Bước tiến mới trong đàm phán Mỹ - Trung

Đêm 11-10, sau vòng đàm phán cấp cao kéo dài 2 ngày, Mỹ và Trung Quốc đã đạt được một phần của thỏa thuận thương mại nhằm chấm dứt những bất đồng giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới.

Đàm phán Mỹ - Trung tại Nhà Trắng. Ảnh: AP

Tổng thống Donald Trump cho rằng hai bên đã tiến rất gần tới việc chấm dứt tranh chấp thương mại, song thừa nhận là thỏa thuận hiện vẫn chưa được viết ra và có thể mất tới 5 tuần để kết thúc giai đoạn một. Ông Donald Trump tỏ ý hy vọng có thể ký thỏa thuận này với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khi nguyên thủ hai nước tham dự Hội nghị cấp cao lãnh đạo các nền kinh tế thuộc Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) tại Chile vào giữa tháng sau.

Theo những gì đã thỏa thuận, Trung Quốc cam kết mua thêm nhiều nông sản của Mỹ - tổng giá trị tăng lên 40-50 tỉ USD/năm, hơn gấp đôi mức năm 2017. Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin cho biết hai bên đã thảo luận về việc mở cửa thị trường Trung Quốc cho các công ty dịch vụ tài chính Mỹ. Về vấn đề chuyển giao công nghệ, ông Donald Trump nói các cuộc đàm phán tiến triển khá tốt và thỏa thuận sẽ sớm đạt được dù không cho biết chi tiết. Theo nhà lãnh đạo Mỹ, hai bên còn nhất trí một thỏa thuận về sở hữu trí tuệ. Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer cho biết hai bên còn đang hoàn thiện một cơ chế giải quyết tranh chấp. Washington xem cơ chế này là yếu tố quan trọng để thực thi bất kỳ thỏa thuận nào. Cũng theo lời ông Lighthizer, đợt thuế dự kiến đối với hàng hóa Trung Quốc vào ngày 15-12 tới có thể bị hủy.

Dù vậy, theo trang Bloomberg, giới chức Mỹ cho biết vấn đề liên quan đến Tập đoàn Thiết bị viễn thông Huawei (Trung Quốc) không nằm trong thỏa thuận giai đoạn 1 mà sẽ được thảo luận trong giai đoạn đàm phán thứ hai. Ở chiều ngược lại, hai nguồn tin Chính phủ Trung Quốc tiết lộ Bắc Kinh đã hoàn tất “danh sách thực thể không đáng tin cậy” nhằm trừng phạt các công ty gây tổn hại lợi ích của Trung Quốc và đang chờ phê duyệt. Ngoài ra, việc danh sách này có được công bố hay không còn tùy thuộc tiến triển của cuộc đàm phán thương mại với Mỹ.

Truyền thông nhà nước Trung Quốc hôm 12-10 không đề cập bất kỳ thỏa thuận cụ thể nào với Mỹ. Thay vào đó, họ nhận định hai bên đã đạt được tiến triển về một loạt vấn đề, như nông nghiệp, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, dịch vụ tài chính, tăng cường hợp tác thương mại… nhưng sự không chắc chắn vẫn còn đó. Theo Tân Hoa Xã, mối quan hệ Trung - Mỹ trở nên phức tạp hơn và việc tìm giải pháp có thể chấp nhận đối với các vấn đề thương mại và kinh tế có thể là một quá trình lâu dài.

Trong khi đó, giới phân tích Mỹ cho rằng chưa nên sớm lạc quan với kết quả cuộc đàm phán mới bởi nó có thể là một “ván bài” của Donald Trump. Eswar Prasad, cựu lãnh đạo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế Trung Quốc tại Đại học Cornell, cho biết, thỏa thuận này hầu như không giải quyết được bất kỳ nguyên nhân gốc rễ nào của xung đột kinh tế và thương mại giữa hai nước.

Chuyên gia kinh tế của Bloomberg cũng hoài nghi liệu thỏa thuận một phần này sẽ được thực hiện hay không. Phải mất ba đến năm tuần để hoàn thiện thỏa thuận đợt một, trong khi các cuộc đàm phán trong quá khứ đã bị phá vỡ trong thời gian ngắn hơn thế.

Trước mắt, một cuộc đình chiến tạm thời giữa hai nước vẫn được xem là diễn biến tích cực đối với thị trường thế giới trong bối cảnh giới đầu tư lo lắng về những thiệt hại kinh tế nhiều hơn nữa từ thương chiến.

Thương chiến Mỹ - Trung đã kéo dài hơn một năm với việc Washington đánh thuế lên hàng tỉ USD hàng hóa Trung Quốc và Bắc Kinh áp thuế trả đũa. Cuộc đối đầu giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới này đã tác động tiêu cực đến doanh nghiệp và làm dấy lên nỗi lo về nguy cơ kinh tế toàn cầu suy thoái.

NGUYỄN TẤN tổng hợp