Thuốc hạ huyết áp Amlodipine: Đừng lạm dụng coi chừng nguy hiểm tính mạng

Thuốc Amlodipine có tác dụng giãn mạch, hạ huyết áp, dùng phổ biến ở bệnh nhân tăng huyết áp, bệnh tim mạch. Tuy nhiên, theo BSCK1 Đặng Nguyễn Vũ Linh (ảnh), Phó trưởng khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, Bệnh viện Đa khoa tỉnh, khi người bệnh tự ý uống thuốc Amlodipine không theo chỉ định của bác sĩ, quá liều có nhiều rủi ro sức khỏe.

Sẽ có những rủi ro sức khỏe gì khi người bệnh tự ý uống thuốc Amlodipine không theo chỉ định của bác sĩ, tự ý tăng liều, thưa bác sĩ ?

- Mới đây, khoa tiếp nhận bệnh nhân L.H.T.L. 46 tuổi, ở phường Hưng Lợi, quận Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ, trong tình trạng nguy kịch, không đo được huyết áp, loạn nhịp tim, chóng mặt, buồn nôn, tay chân lạnh… Bệnh nhân này có tiền sử tăng huyết áp và một số bệnh lý nền khác phải uống thuốc hàng ngày. Khoản 7 giờ trước khi nhập viện, bệnh nhân tự ý mua 6 hộp thuốc hạ huyết áp Amlodipine tại các quầy thuốc tư nhân khác nhau và uống cùng lúc 140 viên Amlodipine 5mg - tổng liều lượng 700mg, đây là một loại thuốc hạ huyết áp thông dụng thường được bác sĩ kê đơn cho những người có bệnh lý tăng huyết áp.

Việc sử dụng một hàm lượng lớn thuốc này đã khiến cơ thể bệnh nhân bị nhiễm độc và kéo theo nhiều biến chứng nặng nề như: Suy gan, suy thận cấp, loạn nhịp tim… Người bệnh, được đưa đến bệnh viện muộn, hơn 7 giờ sau uống thuốc nên không thể rửa dạ dày (rửa dạ dày ít hơn 6 giờ mới có hiệu quả), nên lượng thuốc tồn tại trong cơ thể là rất lớn. Sau hơn 16 giờ được các bác sĩ ở khoa điều trị tích cực, đúng phác đồ. Tuy nhiên, đánh giá bệnh nhân cần phải sử dụng ECMO và thay huyết tương nên sau khi ổn định được huyết áp, bệnh nhân đã được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ để tiếp tục điều trị kỹ thuật cao. Hiện tại, bệnh nhân đã cai được ECMO, huyết áp ổn định.

Từ ca bệnh này, cho thấy ngộ độc Amlodipine rất nguy hại đến sức khỏe. Amlodipine là một loại thuốc, thuộc nhóm chẹn kênh calci, dẫn xuất của dihydropyridin, có tác dụng: giãn mạch, hạ huyết áp, dùng phổ biến ở bệnh nhân tăng huyết áp, bệnh tim mạch như cơn đau thắt ngực. Về mặt nguyên tắc, việc sử dụng thuốc nên luôn có ý kiến từ bác sĩ, với Amlodipine liều dùng khuyến cáo là tối đa 10mg/24 giờ, tức là khoảng 2 viên loại 5mg thông thường sử dụng, liều trên 10mg bệnh nhân bắt đầu xuất hiện các triệu chứng của quá liều như chóng mặt, đau đầu, tim đập nhanh, hồi hộp, đánh trống ngực, thở nhanh, thậm chí gây tụt huyết áp, rối loạn điện giải và rối loạn chuyển hóa đe dọa tính mạng.

Trong trường hợp, sử dụng quá liều thuốc hạ huyết áp Amlodipine, người bệnh sẽ xuất hiện những triệu chứng gì, thưa bác sĩ ?

- Thống kê cho thấy việc sử dụng quá liều Amlodipine và các loại thuốc hạ huyết áp khác là nguyên nhân phổ biến thứ hai gây tử vong đối với các trường hợp ngộ độc thuốc tây, bên cạnh ngộ độc Paracetamol, với tỷ lệ tử vong rơi vào khoảng 1,6%. Tuy nhiên, dù bệnh nhân được điều trị thành công đều phải trải qua quá trình điều trị lâu dài ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống, đặc biệt là những bệnh nhân cần phải áp dụng kỹ thuật cao như ECMO, thay huyết tương như trường hợp trên còn phải chịu chi phí điều trị rất lớn ảnh hưởng đến kinh tế gia đình.

Trong khi, thực trạng hiện nay, việc mua thuốc, kể cả các loại thuốc kê toa như Amlodipine, là khá dễ dàng ở nước ta, dẫn đến việc mọi người có thể dễ dàng mua thuốc với số lượng lớn. Nhiều người dân dùng thuốc tương đối tùy tiện sẽ để lại sự nguy hại khôn lường đến sức khỏe. Với liều trên 100mg (20 viên loại 5mg) là liều độc, có thể gây sốc nặng, huyết áp tụt sâu khó hồi phục. Do thời gian bán hủy của Amlodipine kéo dài, vào khoảng 30-50 giờ, bệnh nhân ban đầu có thể vẫn tỉnh táo, nhưng sẽ có biểu hiệu triệu chứng của tim mạch như tim đập nhanh, tim loạn nhịp, nặng hơn là tim đập chậm hoặc có thể ngừng tim do tụt huyết áp kéo dài. Bên cạnh đó, các rối loạn chuyển hóa khác như tăng kali máu, hạ calci máu gây rối loạn nhịp tim nặng, suy thận cấp thậm chí suy đa cơ quan.

Dùng thuốc Amlodipine cần theo chỉ định của bác sĩ, không nên tự uống và dùng quá liều theo chỉ định.

Bác sĩ có lời khuyên gì đối với bệnh nhân đang sử dụng Amlodipine để kiểm soát tăng huyết áp ?

- Đối với bệnh nhân sử dụng Amlodipine hoặc các loại thuốc hạ huyết áp và thuốc tim mạch khác đều đòi hỏi phải tuân thủ chặt chẽ chỉ định của bác sĩ, không nên tự ý tăng liều hay phối hợp các loại thuốc khác khi chưa có ý kiến của bác sĩ. Cũng không nên tự ý lấy thuốc của người khác dùng hoặc mua thuốc theo sự giới thiệu của người không có chuyên môn.

Nếu có người thân đang sử dụng thuốc điều trị tăng huyết áp, người nhà cũng nên quan tâm, theo dõi việc dùng thuốc của người bệnh để tránh việc dùng thuốc quá liều hoặc có ý định dùng thuốc để tự tử. Nếu phát hiện người nhà uống quá liều thuốc, nên đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất có chuyên khoa cấp cứu để được điều trị kịp thời. Không nên đưa bệnh nhân đi quá xa đến các bệnh viện tuyến trên, sẽ rất nguy hiểm đến tính mạng khi huyết áp tụt sâu mà phải di chuyển quãng đường dài, không có sự trợ giúp của nhân viên y tế và các thuốc điều trị trong quá trình di chuyển, đồng thời kéo dài thời gian có thể rửa dạ dày loại bỏ độc chất cho bệnh nhân, gây khó khăn cho quá trình điều trị và đe dọa tính mạng người bệnh.

Xin cảm ơn bác sĩ !

HỒNG DIỄM thực hiện