Phát hiện sớm ung thư cổ tử cung

Dự án tăng cường nhận thức của phụ nữ về tầm soát ung thư cổ tử cung (UTCTC) kết hợp hỗ trợ sàng lọc, phòng ngừa và điều trị cas bệnh tại Hậu Giang do Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh và Trung tâm Nghiên cứu dân số và Sức khỏe nông thôn (Trường Đại học Y Dược Thái Bình) phối hợp thực hiện với sự tài trợ từ Quỹ phòng, chống ung thư của Úc sẽ là cơ hội để phụ nữ tỉnh tầm soát phát hiện sớm bệnh UTCTC. Đây là dự án mang tính nhân văn sâu sắc, giúp chị em có thể phòng và điều trị sớm bệnh UTCTC. Phóng viên Báo Hậu Giang có cuộc trao đổi với BSCKII Nguyễn Hoàng Lệ Hương (ảnh), Giám đốc Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh, cho biết:

- Thực hiện dự án sẽ có 9.000 chị em tại 30 xã trên địa bàn tỉnh được khám, tầm soát bệnh UTCTC. Hoạt động dự án chia làm 2 giai đoạn, thời gian thực hiện kéo dài đến năm 2019. Giai đoạn 1 thực hiện từ năm 2015-2016, giai đoạn 2 thực hiện từ năm 2017-2019. Tổng kinh phí được tài trợ trên 143.000USD.

Ở giai đoạn 1, hoạt động dự án sẽ được triển khai như thế nào, thưa bác sĩ ?

- Giai đoạn 1, dự án chỉ thực hiện thí điểm ở 4 xã: Trường Long Tây (huyện Châu Thành A), xã Xà Phiên (huyện Long Mỹ), xã Long Bình (thị xã Long Mỹ), xã Vị Thủy (huyện Vị Thủy). Trong giai đoạn này, Ban chỉ đạo thực hiện dự án sẽ triển khai các hoạt động: khám, sàng lọc bệnh cho 1.200 phụ nữ từ 21-70 tuổi, trung bình mỗi xã khám, sàng lọc cho 300 đối tượng. Qua đó, các trường hợp phát hiện bệnh sẽ được hỗ trợ điều trị, theo dõi điều trị tận gốc. Đồng thời, chúng tôi triển khai truyền thông, giáo dục sức khỏe cho phụ nữ và nói chuyện ngoại khóa cho học sinh để mọi người sẽ là kênh tuyên truyền hữu ích ở địa phương. Giai đoạn 2, dự án sẽ được triển khai thêm ở 26 xã khác trên địa bàn tỉnh.

UTCTC là bệnh thường gặp ở phụ nữ, đứng thứ hai sau ung thư vú và đang ngày càng có xu hướng trẻ hóa, bác sĩ có thể thông tin về căn bệnh này ?

- Đây là căn bệnh nguy hiểm đã cướp đi sinh mạng của không ít chị em phụ nữ. Ở Việt Nam cứ 1 ngày có 10 cas bị UTCTC, trên thế giới cứ 2,4 phút có 1 phụ nữ tử vong vì UTCTC, là ung thư đứng hàng thứ hai sau ung thư vú. Tuy nhiên, trên thực tế mọi người vẫn còn xem nhẹ việc tầm soát UTCTC. Nguyên nhân gây ra căn bệnh này là do một loại vi-rút Human Papillomavirus (HPV). Vi-rút HPV xâm nhập vào cổ tử cung từ khi các em còn rất trẻ. Vi-rút nằm trong cổ tử cung nhưng khi chúng ta thử máu không phát hiện ra, chỉ khi chúng ta lấy tế bào ở cổ tử cung để phân tích mới phát hiện được. Có thể nói, vi-rút HPV là một sát thủ thầm lặng, vì khi nhiễm không gây triệu chứng gì, kể cả hệ miễn dịch của cơ thể cũng không phát hiện. Hiện nay, tình trạng thanh thiếu niên quan hệ tình dục sớm, không an toàn khá phổ biến. Đây là cơ hội để vi-rút HPV xâm nhập vào cổ tử cung của các em và nằm ở đó cho đến 10 hay 15 năm sau mới phát bệnh. Quá trình gây bệnh UTCTC từ từ nhưng rất phức tạp, nên chị em phải được tầm soát phát hiện bệnh sớm và điều trị.

Nguyên nhân gây bệnh UTCTC là do viêm nhiễm kéo dài, chị em không đi điều trị đến nơi đến chốn. Viêm nhiễm tiến triển từ từ làm cho cổ tử cung loét rất rộng, chính vì loét như vậy là điều kiện thuận lợi để vi khuẩn xâm nhập, nhất là vi-rút HPV. Viêm loét lâu ngày dẫn tới ung thư. Trong khi đó, tỷ lệ phụ nữ viêm nhiễm phụ khoa hiện nay ở một số địa phương trên địa bàn tỉnh hơn 40%. Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao là những người quan hệ tình dục sớm trước 18 tuổi, những người có quan hệ tình dục với nhiều bạn tình, người có tiền sử gia đình mắc bệnh, những phụ nữ thời kỳ mãn kinh, những phụ nữ sinh đẻ nhiều lần. Đa số chị em mãn kinh hay tiền mãn kinh không có kinh nguyệt nên chủ quan trong khâu chăm sóc, vệ sinh và không thăm khám định kỳ, nên khi phát hiện UTCTC thường ở giai đoạn muộn dẫn đến điều trị tốn kém nhưng không khỏi.

Mục tiêu hướng đến khi thực hiện dự án này là gì, thưa bác sĩ ?

- Thực hiện dự án, chúng tôi mong muốn tuyên truyền để chị em có kiến thức và hiểu rằng UTCTC nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa được bằng cách tiêm vắc-xin HPV, khám phụ khoa định kỳ hàng năm và làm xét nghiệm ít nhất một lần. Trẻ em gái từ 8 tuổi trở lên có thể tiêm ngừa UTCTC.

Chỉ tiêu thực hiện dự án cả hai giai đoạn, chúng tôi sẽ điều trị cho khoảng 6.300 phụ nữ, tư vấn và cấp thuốc cho khoảng 5.400 đối tượng. Chúng tôi sẽ tập huấn đầy đủ cho các y, bác sĩ, chuẩn bị thuốc và các thiết bị đầy đủ (máy áp lạnh cổ tử cung để điều trị những trường hợp viêm nhiễm nặng, đặt thuốc không hết, những trường hợp tiền ung thư). Tuy nhiên, sau khi điều trị một lần, vấn đề là phải vận động các chị tiếp tục điều trị khi đó phải nhờ đến sự hỗ trợ của chính quyền địa phương theo dõi, động viên đối tượng đi điều trị.

Triển khai dự án cũng sẽ tạo điều kiện đào tạo nhân lực y tế và tổ chức truyền thông trực tiếp cho học sinh ở các xã, vận động để các em học sinh gái tiêm vắc-xin ngừa UTCTC. Dự án có ý nghĩa thiết thực và có tính nhân văn sâu sắc, góp phần thay đổi nhận thức và hành vi trong phòng ngừa, tầm soát và phát hiện sớm UTCTC cho phụ nữ tỉnh, giảm tỷ lệ phụ nữ mắc bệnh UTCTC trong thời gian tới.

Xin cảm ơn bác sĩ !

HỒNG DIỄM thực hiện