Không thể mặc định SARS-CoV-2 sẽ yếu đi khi mùa hè đến

Mặc dù đã có phỏng đoán dịch bệnh COVID-19 do virus corona chủng mới SARS-CoV-2 gây ra có thể suy yếu khi thời tiết trở nên nóng hơn - như đã xảy ra với dịch SARS năm 2003, một số nhà khoa học vẫn thận trọng trước khả năng này.

Y bác sĩ tại một bệnh viện ở Daegu, Hàn Quốc - Ảnh: REUTERS

Marc Lipsitch - giáo sư dịch tễ học, giám đốc Trung tâm bệnh truyền nhiễm của Trường y tế công cộng T.H. Chan thuộc Đại học Harvard, Mỹ - cho rằng quan điểm dịch SARS (hội chứng suy hô hấp cấp tính nặng) biến mất vào mùa hè năm 2003 là một sai lầm phổ biến.

Ông khẳng định: "Tôi cho rằng 'biến mất' là một từ dở tệ đã được dùng để mô tả những gì xảy ra với dịch SARS. SARS được kiểm soát nhờ những nỗ lực y tế cộng đồng mạnh mẽ, can đảm chưa từng thấy ở thời hiện đại. Dịch bệnh này không tự biến mất".

Theo các chuyên gia, cách các quốc gia đối phó với COVID-19 có tác động lớn đến thời gian tồn tại của dịch bệnh.

Emily Chan Ying-yang, giáo sư khoa y Đại học Trung Quốc tại Hong Kong kiêm giáo sư thỉnh giảng ở Đại học Oxford, cho biết dù chưa rõ dịch bệnh COVID-19 có xuất hiện thêm về sau hay không, nhưng những khác biệt về pháp lý, chính sách và hành vi của con người trên toàn cầu sẽ tạo điều kiện cho dịch bệnh kéo dài trong một khoảng thời gian.

Amesh Adalja - học giả thuộc Trung tâm an ninh y tế thuộc Đại học Johns Hopkins, Mỹ - nhận định nhiều khả năng COVID-19 sẽ trở thành bệnh đặc hữu ở một số khu vực và nhóm dân số.

Ông này nhận định có thể đến mùa SARS-CoV thứ 5 mới có thể phát triển thành công văcxin.

Michael Osterholm, giám đốc Trung tâm nghiên cứu bệnh truyền nhiễm và chính sách ở Đại học Minnesota - cho biết cách virus lây trong cộng đồng cho thấy nhiều khả năng dịch bệnh sẽ kéo dài trong một thời gian nữa vì có đủ vật chủ cho virus bám vào.

Roy Hall - giáo sư vi trùng học chuyên nghiên cứu virus ở Đại học Queensland, Úc - cho biết trong nhiều trường hợp, virus trở nên yếu hơn sau khi thích nghi với vật chủ là con người.

"Có những thay đổi tinh vi trong cách virus thích nghi với vật chủ mới, xảy ra trong khoảng vài tháng, sau khi virus trải qua nhiều thế hệ ký sinh ở người, nó có những thay đổi. Khi thích nghi, cách lây nhiễm sang tế bào và lan truyền của nó có thể tốt hơn hoặc dễ lây hơn nhưng ít độc hơn", ông Hall nói.

Các nhà khoa học đã nhận dạng 7 chủng virus corona lây nhiễm sang người, ba trong số đó là virus gây dịch MERS - Hội chứng hô hấp Trung Đông, SARS và COVID-19 gây biến chứng nặng nhất ở người.

Theo Osterholm, tuy có những mô hình lây nhiễm khác nhau với virus corona gây tác động nghiêm trọng, nhưng chưa rõ SARS-CoV-2 sẽ phát triển như thế nào.

"Với SARS, virus truyền từ ổ bệnh động vật và cách lây là khi bộc lộ rõ các triệu chứng lâm sàng, do đó bác sĩ có thể nhanh chóng nhận biết những ca có thể nhiễm bệnh và cách ly để họ không lây sang người khác và dập dịch bằng cách loại trừ ổ bệnh từ động vật và ngăn chặn sự lây lan giữa người với người.

Với MERS, ổ bệnh động vật không bao giờ bị loại trừ, nhưng do sự lây nhiễm xảy ra khi biểu hiện lâm sàng đã rõ vào giai đoạn cuối, chúng ta có thể nhận dạng bệnh nhân, cách ly và theo dõi những người họ tiếp xúc và đảm bảo họ không tiếp tục truyền bệnh cho người khác".

Ngược lại, 4 loại virus corona xuất hiện theo mùa đã được biết đến hiện nay là 229E, NL63, OC43 và HKU1 không bao giờ biến mất. HKU-1 gây viêm phổi nặng ở Mỹ với tỉ lệ 1-2%, khá thấp nhưng dịch bệnh vẫn xảy ra và lây nhiễm khắp thế giới.

Một số chuyên gia cho rằng ngay cả khi COVID-19 suy yếu vào mùa hè, dịch bệnh vẫn có thể tái xuất hiện vào mùa đông.

Nhưng Chung Nam Sơn, chuyên gia hàng đầu của Trung Quốc về bệnh hô hấp, nhận định khả năng dịch bệnh tái xuất hiện vào mỗi mùa đông như cúm mùa rất nhỏ nếu có thể giảm tối đa số ca bệnh trong đợt bùng phát đầu tiên hiện nay.

Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa bệnh dịch Mỹ thì hi vọng dịch bệnh sẽ giảm nhẹ khi thời tiết ấm lên.

Nhưng không phải mọi chuyên gia đều đồng tình với nhận định trên và giữ quan điểm thận trọng là chúng ta chưa biết SARS-CoV-2 sẽ phản ứng như thế nào vào mùa hè.

Giáo sư Lipsitch cho biết: "Những virus mới có nhiều vật chủ có thể lây nhiễm có thể hoạt động tốt thậm chí khi thời tiết không thuận lợi. Ngay cả khi những virus corona chúng ta đã biết có xu hướng phụ thuộc vào yếu tố mùa, thì hi vọng SARS-CoV-2 cũng có xu hướng tương tự là sai lầm".

Theo HỒNG VÂN – Tuổi trẻ Online