người hút thuốc cao hơn so với người không hút thuốc. Các bệnh liên quan đến phổi khi hút thuốc lá có thể kể đến:

Ung thư phổi

Ở hầu hết các nước, thuốc lá là nguyên nhân gây hơn 90% cas tử vong vì ung thư phổi. Ung thư phổi không phổ biến ở người không hút thuốc. Thực tế, ung thư phổi là căn bệnh hiếm thấy trước khi sử dụng thuốc lá trở nên phổ biến như hiện nay. Trong vòng 60 năm qua, tỷ lệ ung thư phổi tăng lên đáng kể cùng với số lượng người hút thuốc gia tăng. Trung bình người hút thuốc lá làm tăng nguy cơ liên quan tới ung thư phổi từ 5 đến 10 lần. Nhiều nghiên cứu đã xác định ba xu hướng quan trọng, bao gồm: Nguy cơ mắc bệnh ung thư tăng theo với số lượng thuốc lá hút/số thuốc lá hút trong ngày; nguy cơ mắc bệnh ung thư tăng theo với thời gian hút thuốc, đo lường theo năm; nguy cơ mắc bệnh ung thư tăng với người bắt đầu hút thuốc khi còn trẻ.

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính: Khí phế thũng và viêm phế quản mãn tính

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là sự phân loại bệnh để chỉ sự ảnh hưởng của phổi liên quan với sự cản trở đường dẫn khí. Hai dạng chính của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính là: Viêm phế quản mãn tính và khí phế thũng. Hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây cả hai bệnh trên. Mối liên quan giữa hút thuốc lá và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính tương tự như mối liên quan giữa hút thuốc lá và ung thư phổi. Bởi vì người hút thuốc lá làm suy yếu chức năng của niêm mạc phế quản hơn người không hút thuốc lá, họ bị ảnh hưởng nhiều hơn từ môi trường do lây nhiễm mầm bệnh và khói độc. Ước tính các bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính ở người hút thuốc cao hơn 10 lần so với người không hút thuốc và sử dụng thuốc lá có thể liên quan tới hầu hết các cas tử vong do bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính.

Khí phế thũng hình thành trong thời gian dài khi tiếp xúc thường xuyên với các chất độc. Khí phế thũng sẽ phát bệnh khi phế nang trong phổi bị phá vỡ, trở nên ít đàn hồi hơn và khả năng trao đổi oxy kém hơn. Bởi vì những ảnh hưởng tới phổi là không thể tránh khỏi, người có bệnh khí phế thũng thường nhờ vào sự bổ sung oxy từ bình chứa oxy.

Một dạng bệnh khác của các bệnh mãn tính về phổi là viêm phế quản mãn tính. Bệnh gây rối loạn chức năng hô hấp nghiêm trọng, đòi hỏi người bệnh phải thăm khám, điều trị bệnh liên tục trong thời gian dài. Những triệu chứng đặc trưng của bệnh này là khó thở và nhiều đờm.

Bệnh hen

Hen được đặc trưng bởi tính phản ứng quá mức của đường dẫn khí. Sự phản ứng quá mức này dẫn đến các cơn hen, bệnh nhân thở khò khè, ho và hoặc khó thở.

Hút thuốc lá không phải là nguyên nhân gây ra cơn hen nhưng nó làm cho tình trạng bệnh hen nặng thêm. Những người bị hen hút thuốc lá sẽ tăng tiết đờm, giảm cử động của lông chuyển phế quản, tăng nhạy cảm với nhiễm trùng, tăng giải phóng các chất dị ứng tác dụng nhanh và phá hủy các đường dẫn khí nhỏ. Tỷ lệ tử vong ở người bị hen đang hoặc đã từng hút thuốc lá tăng gấp hơn 2 lần so với những người không hút thuốc lá.

Nhiễm trùng đường hô hấp

Những người hút thuốc lá hay bị nhiễm trùng đường hô hấp hơn những người không hút thuốc lá và thường bị nặng hơn. Trẻ em có bố mẹ hút thuốc lá bị bệnh đường hô hấp nhiều hơn trẻ em có bố mẹ không hút thuốc lá.

Những phụ nữ có thai bị viêm phổi mà hút hơn 10 điếu thuốc lá trong ngày có tiên lượng xấu hơn những người không hút thuốc lá như tăng tỷ lệ tử vong ở mẹ, con,... Những người hút thuốc lá cũng hay bị cúm mùa. Vắc-xin phòng cúm mùa ít hiệu quả đối với người hút thuốc lá, và tỷ lệ tử vong do cúm mùa ở những người hút thuốc lá cao hơn nhiều so với nhóm người không hút thuốc lá.

Thuốc lá là nguyên nhân của rất nhiều căn bệnh khác nhau trong đó các bệnh về đường hô hấp là phổ biến và có thể gây tử vong cao. Thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn mà còn ảnh hưởng tới người thân trong gia đình và ngay cả những người xung quanh. Hãy từ bỏ thuốc lá ngay bây giờ là điều có ích cho bản thân, gia đình và cộng đồng.

BSCKI. LÊ VĂN CHÚC