Nâng cao năng lực mạng lưới phòng, chống HIV tuyến cơ sở

Trước thực trạng số ca nhiễm HIV mới của tỉnh gia tăng trở lại vào năm nay, khi ghi nhận 84 ca, tăng 38 ca so với cùng kỳ năm 2023, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh vừa tổ chức các lớp tập huấn công tác phòng, chống HIV/AIDS cho toàn mạng lưới làm công tác này nhằm nỗ lực kéo giảm số ca nhiễm mới trong thời gian tới.

Từ ngày 8 đến 18-10, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh mở 4 lớp tập huấn công tác phòng, chống HIV/AIDS cho viên chức y tế cả 8 địa phương.

Thiết lập hệ thống giám sát, điều trị, dự phòng hiệu quả

Ông Lê Văn Chúc, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, cho biết: “Các lớp tập huấn phòng, chống HIV/AIDS nhằm thiết lập hệ thống giám sát ca bệnh hiệu quả từ khi xác định nhiễm HIV cho đến điều trị đối với từng người nhiễm HIV. Chúng tôi đã tập huấn mạng lưới gồm 140 người, làm việc liên quan công tác phòng, chống HIV/AIDS tuyến huyện, xã”.

Ngoài triển khai các thông tư của Bộ Y tế về hướng dẫn quy trình, phương pháp giám sát dịch tễ học HIV/AIDS và giám sát các bệnh lây qua đường tình dục (STI), về quy định hình thức, quy trình thông báo kết quả xét nghiệm HIV dương tính và tiếp cận thông tin người nhiễm HIV, chương trình tập huấn còn hướng dẫn  sử dụng và cập nhật dữ liệu trên phần mềm HIV INFO 4.0, tập huấn kỹ thuật xét nghiệm sàng lọc HIV và phát hiện chất gây nghiện trong nước tiểu, nước bọt. Đặc biệt, giới thiệu hiệu quả điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP). Đây là mô hình dự phòng kỳ vọng là chìa khóa để hướng tới không còn người nhiễm HIV mới.

Tham gia lớp tập huấn giúp viên chức y tế tuyến cơ sở nắm vững nhiều kiến thức để thực hiện nhiệm vụ phòng chống HIV/AIDS tốt hơn. Ông Nguyễn Xuân Khắp, Phó trưởng Trạm Y tế xã Thạnh Xuân, huyện Châu Thành A, cho biết: “Lớp tập huấn giúp tôi kịp thời cập nhật những thông tin, quy định mới về công tác phòng chống HIV/AIDS. Đặc biệt nắm rõ hơn để chuẩn bị triển khai sử dụng phần mềm HIV info 4.0 để quản lý ca nhiễm HIV. Sau tập huấn, chúng tôi sẽ chủ động rà soát lại những người nhiễm HIV để thực hiện khi chính thức triển khai phần mềm quản lý trong thời gian tới”.

Chương trình lớp tập huấn còn hướng dẫn xây dựng kế hoạch lộ trình bền vững hướng tới chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030 và kiểm soát bền vững sau năm 2030 giúp mạng lưới y tế ở cơ sở xây dựng kế hoạch chặt chẽ, hiệu quả.

Kỳ vọng được triển khai mô hình PrEP

Sau khi tham gia lớp tập huấn, mạng lưới y tế tuyến cơ sở thấy được hiệu quả dự phòng của mô hình này và kỳ vọng có thể triển khai mô hình ở tỉnh. Hiện nay, tỉnh chưa triển khai được mô hình PrEP.

Ông Nguyễn Văn Dũng, Trưởng khoa Kiểm soát dịch bệnh và phòng chống HIV/AIDS, Trung tâm Y tế huyện Châu Thành A, chia sẻ: “Chúng tôi cảm thấy mô hình PrEP sẽ là giải pháp tốt trong dự phòng HIV, nhất là các trường hợp lây nhiễm trong nhóm MSM - nhóm nhiễm HIV mới cao nhất hiện nay. Dự phòng tốt, giảm nguy cơ lây nhiễm sẽ từng bước đẩy lùi căn bệnh HIV”.

Theo các cán bộ y tế, hiện nay đối tượng nhiễm HIV mới đa số là nhóm MSM, trong khi vấn đề đặt ra khó khăn trong tuyên truyền, tiếp cận nhóm nguy cơ cao này. Việc tuyên truyền rộng rãi đến đối tượng nguy cơ biết và khuyến khích áp dụng mô hình PrEP sẽ giúp dự phòng hiệu quả.

Về PrEP, theo bác sĩ Phan Văn Nhân, Trưởng khoa Phòng, chống HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh: Là sử dụng thuốc kháng vi-rút (ARV) để dự phòng lây nhiễm HIV ở người có nguy cơ cao chưa bị nhiễm HIV. Có 2 hình thức sử dụng PrEP hàng ngày hoặc theo tình huống. Lưu ý là PrEP chỉ dành cho những người không nhiễm HIV. Thuốc này sẽ mất hiệu lực khi ngừng dùng thuốc.

Đối tượng khuyến cáo sử dụng PrEP là nam quan hệ tình dục với nam (MSM), người tiêm chích ma túy (IDU), quan hệ tình dục khác giới với bạn tình HIV dương tính, người chuyển giới nữ (TGW). PrEP hiệu quả khi tuân thủ dùng thuốc tốt kết hợp với các biện pháp dự phòng HIV khác. Hiệu quả dự phòng giảm nguy cơ lây nhiễm HIV qua quan hệ tình dục là 99% và tiêm chích ma túy là 74%.

Dù tỉnh chưa triển khai mô hình này, nhưng để phát huy hiệu quả dự phòng PrEP nhân viên y tế hướng dẫn đối tượng có nguy cơ có nhu cầu đến các tỉnh, thành có triển khai mô hình để tiếp cận, dự phòng hiệu quả.

HỒNG DIỄM