Góp nhiều ý kiến dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số

Chiều ngày 9-5, tại Nhà Quốc hội, trong phiên thảo luận góp ý dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số, bà Lê Thị Thanh Lam, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hậu Giang, bày tỏ thống nhất với những nội dung quy định của dự thảo Luật, tuy nhiên, để Luật sau khi có hiệu lực thi hành phù hợp với thực tế cuộc sống, bà Lam có các góp ý thêm.

Bà Lê Thị Thanh Lam phát biểu góp ý dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số.

Quan tâm phát triển bền vững trong công nghiệp công nghệ số

Cụ thể quy định hợp tác quốc tế về công nghiệp công nghệ số, bà Lê Thị Thanh Lam đề nghị bổ sung một khoản quy định cơ chế thu hút đầu tư nước ngoài để phát triển công nghiệp công nghệ số tại Việt Nam. Trong đó, cần thành lập bộ phận phụ trách đầu tư nước ngoài về công nghiệp công nghệ số, thuộc Cục Đầu tư nước ngoài Bộ Tài chính, nhằm mục đích trở thành đầu mối chính làm việc với nhà đầu tư nước ngoài về công nghiệp công nghệ số, hỗ trợ cung cấp thông tin về ngành, chính sách, các ưu đãi của Chính phủ, giải đáp thắc mắc của nhà đầu tư, cũng như là cầu nối giữa nhà đầu tư và địa phương.

“Đối với các hành vi bị nghiêm cấm, tôi đề nghị xem xét viết lại: “Cản trở hoạt động hợp pháp hoặc hỗ trợ hoạt động bất hợp pháp công nghiệp công nghệ số của tổ chức, cá nhân; đề nghị bổ sung một khoản quy định: “Đánh cắp, tiết lộ trái phép thông tin bí mật, phát tán virus, phần mềm độc hại”, Phó Trưởng Đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hậu Giang, trao đổi.

Tại Điều 12 dự thảo, bà Lê Thị Thanh Lam đề nghị bổ sung thêm một điểm quy định trong khoản 2 là “Kinh doanh sản phẩm dịch vụ công nghệ số”.

Quy định sản phẩm, dịch vụ công nghệ số hạn chế chuyển giao theo Điều 14, đại biểu này cũng có những đề xuất cụ thể bổ sung thêm một khoản quy định: Tổ chức, cá nhân Việt Nam bán, xuất khẩu, chuyển giao sản phẩm, dịch vụ công nghệ số bị hạn chế chuyển giao hoặc quyền sở hữu sản phẩm, dịch vụ này khi chuyển giao cho đối tác nước ngoài phải được chấp thuận bởi Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ. Việc quy định như trên là phù hợp thực tế nếu các tổ chức, cá nhân muốn chuyển giao sản phẩm công nghệ số bị hạn chế cho đối tác thì cần phải được sự đồng ý của của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ.

Trong khi đó, quy định tại khoản 3 Điều 15 dự thảo, bà Lam đề nghị thay cụm từ “ưu tiên” thành “khuyến khích”, “tạo điều kiện thuận lợi” cho phù hợp thực tế. “Bởi vì, hiện nay các đề tài khoa học cấp cơ sở được thực hiện qua hình thức xét chọn, do đó nếu ưu tiên hoạt động nghiên cứu và phát triển công nghệ số đăng ký các đề tài khoa học thì sẽ gây bất cập, vướng mắc’, đại biểu lý giải thêm.

Quan tâm đến phát triển bền vững trong công nghiệp công nghệ số tại khoản 1 Điều 34, Phó Trưởng Đoàn trao đổi sâu nhằm hoàn thiện hơn. Cụ thể, đề nghị bổ sung cụm từ “Đồng thời đáp ứng được các yêu cầu về kinh tế, xã hội, đảm bảo sự phát triển bền vững cho thế hệ hiện tại và tương lai” vào sau cụm từ “thân thiện với môi trường”.

Như vậy, khoản 1 Điều 34 sau hoàn thiện là: “1. Nhà nước có cơ chế hỗ trợ, ưu tiên áp dụng các quy trình tái sử dụng, tái chế, tái sản xuất, sửa chữa và chia sẻ nhằm tạo ra các vòng lặp kín cho tài nguyên sử dụng trong hoạt động công nghiệp công nghệ số, giúp bảo tồn nguồn tài nguyên và làm giảm các tác động ô nhiễm đến môi trường; có cơ chế ưu tiên thuê, mua sắm, đặt hàng đối với sản phẩm, dịch vụ công nghệ số thân thiện với môi trường. Đồng thời, đáp ứng được các yêu cầu về kinh tế, xã hội, đảm bảo sự phát triển bền vững cho thế hệ hiện tại và tương lai”.

Vấn đề quản lý hệ thống trí tuệ nhân tạo

Khoản 1 Điều 46 quy định: Hệ thống trí tuệ nhân tạo rủi ro cao là hệ thống trí tuệ nhân tạo có khả năng gây ra những rủi ro, tổn hại nghiêm trọng tới sức khỏe con người, quyền và lợi ích của con người, lợi ích công cộng và trật tự, an toàn xã hội, trừ hệ thống trí tuệ nhân tạo quy định tại khoản 2 Điều này.

Với quy định như vậy, bà Lam cho rằng không đưa ra được như thế nào là rủi ro, tổn hại đến sức khỏe, sự an toàn, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức cá nhân. Chưa đưa ra được giới hạn cụ thể về khả năng tác động, số lượng người dùng, lượng tính toán tích lũy để huấn luyện, định nghĩa về hệ thống trí tuệ nhân tạo có rủi ro cao được quy định như trên chưa cụ thể, chưa rõ ràng, dẫn đến khó triển khai thực hiện khi Luật có hiệu lực thi hành.

“Vì vậy, tôi đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc không nên điều chỉnh các công nghệ một cách cụ thể, ví dụ như công nghệ trí tuệ nhân tạo, mà nên tập trung vào quản lý việc sử dụng các công nghệ đó. Tôi đề nghị cần xác định rõ ràng các tiêu chí để xác định hệ thống trí tuệ nhân tạo có rủi ro cao và chỉ nên được hạn chế ở một số hệ thống trí tuệ nhân tạo nâng cao hoặc tiên tiến. Đồng thời, cần tham khảo quy định quốc tế về tiêu chuẩn”, bà Lam nhấn mạnh.

Liên quan đến trách nhiệm các chủ thể trong hoạt động phát triển, cung cấp, phát triển và sử dụng hệ thống trí tuệ nhân tạo trong dự thảo, theo đại biểu, các khoản, điểm đặt ra trách nhiệm giám sát rất nặng nề đối với nhà phát triển hệ thống trí tuệ nhân tạo, điều này có thể là không khả thi trên thực tế gây cản trở cho hoạt động kinh doanh. Đặc biệt, trong trường hợp các nhà phát triển hệ thống trí tuệ nhân tạo sử dụng công nghệ có mã nguồn mở, họ sẽ không ở vị trí phù hợp về mặt kỹ thuật để tuân thủ đầy đủ các nghĩa vụ nói trên.

Bên cạnh các nghĩa vụ nêu trên liên quan đến dữ liệu thông tin cá nhân, nhà phát triển hệ thống trí tuệ nhân tạo còn có nghĩa vụ bảo vệ quyền riêng tư, thông tin cá nhân; giải quyết kịp thời các tra cứu, sao chép, bổ sung, xóa thông tin cá nhân theo quy định trong dự thảo. Cả hai nghĩa vụ này đều có nội dung điều chỉnh vấn đề về dữ liệu cá nhân, vốn thuộc phạm vi điều chỉnh tại Nghị định số 13/2023/NĐ-CP quy định về dữ liệu cá nhân, các nghĩa vụ này không thể phù hợp, mâu thuẩn với các quy định hiện hành. “Từ những cơ sở nêu trên, tôi đề nghị sửa đổi theo hướng loại bỏ các trách nhiệm liên quan đến dữ liệu cá nhân để tránh tình trạng trùng lập, mâu thuẫn với các quy định tại Nghị định số 13.

T.THỨC – M.XUYÊN