Khói thuốc lá, nguyên nhân chính gây bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Phổi tắc nghẽn mạn tính (PTNMT) là bệnh hô hấp phổ biến. Nguyên nhân của bệnh thường do tiếp xúc với các phân tử hoặc khí độc hại, trong đó khói thuốc lá, thuốc lào là yếu tố nguy cơ chính.

Bác sĩ chăm sóc bệnh nhân mắc bệnh PTNMT tại Bệnh viện Phổi tỉnh.

Mắc bệnh xong mới “thấm” tác hại của thuốc lá

Hầu hết người hút thuốc lá đều hiểu biết thói quen hút thuốc lá sẽ gây nhiều tác hại đến sức khỏe của bản thân và người xung quanh, nhưng do tác hại của thuốc lá không xảy ra ngay nên thường bị phớt lờ. Đến khi mắc bệnh PTNMT, một căn bệnh nguy hiểm có nguyên nhân chính là do khói thuốc lá mới thấy rõ tác hại của nó. Ông T.H.N., ở ấp 2, xã Thuận Hòa, huyện Long Mỹ, đang nằm viện điều trị tại Khoa bệnh Phổi, Bệnh viện Phổi tỉnh, bộc bạch: “Tôi hút thuốc lá đã lâu và 8 năm trước phát hiện mắc bệnh PTNMT. Từ đó đến nay, được theo dõi điều trị, nhưng có những đợt bệnh cấp phải nằm viện điều trị. Lần này mệt, khó thở nhiều phải nằm viện hơn 2 tuần”.

Còn ông B.M.Q., ở xã Trường Long A, huyện Châu Thành A, cũng đang nằm viện điều trị đợt phát bệnh cấp của bệnh PTNMT sau 5 năm mắc bệnh. Ông Q. cho biết: “Tôi đã bỏ thuốc lá lâu rồi, do trước đó có hút thuốc lá nên mới mắc bệnh này. Giờ mắc bệnh mới thấy được tác hại của thuốc lá đến sức khỏe”.

Cả 2 bệnh nhân đều đã bỏ được thuốc lá sau khi phát hiện bệnh. Ông T.H.N. chia sẻ: “Bác sĩ chỉ tôi bỏ từ từ, mỗi ngày tôi giảm 1 điếu thuốc. Lúc mới bỏ vài ngày thấy nặng đầu, tăng huyết áp, nhưng dần về sau thì bình thường trở lại”. Trước đây, bác sĩ nhiều lần khuyên ông H.N. bỏ thuốc lá, nhưng ông không bỏ được, giờ bệnh nhiều quyết tâm nên đã bỏ được 6 tháng.

Một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật, tử vong

Ông Nguyễn Thanh Hiền, Giám đốc Bệnh viện Phổi tỉnh, cho biết: “Hầu hết các bệnh nhân mắc bệnh PTNMT đến khám tại bệnh viện đều có tiền sử hút thuốc lá, hoặc trong gia đình có người hút thuốc lá nhiều năm. Bệnh nhân hút thuốc lá khoảng 10-20 điếu trong ngày hoặc có thể nhiều hơn. Nguyên nhân chủ yếu gây nên căn bệnh này là tiếp xúc với các phân tử và khí độc hại, mà trong thuốc lá có rất nhiều chất độc như nicotin, carbon monoxide, hắc ín và các chất độc hại khác. Các chất này đều gây ra tác động tiêu cực đến đường dẫn khí và nhu mô phổi là yếu tố nguy cơ chính gây nên bệnh PTNMT”.

Khói thuốc lá, thuốc lào là yếu tố nguy cơ chính mắc bệnh PTNMT. Ông Hiền cho biết thêm, bệnh PTNMT là bệnh hô hấp phổ biến. Bệnh đặc trưng bởi các triệu chứng hô hấp dai dẳng nặng dần và giới hạn luồng khí thở ra không hồi phục hoàn toàn. Là hậu quả  bất thường của đường thở hoặc phế nang. Các bệnh đồng mắc sẽ làm nặng thêm tình trạng bệnh và nguy cơ tử vong.

Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong trên toàn thế giới. Số ca mắc bệnh PTNMT toàn cầu ước tính là khoảng 385 triệu người năm 2010, với tỷ lệ mắc trên thế giới là 11,7% và khoảng 3 triệu ca tử vong hàng năm. Ở Việt Nam nghiên cứu về dịch tễ học của bệnh PTNMT năm 2009 cho thấy tỷ lệ mắc ở người trên 40 tuổi là 4,2%, 25.000 trường hợp tử vong trong năm.

Quản lý bệnh PTNMT cũng đã đạt được hiệu quả nhất định, tuy nhiên, vẫn chưa cao, chủ yếu do sự hiểu biết của bệnh nhân về bệnh vẫn còn nhiều hạn chế. Người bệnh không tuân thủ theo điều trị của bác sĩ, không tái khám thường xuyên, nhiều người bệnh không bỏ được thuốc lá, sợ tốn chi phí khi tái khám.

Người mắc bệnh PTNMT sẽ ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống, giới hạn các hoạt động sinh hoạt, ảnh hưởng nghiêm trọng đến mức sống. Các đợt cấp bệnh PTNMT gây khó thở nghiêm trọng và có thể dẫn đến tử vong. Vì vậy, hãy bỏ thuốc lá để chủ động phòng bệnh cho bản thân và người xung quanh.

Bài, ảnh: HỒNG DIỄM