Lây truyền HIV từ mẹ sang con rất thấp nếu được dự phòng sớm

Nhiều năm qua, trên địa bàn tỉnh không có trường hợp trẻ vừa sinh ra nhiễm HIV do lây truyền từ mẹ nhiễm HIV/AIDS. Đây là kết quả phấn khởi cho sự nỗ lực của mạng lưới làm công tác phòng, chống HIV/AIDS tỉnh đã tăng cường tư vấn, xét nghiệm HIV tự nguyện cho thai phụ và tích cực điều trị dự phòng nếu có bệnh nhân HIV mang thai.

Tại các trạm y tế thường lồng ghép tuyên truyền và lấy mẫu xét nghiệm HIV tự nguyện khi các thai phụ đến tiêm phòng bệnh uốn ván. (Ảnh minh họa)

Hiệu quả từ công tácdự phòng

Hơn 10 năm trước, chị L.T.N., ở phường Thuận An, thị xã Long Mỹ, biết mình nhiễm HIV nhưng khoảng thời gian đầu chị ngại không dám tiếp cận việc điều trị. Sau đó vài năm chị mới tiếp nhận điều trị HIV khi tình trạng bệnh đã chuyển biến với các bệnh khác khá nghiêm trọng. “Lúc đó, tôi không còn chịu đựng nổi và tiếp cận điều trị HIV. Gia đình còn có con gái lớn và chồng nhiễm HIV”, chị T.N. bộc bạch. Năm 2020, chị T.N. mang thai và có nguyện vọng giữ lại con, chị T.N. chia sẻ: “Tôi được các bác sĩ tư vấn kỹ lưỡng về quyết định của mình và hỗ trợ điều trị dự phòng lây nhiễm HIV cho con tôi. Đến ngày sinh nở, tôi được bác sĩ tư vấn sinh mổ và sau đó con tôi được uống thuốc dự phòng HIV ngay sau khi chào đời. Cháu được lấy mẫu xét nghiệm HIV và cho kết quả âm tính, chưa ghi nhận nhiễm bệnh tôi mừng lắm. Cháu là niềm tin, sự hy vọng của gia đình tôi”. Chính nhờ được dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con mà từ một gia đình cả hai vợ chồng đều nhiễm HIV như chị T.N. có thể sinh con không hề nhiễm bệnh.

Kết quả này phản ánh hiệu quả dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Ông Phan Văn Nhân, Trưởng khoa Phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, cho biết: “Nhiều năm nay, mỗi năm hầu như đều có thai phụ nhiễm HIV sinh con, trong số các trường hợp chúng tôi đang quản lý chưa ghi nhận trường hợp nào lây truyền HIV từ mẹ nhiễm HIV sang con của mình, đó là nhờ được điều trị dự phòng. Hiệu quả điều trị dự phòng hầu như tuyệt đối không có sự lây truyền bệnh HIV từ mẹ sang con”.

Trên địa bàn tỉnh có 18 trẻ em đang được điều trị HIV, những trẻ nhiễm HIV này nhỏ nhất cũng đã 8 tuổi, cho thấy nhiều năm qua tỉnh không ghi nhận thêm trẻ em nhiễm HIV do lây truyền từ mẹ sang con.

Khó khăn cần khắc phục sớm trước khi diễn ra Tháng cao điểm dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con

Nhiều năm qua, mạng lưới làm công tác phòng, chống HIV/AIDS tỉnh luôn nỗ lực duy trì thực hiện các hoạt động truyền thông, tư vấn xét nghiệm HIV tự nguyện sớm cho thai phụ ở các cơ sở y tế với mong muốn không còn trẻ bị nhiễm HIV do lây truyền bằng con đường từ mẹ sang con. Tại Bệnh viện Sản Nhi tỉnh, khi thai phụ đến khám thai, sinh con đều được tư vấn lấy mẫu xét nghiệm HIV tự nguyện. Bà Võ Thị Phấn, Trưởng khoa Phụ sản, cho biết: “Tư vấn xét nghiệm HIV tự nguyện cho thai phụ khi vào sinh con đã được thực hiện lâu nay ở bệnh viện. Cũng có vài trường hợp nhiễm HIV và chúng tôi chủ động liên hệ với Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh để nhận thuốc dự phòng cho trẻ uống ngay sau khi chào đời, tư vấn thực hiện các giải pháp phòng lây nhiễm cho người nhà trẻ. Nếu dự phòng sớm thì khả năng trẻ nhiễm HIV do lây truyền từ mẹ rất thấp. Tuy nhiên, thời gian gần đây, do thiếu hóa chất làm xét nghiệm nên gián đoạn hoạt động chương trình này, thai phụ đến sinh con chúng tôi không thể tư vấn xét nghiệm được, gây rất nhiều khó khăn, khiến không chủ động dự phòng sớm sự lây truyền cho trẻ khi chào đời, rồi quá trình làm chuyên môn của y, bác sĩ và dự phòng lây bệnh cho những sản phụ nằm điều trị chung phòng”.

Tình trạng này cũng diễn ra ở các trạm y tế. Bà Nguyễn Thị Kim Hai, cán bộ phụ trách công tác phòng, chống HIV/AIDS, Trạm Y tế xã Phương Bình, huyện Phụng Hiệp, cho biết: “Từ đầu năm đến nay, không có hóa chất nên cũng không thực hiện lấy mẫu xét nghiệm cho thai phụ được. Mấy năm trước, qua xét nghiệm cũng có trường hợp thai phụ nhiễm HIV được phát hiện và điều trị dự phòng nên con của bệnh nhân không nhiễm HIV. Chương trình này rất có ý nghĩa mong sớm có hóa chất để thực hiện, đảm bảo dự phòng hiệu quả trong thời gian tới”.

Theo các cơ sở y tế, thiếu hóa chất xét nghiệm HIV cho thai phụ xảy ra nguyên nhân do khâu đấu thầu thuốc. Sở Y tế tỉnh đang xây dựng kế hoạch thực hiện Tháng cao điểm dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con dự kiến thời gian trong tháng 6 này nhằm thúc đẩy các hoạt động truyền thông để nâng cao nhận thức người dân và có thể dự phòng sớm nhất để không còn trẻ nhiễm HIV do lây truyền từ mẹ. Tuy nhiên, nếu vẫn còn khó khăn về hóa chất sẽ khó triển khai được hoạt động lấy mẫu xét nghiệm trong tháng này…

Bài, ảnh: HỒNG DIỄM