Trích ly tinh dầu vỏ bưởi: Cách làm hay

Em Lưu Thị Yến Nhi, học sinh lớp 12A5 và Lê Hoàng Phúc, học sinh lớp 12A8, Trường THPT Châu Thành A, huyện Châu Thành A, đã thực hiện ý tưởng “Trích ly tinh dầu vỏ bưởi” với mong muốn giúp người dùng sử dụng được dược liệu quý từ tinh dầu vỏ bưởi có giá thành rẻ, chất lượng tốt.

Em Lưu Thị Yến Nhi, Lê Hoàng Phúc đang trình bày phương pháp trích ly tinh dầu vỏ bưởi.

Sống tại miệt vườn Châu Thành A, hai em nhận thấy nhiều vườn bưởi bị rụng trái non, người dân bỏ mặc ngoài vườn thối nhũng gây ô nhiễm môi trường. Từ thực trạng này, các em đã nảy ra ý tưởng tận dụng nguồn phụ phẩm để trích ly ra tinh dầu bưởi. Em Lưu Thị Yến Nhi cho biết: “Qua học tập, tìm hiểu trên internet, em biết tinh dầu bưởi là dược liệu quý trong y học. Dầu bưởi có thể kháng viêm, giúp thư giãn, diệt khuẩn, kích thích mọc tóc… Mà tinh dầu chủ yếu có nhiều trong vỏ bưởi, nhất là ở trái non, vì vậy chúng em quyết định tận dụng bưởi rụng để thử nghiệm”.

Em Lê Hoàng Phúc chia sẻ cách làm: “Lấy bưởi non gọt vỏ xanh, cân 400g và cắt sợi nhuyễn cho vào bình cầu, rót nước cất vào sao cho thể tích nước trong bình không vượt quá 2/3 thể tích bình. Bởi vì, nếu cho nhiều thì khi đun sẽ bị trào lên bộ phận hứng lấy tinh dầu, không thu được tinh dầu nguyên chất. Sau đó, lắp bình cầu vào hệ thống gồm bếp đun hoàn lưu, lọ hứng tinh dầu và ống dẫn hàn. Đun bếp trong 1,5 giờ, hỗn hợp tinh dầu sau trích ly sẽ được làm khan bằng Na2SO4 thì thu được tinh dầu bưởi nguyên chất”.

Sản phẩm tinh dầu này được Ban giám khảo cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng tỉnh, huyện đánh giá cao vì không chỉ hữu ích, thông dụng trong cuộc sống mà có giá thành rất rẻ. Tổng chi phí khi chưng cất 400g vỏ bưởi chỉ 25.000 đồng, thu về được 11,2g, tương đương 14,4ml tinh dầu nguyên chất. Trong khi đó, giá bán ngoài thị trường là 10.000 đồng/ml. Người tiêu dùng muốn mua 14,4ml tinh dầu phải chi trả hơn 140.000 đồng, cao gấp 5,7 lần so với phương pháp chưng cất đơn giản của hai em.

Phó ban Tổ chức cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng lần thứ IV huyện Châu Thành A Nguyễn Phước Bình nhận xét: “Sản phẩm này được huyện chấm giải nhì vì khá đơn giản, chi phí thấp mà hiệu quả cao. Hơn nữa, sản phẩm còn tận dụng được phế phẩm của bưởi để làm nên dược liệu hữu ích cho người tiêu dùng, vừa bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe”.

Cô Đỗ Kim Xuyến, giáo viên hóa học Trường THPT Châu Thành A, cho biết: Phương pháp lôi cuốn hơi nước là cách phổ biến dùng để chưng cất tinh dầu từ vỏ bưởi và tôi đã hướng dẫn hai em thử nghiệm. Phương pháp hoạt động trên nguyên tắc nhiệt độ sôi hỗn hợp tinh dầu thấp hơn nước. Do đó, hỗn hợp tinh dầu bị hơi nước lôi cuốn ra khỏi nguyên liệu, ngưng tụ khi đi qua ống sinh hàn, thu được hỗn hợp khác là tinh dầu và nước. Dùng Na2SO4 sẽ làm khan nước, chỉ còn lại tinh dầu nguyên chất.

Là dược liệu quý nên tinh dầu bưởi nguyên chất rất dễ bay hơi. “Tinh dầu cần được cất nơi có nhiệt độ mát như ngăn mát tủ lạnh, được đậy kín để tránh thất thoát. Lúc đầu chúng em chưng cất được gần 100ml tinh dầu, để ở nhiệt độ bình thường nhưng 1 tháng sau chỉ còn 2/3 bình”, em Lê Hoàng Phúc chia sẻ kinh nghiệm bảo quản.

Dù cuộc thi đã kết thúc, nhưng các em vẫn luôn ấp ủ trong lòng ý tưởng biến sản phẩm từ phòng thí nghiệm thành thương phẩm. Theo em Lưu Thị Yến Nhi, chúng em mong muốn mình sẽ có cơ hội phát triển sản phẩm, chưng cất được nhiều hơn để bán ngoài thị trường. Bởi sản phẩm vừa rẻ, giúp người tiêu dùng có thể sử dụng tinh dầu chất lượng, giá cả phải chăng. Nhưng quy mô thử nghiệm của các em khá nhỏ, mỗi lần chưng cất mất thời gian, sản phẩm tinh dầu thu được cũng khiêm tốn. Bởi vậy, hai em hy vọng có sự tài trợ của mạnh thường quân giúp sản xuất quy mô lớn hơn. Từ đó, việc chưng cất tinh dầu bưởi sẽ giảm giá thành sản xuất, người tiêu dùng càng có lợi.

Bài, ảnh: TRÚC LINH