Ngừng bắn ở Syria chỉ là tạm thời

Mặc dù thỏa thuận ngừng bắn giữa 3 bên Nga - Thổ Nhĩ Kỳ - Syria đã có hiệu lực từ ngày 5-3, nhưng xem ra “điểm nóng” Idlib, Syria vẫn chưa thể bình yên.

Binh sĩ Nga được triển khai tại khu vực Khan Sheikhun, ngoại ô Idlib. Ảnh: AFP

Tổ chức Giám sát Nhân quyền Syria (SOHR) cho biết, đã có 60 xe quân sự và xe tăng của Thổ Nhĩ Kỳ tràn vào các khu vực ở Idlib. Như vậy, kể từ tháng 2 đến nay có tổng cộng 4.440 xe quân sự và 9.450 binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ đã được triển khai tới tỉnh Idlib, Syria.

Các trang thiết bị quân sự và binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ đã được triển khai tại các trạm giám sát ở Idlib như một phần trong thỏa thuận về các vùng giảm leo thang mà Ankara và Matxcơva đạt được 2 năm trước và được cụ thể hóa kể từ ngày 5-3 rồi. Lực lượng này sẽ là nguy cơ cao đối với quân đội Chính phủ Syria nếu cuộc chiến tái diễn.

Trong một động thái liên quan, các binh sĩ Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã tiến hành các cuộc tuần tra chung dọc đường cao tốc M4. Dự kiến, cuối tuần này, các binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ và Nga tiếp tục tuần tra chung tại tỉnh Idlib của Syria.

Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar cho biết các bên liên quan đang thực thi nghiêm túc thỏa thuận ngừng bắn. Cùng với tuần tra, hai bên cũng sẽ thiết lập các trung tâm phối hợp chung có nhiệm vụ cùng xử lý tình hình tại Idlib. Ông Akar bày tỏ mong muốn thỏa thuận ngừng bắn sẽ có hiệu lực lâu dài.

Về phía Nga, một phái đoàn quân sự của nước này đã ở Ankara từ hôm 10-3, để tiếp tục bàn thảo về các chi tiết của lệnh ngừng bắn được Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan và người đồng cấp Nga Vladimir Putin đã ký kết.Như vậy về mặt lý thuyết, thỏa thuận ngừng bắn ở Idlib, Syria đã có hiệu lực. Điều này đồng nghĩa, vùng đất Idlib tạm thời yên ổn. Tuy nhiên, nhiều người vẫn hoài nghi tính bền vững của thỏa thuận ngừng bắn mới này. Bởi lẽ đây không phải lần đầu thỏa thuận được ký kết mà nó được đề xuất từ hơn 2 năm trước nhưng đều bị phá vỡ bởi các bên liên quan.

Thực tế, lập luận trên hoàn toàn có cơ sở vì ngay sau khi thỏa thuận ngừng bắn vừa có hiệu lực, tại Idlib đã xuất hiện một số vụ đụng độ giữa các phe đối lập. Trước đó tình hình tại Idlib, Syria leo thang căng thẳng nghiêm trọng, khi Thổ Nhĩ Kỳ gia tăng các hoạt động quân sự chống quân đội chính quyền Syria được Nga ủng hộ. Hệ lụy của việc này là các bên liên quan liên tục pháo kích vào nhau gây ra nhiều thương vong. Đỉnh điểm của vụ việc trên là vụ không kích hồi cuối tháng 2 làm hàng chục binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ thiệt mạng mà Ankara quy trách nhiệm cho Damascus. Căng thẳng leo thang làm dấy lên nguy cơ xảy ra đụng độ toàn diện giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Syria. Từ đó dẫn đến việc ký kết thỏa thuận ngừng bắn giữa 3 bên Nga - Thổ Nhĩ Kỳ - Syria vừa qua.

Tuy nhiên, thỏa thuận ngừng bắn mới này là giải pháp tạm thời nhằm tạm dừng cuộc chiến ngày càng ác liệt hơn đã làm cho hàng chục nghìn người dân vô tội Syria phải rời khỏi nhà cửa để đi lánh nạn tại các quốc gia lân cận. Nguy cơ làn sóng tị nạn này sẽ hướng về châu Âu.

Giới quan sát cho rằng, thỏa thuận ngừng bắn ở Syria chỉ là khoảng lặng giữa hai đợt giông bão chứ không phải là những bước tiến gần hơn đến hòa giải và hòa hợp dân tộc ở Syria. Ngừng bắn không báo hiệu sắp có được giải pháp chính trị hòa bình mà chỉ tạo cục diện khác cho các bên liên quan dàn xếp, chia phần với nhau trong giải pháp chính trị.

Theo đó, mục tiêu của ông Putin là giúp phía Chính phủ Syria tiếp tục dấn tới với việc dùng quân sự để giành nốt phần lãnh thổ còn lại, nhưng đồng thời không đẩy Thổ Nhĩ Kỳ về phía Mỹ và NATO mà duy trì sự phân rẽ giữa Thổ Nhĩ Kỳ với Mỹ, EU và NATO.

Còn phía Thổ Nhĩ Kỳ, điều mà ông Erdogan cần là duy trì sự hiện diện quân sự trên lãnh thổ Syria nhằm tạo dựng hành lang an ninh, nuôi dưỡng con bài là lực lượng nổi dậy người Kurd chống Chính phủ Syria, ngăn ngừa người tị nạn Syria chạy sang Thổ Nhĩ Kỳ.

Do vậy, sự bình yên tại Idlib, Syria sẽ khó được kéo dài và thỏa thuận nói trên không phải là thỏa thuận ngừng bắn cuối cùng giữa ông Putin và ông Erdogan cho Syria.

HN tổng hợp