Gỡ khó nguồn cung vật liệu các dự án giao thông trọng điểm

Giai đoạn 2021-2025, nhu cầu vật liệu cát đắp nền đường của các dự án đường cao tốc trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long đến hơn 47 triệu m3. Trong bối cảnh trữ lượng các mỏ vật liệu trong khu vực hạn chế, việc điều tiết, cân nhắc tăng công suất khai thác phục vụ các tuyến cao tốc đảm bảo sát với nhu cầu thi công sẽ phần nào giải quyết được “bài toán khó” này.

Bài 1: Nhu cầu vật liệu san lấp, đắp nền rất lớn

Các dự án giao thông trọng điểm vùng đồng bằng sông Cửu Long triển khai đồng loạt cần khối lượng vật liệu san lấp, đắp nền rất lớn và chủ yếu tập trung trong các năm 2023, 2024.

Các ngành đang xác định cụ thể khối lượng vật liệu san lấp ở từng giai đoạn và các công việc cần phải làm từ nay đến năm 2024 cho các dự án.

Triển khai đồng loạt nhiều dự án

Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đặt mục tiêu đến năm 2030 cả nước có 5.000km đường bộ cao tốc, đến năm 2025 sẽ có khoảng 3.000km đường bộ cao tốc. Khu vực đồng bằng sông Cửu Long được quy hoạch 6 tuyến cao tốc với tổng chiều dài khoảng 1.166km. Đến thời điểm hiện nay, đã hoàn thành và đưa vào khai thác theo quy mô phân kỳ giai đoạn 1 (4 làn xe) với tổng chiều dài 171km. Trong đó tuyến cao tốc trục dọc phía Tây đoạn Cao Lãnh - Lộ Tẻ dài 29km mới hoàn thành đầu tư tuyến chính, chưa có đường gom; đoạn Lộ Tẻ - Rạch Sỏi dài 51km sử dụng mặt đường láng nhựa để chờ lún, các tuyến này Bộ Giao thông Vận tải đang tiếp tục đầu tư hoàn thiện hạng mục còn lại trong giai đoạn 2021-2025 để khai thác theo tiêu chuẩn cao tốc.

Nguồn cung ứng vật liệu san lấp cho các dự án giao thông trọng điểm của vùng đồng bằng sông Cửu Long là một bài toán khó.

Hiện nay trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long triển khai đầu tư 8 dự án cao tốc và 5 dự án nâng cấp mở rộng, xây mới các quốc lộ và cầu trên quốc lộ. Với tổng mức đầu tư các dự án khoảng 112.600 tỉ đồng. Trong đó, 8 dự án đường bộ cao tốc đang đầu tư với tổng kinh phí hơn 94.400 tỉ đồng. Các dự án này có tổng chiều dài 463km phải bảo đảm cơ bản hoàn thành trong giai đoạn năm 2021-2025, đưa vào khai thác toàn bộ trong năm 2026. Như vậy, đến năm 2026, khu vực đồng bằng sông Cửu Long sẽ có khoảng 554km đường bộ cao tốc. Ngoài ra, đối với các tuyến quốc lộ, có 5 dự án do Bộ Giao thông Vận tải triển khai để xây dựng mới 63km, nâng cấp mở rộng 37km đường hiện hữu; trong đó có 2 cầu dây văng là cầu Rạch Miễu 2 và cầu Đại Ngãi nằm trên Quốc lộ 60. Tổng mức đầu tư dự án khoảng 18.600 tỉ đồng. Đến nay các dự án cơ bản đáp ứng tiến độ, sẽ hoàn thành, đưa vào khai thác trong giai đoạn từ năm 2023-2026.

Ông Nguyễn Duy Lâm, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải, cho biết, trong giai đoạn từ nay đến năm 2025 nhiều dự án cao tốc trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long sẽ triển khai đồng loạt, nhu cầu vật liệu cát là rất lớn và chủ yếu tập trung trong các năm 2023, 2024. Bộ Giao thông Vận tải đã có báo cáo về nhu cầu vật liệu cát đắp nền đường của các dự án đường cao tốc trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long khởi công trong giai đoạn 2021-2025 với khoảng 47,81 triệu m3. Trong đó, cao tốc Bắc - Nam phía Đông Cần Thơ - Cà Mau cần khoảng 18,5 triệu m3; cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng cần khoảng 23,8 triệu m3; cao tốc Cao Lãnh - An Hữu cần khoảng 2,43 triệu m3; cao tốc Mỹ An - Cao Lãnh là khoảng 3,08 triệu m3.

Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải cho biết thêm, với các dự án đầu tư, nâng cấp quốc lộ và các dự án cao tốc do địa phương làm cơ quan chủ quản, đến nay cơ bản đảm bảo nhu cầu nguồn cát để triển khai. Riêng 2 dự án thành phần Cần Thơ - Hậu Giang và dự án thành phần Hậu Giang - Cà Mau, tổng nhu cầu cát đắp khoảng 18,5 triệu m3 hiện gặp khó khăn về nguồn cung. Việc các tỉnh có nguồn cát đảm bảo chất lượng thực hiện rà soát để mở mới đồng thời với việc nâng công suất các mỏ đang khai thác cấp cho dự án là rất cần thiết.

Tuyến cao tốc Cần Thơ - Cà Mau (thuộc cao tốc Bắc - Nam phía Đông), cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng và một số tuyến cao tốc khác là các dự án đường bộ cao tốc thuộc các dự án, công trình quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải do Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư. Chính phủ đã ban hành các Nghị quyết triển khai với một số cơ chế đặc thù trong việc cấp phép, khai thác vật liệu xây dựng thông thường nằm trong hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ dự án. Bộ Giao thông Vận tải, UBND các tỉnh, thành phố được giao làm cơ quan chủ quản đến nay đã cơ bản hoàn thành công tác lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư và đang triển khai các bước thực hiện đầu tư. Theo báo cáo của các cơ quan chủ quản và tư vấn, hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng thông thường phục vụ các dự án đã được thực hiện đầy đủ, bên cạnh đó, Bộ Giao thông Vận tải, các địa phương đã rà soát nhu cầu vật liệu cát đắp và thực trạng nguồn vật liệu.

Nhu cầu lớn

Theo Bộ Giao thông Vận tải, với các dự án đầu tư, nâng cấp quốc lộ và các dự án cao tốc do địa phương làm cơ quan chủ quản, đến nay cơ bản đảm bảo nhu cầu nguồn cát để triển khai. Riêng 2 dự án thành phần Cần Thơ - Hậu Giang và dự án thành phần Hậu Giang - Cà Mau, tổng nhu cầu cát đắp khoảng 18,5 triệu m3 hiện gặp khó khăn về nguồn cung.

Hiện nay, Bộ Tài nguyên và Môi trường đang xây dựng dự án “Đánh giá tài nguyên khoáng sản, phục vụ khai thác cát biển, đáp ứng nhu cầu san lấp các dự án đường cao tốc và hạ tầng giao thông, đô thị vùng đồng bằng sông Cửu Long”, dự kiến sẽ triển khai thực hiện trong năm 2023. Bên cạnh đó, Bộ Giao thông Vận tải cũng đang chủ động chỉ đạo triển khai thi công thử nghiệm cát biển sử dụng cho các dự án hạ tầng giao thông khu vực đồng bằng sông Cửu Long, dự kiến sẽ có kết quả đánh giá vào cuối năm 2023. Như vậy, nhanh nhất cũng phải đến cuối năm 2023 mới có thể xác định được khả năng đáp ứng yêu cầu kỹ thuật của cát biển sử dụng làm vật liệu san lấp cho các dự án. Vì vậy, trước mắt trong năm 2023 và 2024 nguồn vật liệu san lấp cho các dự án chủ yếu vẫn là cát sông.

Theo Bộ Giao thông Vận tải, các tỉnh trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long đã cấp phép 66 giấy phép khai thác với tổng trữ lượng khoảng 80 triệu m3, công suất khai thác khoảng 17 triệu m3/năm (trong đó cát san lấp là 14 triệu m3). Tuy nhiên, trữ lượng cát san lấp hiện tại chỉ còn khoảng 37 triệu m3. Trong năm 2022, tại các tỉnh đang khai thác tại 24 mỏ có chất lượng đáp ứng yêu cầu của dự án, nếu tăng công suất khai thác ở các mỏ đang hoạt động thêm 50% trong 2 năm và dành toàn bộ khối lượng tăng thêm cũng chưa đáp ứng nhu cầu các dự án.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà nhấn mạnh, việc đầu tư xây dựng các công trình, dự án hạ tầng giao thông khu vực đồng bằng sông Cửu Long là hết sức cấp thiết, nhằm cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh các tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long và cả nước. Trong thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quyết liệt chỉ đạo các giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án, trong đó có các giải pháp tháo gỡ mọi khó khăn về nguồn vật liệu san lấp, đắp nền đường. Với sự chỉ đạo quyết liệt của cấp ủy đảng các địa phương, UBND các tỉnh, thành phố vùng đồng bằng sông Cửu Long đã chủ động, cùng nhau phối hợp với Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Tài nguyên và Môi trường bước đầu có phương án tháo gỡ một phần khó khăn về nguồn vật liệu san lấp cho các dự án.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đề nghị Bộ Giao thông Vận tải lập biểu đồ các tuyến cao tốc, nêu rõ nhu cầu về nguồn cung cát, đất và đá phục vụ san lấp cho từng dự án, trên cơ sở đó xác định cụ thể khối lượng vật liệu san lấp ở từng giai đoạn và các công việc cần phải làm từ nay đến năm 2024 cho các dự án. Bộ Giao thông Vận tải cùng các địa phương, nhà thầu xác định giá cát, không để tăng giá vật liệu trong thời gian thực hiện dự án nhưng vẫn phải đảm bảo có lãi cho đơn vị khi khai thác cung ứng; đồng thời, cần rà soát lại thiết kế, thông số kỹ thuật của các công trình cao tốc, trên tinh thần phân tích đánh giá kỹ, đảm bảo chất lượng công trình nhằm phục vụ cho đồng bằng sông Cửu Long phát triển bền vững.

Bài, ảnh: NGỌC ANH

-----------------------------

Bài 2: Ưu tiên cung ứng cho các dự án cao tốc