Góp ý kiến hoàn thiện Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả

Ban soạn thảo cần cân nhắc, rà soát để mở rộng phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng để từ đó có những giải pháp thực hành tiết kiệm, nâng cao hiệu quả, sử dụng năng lượng một cách đồng bộ.

ĐBQH Lê Minh Nam phát biểu tại hội trường.

Cần bổ sung một số quy định

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội vừa tiến hành thảo luận ở Hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Tham gia phát biểu, đại biểu Lê Minh Nam, Ủy viên là ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, ĐBQH tỉnh Hậu Giang, đề nghi quan tâm bổ sung một số nội dung.

Theo đó, trong bối cảnh khoa học, công nghệ, trí tuệ nhân tạo đang phát triển rất nhanh, thay đổi hằng ngày, hằng giờ, đối tượng tham gia vào quá trình khai thác, sản xuất, cung ứng, sử dụng năng lượng ngày một đa dạng để thích ứng với yêu cầu điều kiện, hoàn cảnh mới, nên đại biểu Lê Minh Nam đề nghị Ban soạn thảo cần cân nhắc, rà soát để mở rộng phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng để từ đó có những giải pháp thực hành tiết kiệm, nâng cao hiệu quả, sử dụng năng lượng một cách đồng bộ, toàn diện, tổng thể và đạt được kết quả tích cực và bền vững hơn.

Cụ thể hơn, đại biểu này đề cập phạm vi, đối tượng tại Điều 1, Điều 2 dự thảo quy định về sử dụng năng lượng và đang tập trung điều chỉnh việc sử dụng năng lượng, trong khi cần thiết phải quy định và kiểm soát sâu thêm từ khâu cung ứng năng lượng, từ đầu vào, đồng thời cũng cần phải quản lý tiết kiệm, hiệu quả gắn với kết quả đầu ra. Theo đó, đầu vào cần phải quan tâm kiểm soát việc khai thác sản xuất, đầu tư xây dựng nguồn cung cấp năng lượng sao cho đạt được hiệu quả tối ưu và dài hạn. Đồng thời cần có giải pháp điều tiết sản lượng, giá cả đối với một số nguồn năng lượng ngay từ khâu cung ứng hoặc đặt ra các điều kiện cung ứng để từ đó kiểm soát, dẫn dắt việc sử dụng năng lượng hướng đến mục tiêu tiết kiệm và hiệu quả. Ngoài ra, cần tăng cường quản trị đầu ra theo hướng tận dụng thu hồi theo quy trình tuần hoàn tái tạo để đạt được hiệu quả, hiệu suất tối ưu. Ở đây luật (dự Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả - PV) cũng đã có quy định nhưng cần rà soát, bổ sung vì có một số lĩnh vực chưa được quy định một cách đầy đủ, toàn diện.

Tham gia về kỹ thuật và thuật ngữ, đại biểu Nam trao đổi: Hiện nội dung giải thích từ ngữ tại khoản 5 Điều 3 mới tập trung vào tiết kiệm mà chưa mở rộng khái niệm về hiệu quả; quy định nguyên tắc tại khoản 2 Điều 4 và quy định kiểm soát yếu tố đầu vào, đầu ra đã có nêu ở điểm g khoản 6 Điều 1 của dự thảo nhưng qua rà soát các điều khoản cụ thể cho thấy cũng cần phải xem xét, bổ sung cho đầy đủ, có tính liên kết và bao trùm.

“Quy định về chiến lược phát triển năng lượng quốc gia tại khoản 1 Điều 6 luật hiện hành cũng chỉ đặt ra yêu cầu cung cấp năng lượng ổn định và an toàn. Tuy nhiên để cho đầy đủ cần phải bổ sung thêm yêu cầu hiệu quả tối ưu và dài hạn để qua đó xây dựng chiến lược, kế hoạch thực hiện nhằm đảm bảo mục tiêu ban hành luật”, ông Nam nói.

Nên tập trung xây dựng chính sách tác động theo nguyên tắc trọng yếu, trọng tâm

Quy định sử dụng năng lượng từ Chương II đến Chương VII và Chương IX cũng khá toàn diện theo lĩnh vực nhưng cần rà soát, bổ sung nhóm đối tượng hoặc vấn đề mới.

Theo đại biểu, thực tế hiện nay, một số lĩnh vực cho dù ứng dụng khoa học, công nghệ rất hiện đại nhưng cũng vẫn rất cần các giải pháp để quản lý, sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả. Ví dụ như mức độ tiêu tốn năng lượng của các trung tâm dữ liệu phục vụ cung cấp dịch vụ công, dịch vụ điện tử, công nghệ số, phục vụ cho trí tuệ A.I rất lớn nên cần phải kiểm soát nguồn cung năng lượng ổn định cho hệ thống này và đồng thời cần có những giải pháp rà soát, đánh giá nhu cầu khai thác, sử dụng sao cho hợp lý, cân đối với mức độ tiêu hao năng lượng. Ví dụ không nên yêu cầu hệ thống cung cấp những thông tin không cần thiết hoặc nếu yêu cầu A.I trả lời những công việc không thiết thực thì cũng tạo nên tác động lãng phí về năng lượng.

Hơn nữa, hiện nay xu thế sử dụng ô tô, xe máy điện nhằm bảo vệ môi trường đang ngày càng phổ biến nhưng lại là đối tượng có nhu cầu sạc pin với nguồn năng lượng lớn nên cần quan tâm, lựa chọn phương thức sạc nhanh, sạc chậm thế nào cho thích hợp giúp tiêu tốn ít năng lượng.

Vì vậy, ông Lê Minh Nam đề nghị cần rà soát, bổ sung đối tượng sử dụng năng lượng phù hợp với tình hình mới và quy định giải pháp để thực hành tiết kiệm, hiệu quả đối với nhóm đối tượng mới này.

Tiếp tục trao đổi, đại biểu này nói quy định quản lý việc sử dụng năng lượng của cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm từ Điều 32 đến Điều 36 đã được sửa đổi, bổ sung một số nội dung mới nhưng chỉ tập trung vào điều kiện và trách nhiệm mà chưa rõ các giải pháp cụ thể. Chính phủ đã có nghị định xác định danh sách 3.491 cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm nhưng phạm vi rất rộng.

“Trong bối cảnh cần cải thiện nhanh, đột phá như hiện nay thì nên tập trung xây dựng chính sách tác động dựa trên nguyên tắc trọng yếu, nghĩa là tập trung giải quyết một số lĩnh vực quan trọng cơ bản là các nhóm lĩnh vực sử dụng nhiều năng lượng với tỷ trọng lớn và có nguy cơ gây lãng phí cao”, ông Nam đề nghị và nêu thêm ví dụ: Nếu tập trung giải pháp và nguồn lực để điều tiết, hỗ trợ tiết kiệm năng lượng đối với các đơn vị như sản xuất xi măng, sắt thép, hóa chất thì chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả tích cực hơn là việc dàn trải sang cả những lĩnh vực như tòa nhà văn phòng, bán lẻ, siêu thị, giới thiệu và xúc tiến thương mại…như danh sách đã ban hành.

Về chính sách ưu đãi đối với hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, Điều 41 dự luật đã sửa đổi khoản 2 và bổ sung khoản 4, 5, 6 với các nội dung như thành lập Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả và giao cho Chính phủ quy định việc khuyến khích sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, đại biểu Nam đề nghị:

“Khi xem xét quy định tại điểm d khoản 6 Điều 41 là quỹ huy động từ xã hội hóa, độc lập về tài chính, không trùng lặp với nguồn thu, nhiệm vụ chi của ngân sách và hạn chế việc tăng chi phí của doanh nghiệp thì khả năng huy động quỹ khó đáp ứng được mục tiêu dự kiến. Hay việc sửa đổi, bổ sung về ưu đãi, thay việc ưu đãi về thuế xuất, nhập khẩu bằng các loại thuế là rất chung, trong khi nghị định hay các văn bản khác cũng không rõ, cho nên cần rà soát để khẳng định lại”, ông Nam trao đổi và làm rõ hơn.

Cuối cùng, đại biểu đề nghị cần cân nhắc không đặt ra các định mức cụ thể đối với một số chỉ tiêu mà nên để đơn vị quản lý, vận hành kiểm soát theo mục tiêu, hiệu quả tổng thể.

Đại biểu đơn cử như tại điểm d khoản 1 Điều 13 yêu cầu hoạt động truyền tải và phân phối điện phải giảm thấp tỷ lệ tổn thất điện năng để tiết kiệm, nâng cao hiệu suất sử dụng. Đây là một yêu cầu rất đúng nhưng nếu quy định cứng cũng có thể lại làm mất cơ hội lựa chọn vận hành đạt hiệu quả cao hơn.

Đồng thời đưa ra ví dụ: “Truyền tải 10 kwh giờ điện từ nguồn thủy điện giá rẻ từ phía Bắc vào sử dụng ở phía Nam giả định tổn hao truyền tải có thể lên đến 20%, tức là mất 2 số điện nhưng chi phí mua 8 số còn lại tại địa điểm sử dụng có thể chỉ tương đương với chi phí mua 2 kwh giờ điện nguồn nhiệt điện nếu sử dụng nguồn tại chỗ. Chính vì vậy rất cần phân tích một cách kỹ lưỡng để đặt ra các tiêu chí quy định điều kiện về chỉ tiêu, định mức để không chỉ tiết kiệm cục bộ mà có thể vận hành, điều hành ở mức độ hiệu quả tổng thể”.

T.T - MX