Tự chủ bệnh viện: “Mắc cạn” do đâu ?

Nếu ví quá trình tự chủ ở bệnh viện như chiếc thuyền ra biển lớn, thì hiện tại không ít thuyền đang mắc cạn, chờ sự trợ giúp để xuôi dòng đi tiếp...

Bài 1: Nỗi lo bội chi

Kết thúc năm 2021, một số bệnh viện, trung tâm y tế đang thực hiện tự chủ một phần, toàn phần rơi vào tình trạng bội chi đến hàng chục tỉ đồng - con số bội chi lớn nhất từ trước đến nay. Tình trạng này được dự báo sẽ có thể còn tiếp diễn nếu không có những giải pháp “khơi thông”.

Bệnh viện Đa khoa tỉnh bội chi trên 24 tỉ đồng trong năm 2021.

Bội chi đến trên 24 tỉ đồng

Là bệnh viện tuyến cuối của tỉnh với quy mô giường bệnh lớn nhất - 550 giường và nguồn nhân lực gần 490 người, nếu “ăn nên làm ra” thì câu chuyện đã khác, nhưng Bệnh viện Đa khoa tỉnh đã bị bội chi lớn nhất tỉnh.

 Ông Nguyễn Thành Phúc, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh, thông tin: “Năm 2021, bệnh viện bội chi khoảng 24,5 tỉ đồng. Đây là con số bội chi lớn nhất từ trước đến nay tại bệnh viện”. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng bội chi lớn, tuy nhiên, theo ông Phúc trong đó chủ yếu do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Năm qua, lượng bệnh nhân đến khám, chữa bệnh tại bệnh viện chưa đạt theo chỉ tiêu kế hoạch, trung bình khoảng 370 lượt bệnh nhân khám, chữa bệnh ngoại trú trên ngày, trong khi chỉ tiêu khoảng 600 bệnh nhân trên ngày. Lượt bệnh điều trị nội trú cũng thấp khoảng 360 lượt trên ngày, trong khi chỉ tiêu giường bệnh là 550 giường. Như vậy, bệnh nhân đến khám, chữa bệnh nội trú, ngoại trú tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh trong năm 2021 đã không đạt khoảng 35-40% so với chỉ tiêu đề ra. “Lượt khám, chữa bệnh thấp, kéo theo nguồn thu của đơn vị không đảm bảo chi”, ông Phúc lý giải thêm.

Không chỉ riêng Bệnh viện Đa khoa tỉnh mà tình trạng mất cân đối thu - chi còn xảy ra tại Trung tâm Y tế thị xã Long Mỹ. Ông Lý Minh Quang, Giám đốc Trung tâm Y tế thị xã Long Mỹ, cho biết: “Qua cân đối thu - chi năm 2021, trung tâm bội chi trên 13 tỉ đồng”. Nguyên nhân cũng là do ảnh hưởng của dịch Covid-19, lượt khám, chữa bệnh giảm so với thời gian trước khá nhiều nên nguồn thu giảm.

Hầu hết tất cả các bệnh viện, trung tâm y tế tuyến huyện, tỉnh đều đã thực hiện tự chủ một phần hoặc toàn phần. Trong đó, có 2 cơ sở tự chủ hoàn toàn về tài chính, nhân lực là Bệnh viện Đa khoa tỉnh và Bệnh viện Đa khoa thành phố Ngã Bảy; các bệnh viện tuyến tỉnh, trung tâm y tế tuyến huyện còn lại tự chủ chi thường xuyên, tự chủ từ 30-60% hay tự chủ 100% hệ điều trị (tùy đặc thù từng cơ sở).

 Năm 2021, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nguồn thu của tất cả các bệnh viện, trung tâm y tế đều giảm, nhưng chỉ có Bệnh viện Đa khoa tỉnh, Trung tâm Y tế thị xã Long Mỹ là 2 đơn vị mất cân đối thu - chi nghiêm trọng nhất.

Khám, chữa bệnh cho bệnh nhân tại Trung tâm Y tế thị xã Long Mỹ.

Nguy cơ bội chi tiếp diễn ?

Những tháng đầu năm 2022 này, hoạt động khám, chữa bệnh ở các bệnh viện, trung tâm y tế hầu như đã mở trở lại trong điều kiện bình thường mới, thích ứng linh hoạt, an toàn, hiệu quả với dịch Covid-19. Các giải pháp kiểm soát dịch đã nới lỏng hơn để tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh nhân tiếp cận với các dịch vụ y tế. Song số lượt khám, chữa bệnh vẫn chưa cải thiện nhiều ở các cơ sở y tế, nguy cơ bội chi dự báo có thể tiếp diễn trong năm 2022.

 Bà Trần Ngọc Quyên, kế toán trưởng Trung tâm Y tế thị xã Long Mỹ, phân tích: “Nếu tình hình cứ kéo dài như hiện nay, hệ điều trị của Trung tâm sẽ khó tự chủ thu - chi. Trong 3 tháng đầu năm, nguồn thu có chuyển biến tích cực hơn, nhưng vẫn chưa thể trở lại như trước được. Lượt khám, chữa bệnh vẫn thấp. Bình quân những năm trước mỗi tháng trung tâm thu khoảng 4,3 tỉ đồng khám bảo hiểm y tế, hiện tại chỉ khoảng 3 tỉ đồng. Dự báo năm nay vẫn hụt, nhưng sẽ không mất cân đối nhiều như năm 2021”.

Tương tự, trong 3 tháng qua, tình hình khám, chữa bệnh chưa có chuyển biến nhiều tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh. Ông Nguyễn Thành Phúc, Giám đốc Bệnh viện, thông tin: “Số lượt khám, chữa bệnh vẫn trung bình chưa đầy 400 lượt khám ngoại trú, số điều trị nội trú trên ngày cũng không vượt qua con số này ở bệnh viện”. Ban Giám đốc Bệnh viện dự báo tình trạng bội chi sẽ tiếp diễn khi kết thúc năm nay nếu không có sự hỗ trợ và các giải pháp đột phá để tăng nguồn thu.

Để đảm bảo tiền lương và các khoản phụ cấp theo lương cho nhân viên, hai cơ sở y tế bội chi phải vận dụng các nguồn quỹ đã được trích lập và… nợ tiền thuốc để tránh tình trạng vì không có thu nhập tiền lương tác động tiêu cực đến sự gắn bó của nhân viên y tế đối với đơn vị. Song nếu kéo dài tình trạng này sẽ rất khó “chèo chống con thuyền tự chủ tài chính” hiệu quả.

Vậy ngành y tế sẽ có những giải pháp nào để chèo lái các “con thuyền” lội ngược dòng để tăng thu, giảm chi đảm bảo tự chủ tài chính hiệu quả trong năm 2022 này?  

Bài, ảnh: HỒNG DIỄM

Bài 2: Nhiều hệ lụy nếu để thực trạng kéo dài