Rượu, bia tác hại đến não, thần kinh như thế nào ?

Việc lạm dụng rượu, bia gây ra nhiều tác hại đến sức khỏe, là nguyên nhân trực tiếp của nhiều loại bệnh như gan, tim mạch, tiêu hóa, ảnh hưởng đến chất lượng giống nòi,... và còn có tác hại nhiều đến não và thần kinh. Xoay quanh những tác hại của rượu, bia đến não, thần kinh, bác sĩ Nguyễn Hồng Nhặn (ảnh), Giám đốc Bệnh viện Chuyên khoa Tâm thần và Da liễu tỉnh, khẳng định: “Nếu một người uống rượu nhiều lần, uống lâu dài sẽ bị nghiện và lạm dụng rượu, bia sẽ gây hại cho não bộ và cảm xúc”.

Lý do vì sao một người uống rượu nhiều lần, uống lâu dài sẽ bị nghiện, thưa bác sĩ ?

- Có hai cơ chế gây nghiện rượu đối với một người uống rượu nhiều lần, uống lâu dài. Cơ chế thứ nhất là nghiện về thể chất, tức là các tế bào của hệ thần kinh hoạt động khi đã quen với một nồng độ rượu nhất định trong huyết thanh. Khi nồng độ rượu giảm đi thì các tế bào thần kinh không chịu hoạt động nữa khiến người nghiện rượu trở nên chậm chạp, lờ đờ và run tay chân. Đó gọi là hội chứng cai rượu với tình trạng ngộ độc rượu.

Cơ chế thứ hai là nghiện rượu tâm lý, biểu hiện khi người nghiện rượu bia quen với trạng thái bữa ăn nào cũng có rượu, bia hoặc chiều nào cũng ngồi quán nhậu cùng bạn bè trong trạng thái lâng lâng với ý nghĩ được thoải mái, mọi stress và lo âu, buồn bực sẽ tan biến, chỉ còn lại niềm vui. Đây là quan niệm sai lầm và trở thành thói quen, gọi là nghiện rượu tâm lý.

Ngoài gây nghiện nếu uống rượu nhiều lần, lâu ngày thì lạm dụng rượu, bia sẽ gây tác hại như thế nào tới não bộ, thưa bác sĩ ?

- Rượu là chất ức chế, làm đình trệ và gây rối loạn hoạt động của hệ thần kinh trung ương. Nếu uống nhiều rượu trong một thời gian dài, rượu có thể gây ảnh hưởng đến kích thước và hoạt động của bộ não. Các tế bào não bắt đầu thay đổi, thậm chí còn nhỏ hơn bình thường. Uống rượu say thực sự có thể thu nhỏ não và sẽ ảnh hưởng lớn đến khả năng suy nghĩ, học hỏi và ghi nhớ. Khi lạm dụng rượu bia, các chức năng của não, như: Sự phán đoán, tính tự chủ, ý thức về đạo đức hoàn toàn bị ức chế. Khi đó, người uống rượu sẽ trở nên bê tha, nói năng huênh hoang, nói nhiều, không thận trọng trong cử chỉ và lời nói, không biết đúng sai và xấu hổ. Họ sẽ hành động mà người bình thường có lòng tự trọng không cho phép mình làm. Rượu tác động lên hệ thần kinh trung ương khiến người ta không làm chủ được suy nghĩ và hành vi của mình. Từ đó, dẫn đến những hậu quả khôn lường như bất cẩn trong giao thông, liều lĩnh không kiềm chế trước các tình huống nguy hiểm gây ra tai nạn giao thông đáng tiếc, đánh đập, chém giết...

Trong chức năng hoạt động của bộ não con người có rất nhiều chức năng khác nhau, đó là: trí nhớ, tư duy, tri giác, cảm xúc, hành vi… Một người thường xuyên uống rượu, nghiện rượu, lạm dụng rượu sẽ dẫn tới bị suy giảm và rối loạn các chức năng hoạt động của não bộ, dẫn đến suy giảm trí nhớ, suy giảm trí tuệ, rối loạn tư duy, rối loạn cảm xúc và rối loạn hành vi tác phong… Bệnh nhân loạn thần do rượu bị rối loạn tư duy sinh ra các hoang tưởng ghen tuông, hoang tưởng bị hại… Rối loạn tri giác sinh ra có ảo thị, ảo xúc (rối loạn cảm giác trên da). Rối loạn cảm xúc như trầm cảm hoặc hưng cảm, hung dữ không thể kiềm chế, đánh vợ con. Người bệnh mất kiểm soát hành vi dễ gây gổ với mọi người xung quoanh, hành hung đánh đập vợ con thường xuyên, tạo ra những vấn nạn bạo hành trong gia đình.

Về cảm xúc và hành vi sẽ bị tác động như thế nào, thưa bác sĩ ?

- Một điều rất rõ ràng là rượu tác động xấu đến hoạt động cảm xúc và hành vi của người uống rượu. Khi người uống rượu trong trạng thái say, ở giai đoạn đầu của say rượu là giai đoạn hưng phấn cảm xúc. Họ nói nhiều, nói huyên thuyên một chủ đề không thể ngăn cản. Nếu ai đó chọc tức hoặc ngăn cản họ dễ nổi cáu, sinh ra cãi cọ, đánh nhau và rất rễ gây ra án mạng vì hành vi thiếu kiểm soát. Đã có rất nhiều vụ việc xảy ra trên bàn nhậu, chỉ cần một lời thách đố hay khích bác cũng dẫn đến ẩu đả gây thương tích hoặc án mạng nặng nề. Chúng ta đã chứng kiến bao cảnh bạo lực gia đình khi có ông chồng nghiện rượu, nát rượu mà vợ con liên tục phải chịu những trận đòn roi tàn bạo.

Giai đoạn tiếp theo của say rượu là giai đoạn hưng phấn, người uống tiếp tục uống tăng tửu lượng sẽ dẫn đến giai đoạn ức chế. Người uống say mềm, nằm một chỗ, không nói năng, thậm chí có người dẫn đến tình trạng sảng rượu.

Xin cảm ơn bác sĩ ?

HỒNG DIỄM thực hiện