Tiêm vắc-xin sởi – rubella: Cách phòng bệnh hiệu quả nhất

Từ ngày 6 đến ngày 9-4, Ban chỉ đạo chăm sóc sức khỏe nhân dân tỉnh sẽ tổ chức đợt tiêm vắc-xin sởi - rubella cho đối tượng 16-17 tuổi trên địa bàn, nhằm tiến tới mục tiêu loại trừ bệnh sởi vào năm 2017. Phóng viên Báo Hậu Giang có cuộc trao đổi với TS.BSCKII Nguyễn Văn Lành (ảnh), Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh, xoay quanh công tác triển khai tiêm vắc-xin này và các giải pháp đảm bảo an toàn tiêm chủng.

Hiện tại, công tác chuẩn bị cho đợt tiêm chủng đã sẵn sàng chưa, thưa ông ?

- Trước mắt, chúng tôi đã triển khai kế hoạch xuống các huyện, thị, thành và rà soát nắm đối tượng. Dự kiến, trong đợt này có trên 10.600 đối tượng trong diện tiêm vắc-xin. Các điểm tiêm vắc-xin sẽ được tổ chức ở trường THPT và trung tâm giáo dục thường xuyên. Vì vậy, các trạm y tế xã, phường, thị trấn nơi có triển khai điểm tiêm vắc-xin sẽ làm việc với các điểm trường để chuẩn bị bố trí điểm tiêm. Đồng thời, hướng dẫn quy trình, bố trí phòng tiêm cho các trường, tập huấn cho thầy cô giáo nắm về vắc-xin sởi - rubella. 

Ngoài các đối tượng trong trường học, chúng tôi vẫn tiêm cho đối tượng ngoài trường học có ngày sinh từ 1-1-1998 đến ngày 31-12-1999, không kể tiền sử được tiêm chủng vắc-xin sởi, sởi - rubella, sởi - quai bị - rubella trước đó. Tuy nhiên, những đối tượng trong độ tuổi nhưng đã được tiêm vắc-xin sởi, sởi - rubella, sởi - quai bị - rubella trong vòng 1 tháng trước ngày tiêm thì không tiêm vắc-xin đợt này. Đối tượng phụ nữ mang thai cũng không tiêm vắc-xin sởi - rubella.

Ngành có những giải pháp gì nhằm đảm bảo an toàn tiêm chủng, thưa ông ?

- Chúng tôi chỉ đạo các điểm tiêm quan tâm khâu tư vấn, khám chỉ định và bố trí bàn tiêm theo hướng 1 chiều, có nơi đón tiếp, bàn khám phân loại, bàn tiêm, theo dõi. Công tác truyền thông sẽ được quan tâm thực hiện trước và trong đợt tiêm vắc-xin. Nội dung tuyên truyền sẽ tập trung vào mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng và đối tượng, mục tiêu đợt tiêm vắc-xin, tác dụng, lợi ích vắc-xin, phản ứng có thể gặp sau tiêm chủng, thời gian, địa điểm tiêm chủng. Song song đó, truyền thông trực tiếp thông qua cộng tác viên y tế, giáo viên, phát thanh tại trạm truyền thanh xã, phường, thị trấn. Do đối tượng là người lớn, nếu không tư vấn tốt các em không hiểu, gây sợ và dễ dẫn đến phản ứng dây truyền như chiến dịch tiêm cho đối tượng 1-14 tuổi. Các huyện, thị, thành sẽ tổ chức tiêm theo hình thức cuốn chiếu, hết trường này mới sang trường khác, nhằm tập trung lực lượng đảm bảo an toàn tiêm chủng.

Tại các trường học, đề nghị Ban Giám hiệu trường bố trí phòng tiêm riêng, đủ rộng, đủ bàn ghế thực hiện được quy trình 1 chiều. Trung tâm y tế dự phòng tỉnh và các trung tâm y tế huyện, thị, thành sẽ bố trí đội cấp cứu lưu động tại các điểm tiêm chủng để xử lý kịp thời các trường hợp phản ứng nặng sau tiêm chủng nếu có. Chúng tôi chỉ đạo các đơn vị giám sát chặt chẽ và hỗ trợ các điểm tiêm thực hiện tốt buổi tiêm chủng.

Các phản ứng sau tiêm vắc-xin sởi - rubella là như thế nào, thưa ông ?

 - Phản ứng thường gặp sau khi tiêm vắc-xin sởi - rubella là các phản ứng nhẹ, như: sốt nhẹ và phát ban, nổi hạch, đau cơ, dị cảm, sưng đau nhẹ tại chỗ tiêm. Hầu hết các trường hợp tự khỏi trong vòng 2-3 ngày mà không cần chăm sóc y tế. Các tác dụng phụ nhẹ xảy ra ít hơn ở liều tiêm thứ 2.

Phản ứng nặng rất hiếm gặp, như: giảm tiểu cầu với tỷ lệ báo cáo dưới 1/30.000 liều dùng; sốc phản vệ; nổi mề đay; ngứa; phát ban dị ứng trong vòng 24 giờ sau tiêm chủng.

Ông có lời khuyên gì đối với những gia đình có con, em trong độ tuổi tiêm chủng đợt này ?

- Người dân nên chủ động đưa con đi tiêm chủng để phòng bệnh. Bệnh sởi và rubella không có thuốc điều trị đặc hiệu. Tiêm vắc-xin sởi - rubella là cách duy nhất phòng bệnh chủ động và hiệu quả. Hiệu quả bảo vệ của vắc-xin là 95%.

Sởi và rubella là những bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi-rút sởi và vi-rút rubella gây nên. Bệnh sởi có nhiều biến chứng nguy hiểm ở trẻ nhỏ, như: viêm phổi, tiêu chảy, suy dinh dưỡng, viêm não và có thể gây tử vong. Nếu người mẹ nhiễm rubella trong 3 tháng đầu của thai kỳ có thể gây sảy thai, thai chết lưu, hội chứng rubella bẩm sinh và nhiễm rubella bẩm sinh ở trẻ nhỏ. Hội chứng rubella bẩm sinh gồm các dị tật tim, đục thủy tinh thể, điếc bẩm sinh, chậm phát triển, đái tháo đường, vàng da, xuất huyết và nhiều trường hợp mắc đa dị tật.

Qua thực hiện chiến dịch tiêm vắc-xin sởi - rubella cho trẻ từ 1-14 tuổi năm 2014-2015 đạt 98,1%, đã cho thấy hiệu quả kéo giảm rất nhiều số cas mắc bệnh này trên địa bàn tỉnh. Không có người mắc bệnh sởi trong năm 2015, trong khi năm 2014 cả tỉnh có 51 trường hợp. Mục tiêu đợt tiêm lần này sẽ có trên 95% đối tượng được tiêm.

Xin cảm ơn ông !

HỒNG DIỄM thực hiện