Mỹ - Trung gia tăng căng thẳng vì đạo luật về Hong Kong

Mâu thuẫn giữa Mỹ và Trung Quốc càng gia tăng kể từ khi Washington thông qua Đạo luật Dân chủ và Nhân quyền Hong Kong năm 2019 nhằm ủng hộ người biểu tình.

Người biểu tình tập trung tại khu vực Vịnh Causeway ở Hong Kong, Trung Quốc.  Nguồn: THX/TTXVN

Theo đó, ngày 27-11, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký ban hành Đạo luật Dân chủ và Nhân quyền Hong Kong năm 2019 ủng hộ người biểu tình Hong Kong bất chấp phản ứng giận dữ từ Bắc Kinh. Luật do Tổng thống Trump ký cũng đe dọa áp đặt các lệnh trừng phạt nếu Bắc Kinh có những vi phạm nhân quyền ở Hong Kong.

Mới đây, Ngoại trưởng Mỹ Pompeo đã kêu gọi Trung Quốc tôn trọng quy chế bán tự trị của Đặc khu Hành chính Hong Kong và tìm ra một giải pháp phi bạo lực cho cuộc khủng hoảng này. Ông Pompeo nêu rõ: “Mỹ kiên quyết ủng hộ giới lãnh đạo Trung Quốc tôn trọng cam kết (trong hiệp ước trao trả Hong Kong), yêu cầu tất cả những người liên quan tới tiến trình chính trị thực hiện điều này không gây ra bạo lực, và tìm ra một giải pháp tôn trọng chính sách “một nước, hai chế độ” mà giới lãnh đạo Trung Quốc đã chấp nhận”. Người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ nhấn mạnh: Người dân Hong Kong muốn Đảng Cộng sản Trung Quốc giữ đúng lời hứa trong Hiệp ước năm 1997, hết hạn vào năm 2047.

Tuy nhiên, theo ông Trump, tuyên bố đạo luật của Mỹ ủng hộ người biểu tình tại Đặc khu Hành chính Hong Kong không giúp cho đàm phán thương mại với Trung Quốc trở nên dễ dàng hơn, song ông tin rằng Bắc Kinh vẫn muốn có một thỏa thuận với Washington.

Liên quan vấn đề này, Reuters/Sputniknews dẫn lời cố vấn cấp cao Nhà Trắng Kellyanne Conway cũng khẳng định: Thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc vẫn khả thi trước cuối năm nay. Theo bà Conway, thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 có thể được hoàn tất vào trước cuối năm song điều đó phụ thuộc vào Trung Quốc.

Đáp trả việc ông Trump ký đạo luật về Hong Kong, Trung Quốc đã kịch liệt phản đối Mỹ, đồng thời áp đặt các lệnh trừng phạt lên một số tổ chức phi chính phủ của Washington. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho rằng: “Gần đây, Mỹ đã thông qua Đạo luật Dân chủ và Nhân quyền Hong Kong năm 2019, phớt lờ sự phản đối của Trung Quốc về vấn đề này. Đây là sự vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế và các nguyên tắc cơ bản trong quan hệ quốc tế, cũng như can thiệp vào vấn đề nội bộ của Trung Quốc. Bắc Kinh đã trao công hàm phản đối cho Mỹ về vấn đề này. Lần này, Trung Quốc quyết định sẽ áp đặt các lệnh trừng phạt lên một số tổ chức phi chính phủ của Mỹ, gồm có Viện Dân chủ Quốc gia (National Democratic Institute), cơ quan Giám sát Nhân quyền (Human Rights Watch) và Ngôi nhà Tự do (Freedom House)”.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng cho biết thêm Bắc Kinh sẽ tạm dừng việc cấp giấy phép ghé thăm từ các tàu thuyền quân sự và chiến đấu cơ của Mỹ vào khu vực này. Khi được hỏi khi nào Bắc Kinh sẽ chấm dứt động thái này, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc khẳng định điều đó còn “phụ thuộc vào các động thái của Mỹ”.

Trong một diễn biến liên quan, các cuộc biểu tình ở Hong Kong lại tiếp tục diễn ra. Chỉ tính trong 5 tháng qua, đã có hơn 2.600 người bị thương phải đến bệnh viện để điều trị, trong đó có một nạn nhân bị bỏng nặng do bị đối tượng biểu tình quá khích dùng chất lỏng dễ cháy đốt. Trong số những người bị thương, hơn 470 người là sĩ quan cảnh sát.

Cục trưởng Cục An ninh Hong Kong Lý Gia Siêu cho biết kể từ khi phong trào biểu tình nổ ra từ ngày 9-6 đến ngày 21-11, cảnh sát bắt tổng cộng hơn 5.800 người liên quan đến các cuộc biểu tình bạo lực, 923 người đã bị khởi tố. Ông Lý Gia Siêu còn nêu rõ các hoạt động bạo lực và vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong vài tháng qua đã khiến một người dân vô tội thiệt mạng do bị ném gạch trúng.

Giới phân tích nhận định, căng thẳng gia tăng giữa Mỹ và Trung Quốc diễn ra trong thời điểm cuộc đàm phán thương mại giữa hai nước đang đi vào giai đoạn 1 và sẽ hoàn tất vào cuối năm nay nên tiến trình này sẽ gặp không ít trở ngại. Mặc dù Mỹ tuyên bố những diễn biến gần đây liên quan đến Hong Kong sẽ không ảnh hưởng đến đàm phán thương mại Mỹ - Trung nhưng điều dễ nhận thấy dù gián tiếp hay trực tiếp vụ việc trên sẽ làm cho đàm phán thương mại Mỹ - Trung khó diễn ra suôn sẻ. Mặt khác, mâu thuẫn giữa Washington và Bắc Kinh vốn dĩ đã căng thẳng từ lâu bởi những lý do sâu xa hơn nay lại càng có lý do bộc lộ rõ hơn.

HN tổng hợp