Tiếp tục hoàn thiện quy định để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội

Thứ Sáu, ngày 05/01/2024 | 07:16

Ngày mai, tròn 78 năm ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam (6-1-1946). Đây là mốc đánh dấu bước trưởng thành của Nhà nước cách mạng Việt Nam, mở ra một thời kỳ mới của đất nước ta có một Quốc hội, một Chính phủ thống nhất, một bản Hiến pháp tiến bộ và một hệ thống chính quyền hoàn toàn đầy đủ danh nghĩa về mặt pháp lý để đại diện cho Nhân dân Việt Nam về đối nội và đối ngoại.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn (đứng, đầu tiên) và ông Nghiêm Xuân Thành (đứng, phía sau), Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Hậu Giang, tiếp xúc với cử tri tỉnh nhà.

Việc kiện toàn, đổi mới tổ chức, hoạt động Quốc hội, nâng cao năng lực, chất lượng, phát huy vị trí, vai trò đại biểu Quốc hội (ĐBQH) trên cơ sở đổi mới tiêu chuẩn, cơ cấu, thành phần, số lượng đại biểu là chủ trương xuyên suốt của Đảng từ khi tiến hành công cuộc đổi mới đất nước.

Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, thời gian tới, Quốc hội sẽ tiếp tục hoàn thiện quy định pháp luật để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan quyền lực cao nhất của Nhân dân.

Tổ chức và hoạt động của Quốc hội Việt Nam kể từ ngày thành lập đến nay trải qua các thời kỳ xây dựng và phát triển, ngày càng được củng cố, hoàn thiện và đổi mới; vị trí, vai trò ngày càng được phát huy, thực hiện tốt ba chức năng quan trọng là lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.

Trong hoạt động của Quốc hội, ĐBQH là hạt nhân của cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cùng với sự phát triển của Quốc hội, tiêu chuẩn, chất lượng, vai trò, vị trí ngày càng được nâng cao, hoàn thành chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của mình, góp phần quan trọng vào kết quả hoạt động to lớn của Quốc hội…

Theo ông Trần Văn Tám, nguyên Vụ trưởng Vụ Công tác đại biểu (Ban Công tác đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội), vị trí pháp lý, vai trò của ĐBQH gồm nhiều nội dung, với nhiều góc độ khác nhau. Trong đó, ĐBQH là những người tiêu biểu trong các tầng lớp nhân dân, được Nhân dân lựa chọn, trực tiếp bầu ra trên cơ sở tiêu chuẩn, cơ cấu, thành phần, số lượng luật định, theo nguyên tắc phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín.

ĐBQH được Nhân dân bầu ra, đại diện cho ý chí, nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân, giai tầng xã hội, được ủy quyền thay mặt Nhân dân thực hiện quyền lực Nhà nước trong Quốc hội. Với vai trò là đại diện, ĐBQH có trách nhiệm gắn bó, liên hệ chặt chẽ với cử tri, thu thập và phản ánh trung thực ý kiến, nguyện vọng của cử tri với Quốc hội và các cơ quan hữu quan. ĐBQH có trách nhiệm tham gia đầy đủ các kỳ họp, phiên họp, cuộc họp của Quốc hội, cơ quan của Quốc hội.

Pháp luật nước ta quy định hình thức Quốc hội làm việc theo chế độ hội nghị và quyết định theo đa số. Các quyết định, nghị quyết của Quốc hội chỉ có giá trị pháp lý khi có ít nhất 2/3 tổng số đại biểu tham dự kỳ họp, phiên họp và phải được quá nửa tổng số ĐBQH biểu quyết tán thành. Trường hợp làm Hiến pháp, sửa đổi Hiến pháp, quyết định rút ngắn hoặc kéo dài nhiệm kỳ, bãi nhiệm đại biểu thì phải được ít nhất 2/3 tổng số đại biểu biểu quyết tán thành. “Điều này thể hiện rõ nét vị trí pháp lý - chính trị đặc biệt của đại biểu Quốc hội trong việc bàn luận, quyết định các vấn đề hệ trọng của đất nước, của Nhân dân”, ông Trần Văn Tám nhấn mạnh.

Qua thực tiễn hoạt động và hệ thống pháp luật cho thấy, vị trí pháp lý, tiêu chuẩn, cơ cấu, thành phần, số lượng ĐBQH là những mắt xích tương quan gắn kết, tạo nên vai trò, năng lực hoạt động của đại biểu, trong đó tiêu chuẩn, chất lượng đại biểu là yếu tố then chốt hàng đầu. Quy định tiêu chuẩn càng rõ ràng, chặt chẽ, cơ cấu, thành phần, số lượng càng hợp lý thì sẽ đảm bảo năng lực, chất lượng hoạt động của đại biểu càng cao.

Ông Trần Văn Tám cho rằng, muốn có tiêu chuẩn, chất lượng tốt, trước hết pháp luật về chế độ bầu cử, quy trình, thủ tục lựa chọn, hiệp thương giới thiệu người ứng cử, tiêu chuẩn, cơ cấu, số lượng đại biểu và việc thực hiện quy trình, các bước bầu cử phải cụ thể, rõ ràng, bảo đảm chặt chẽ, phát huy dân chủ, lựa chọn bầu được người xứng đáng theo quy định.

Tổ chức, hoạt động của ĐBQH mang tính chính trị, tính quyền lực, tính xã hội sâu sắc. Vị trí pháp lý, tiêu chuẩn, cơ cấu, thành phần, số lượng đại biểu là những thành tố tuy riêng biệt nhưng có sự gắn kết, tương đồng tạo thành một tổ chức đại diện quyền lực Nhân dân phù hợp, đáp ứng yêu cầu trong từng giai đoạn cách mạng, hoàn thành chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Quốc hội, với tầm bao quát các lĩnh vực đời sống kinh tế - xã hội của đất nước, địa phương.

Trên thực tế, trong các nhiệm kỳ Quốc hội, cơ cấu, số lượng, thành phần đại biểu cũng có sự thay đổi khác nhau, nhưng nhìn chung mỗi khóa Quốc hội, số lượng đại biểu tái cử đã có kinh nghiệm hoạt động chiếm tỷ lệ không nhiều, số lượng đại biểu tham gia lần đầu thường chiếm tỷ lệ cao (khoảng 70%); tỷ lệ đại biểu là người dân tộc thiểu số, là phụ nữ, trẻ tuổi… cũng thường không đạt như mong muốn.

Nhiều khóa Quốc hội gần đây cho thấy, ĐBQH chuyên trách đã được tăng cường hơn, nhưng tỷ lệ vẫn còn khiêm tốn, thường dao động khoảng từ 25% đến trên dưới 35%. Luật Tổ chức Quốc hội sửa đổi năm 2020 đã quy định tăng số lượng đại biểu chuyên trách lên khoảng 40%, thể hiện sự tiếp tục đổi mới, tăng cường tính chuyên nghiệp, hiệu quả trong tổ chức hoạt động của Quốc hội khi đại biểu chuyên trách được dành toàn bộ thời gian thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn ở các cơ quan Quốc hội, ở đoàn ĐBQH địa phương, cũng như có vị thế độc lập tương đối, không chịu ảnh hưởng chi phối bởi các điều kiện chủ quan và khách quan khác. Do vậy, việc chú trọng tăng cường đội ngũ ĐBQH chuyên trách ngang tầm nhiệm vụ là yêu cầu thực tế khách quan trước mắt, lâu dài.

Hiện nay, tổ chức, hoạt động của Quốc hội, ĐBQH nhiều nhiệm kỳ vừa qua đã có sự đổi mới căn bản, liên tục. Các quy định pháp luật liên quan, cũng như các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của các cơ quan hữu quan về tiêu chuẩn, cơ cấu, thành phần, số lượng đại biểu đã ngày càng cụ thể, đầy đủ hơn, đáp ứng tốt hơn yêu cầu thực tế. Mối quan hệ, phối hợp trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thuộc thẩm quyền, trách nhiệm của Đảng đoàn Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, MTTQ Việt Nam ngày càng được tăng cường chặt chẽ. Bộ máy giúp việc cũng luôn được chú trọng số lượng, chất lượng, cải tiến, đổi mới công tác tham mưu, phục vụ, nhằm đáp ứng ngày càng cao yêu cầu đổi mới hoạt động của Quốc hội, ĐBQH trong giai đoạn mới…

Tiếp tục hoàn thiện quy định pháp luật về vị trí pháp lý ĐBQH

 

Kiện toàn, đổi mới tổ chức, hoạt động Quốc hội, nâng cao năng lực, chất lượng, phát huy vị trí, vai trò ĐBQH trên cơ sở đổi mới tiêu chuẩn, cơ cấu, thành phần, số lượng đại biểu là chủ trương xuyên suốt của Đảng từ khi tiến hành công cuộc đổi mới đất nước, đặc biệt từ Đại hội Đảng lần thứ XIII.

Nội dung này đã được cụ thể hóa trong các bản Hiến pháp, nhất là tại bản Hiến pháp năm 2013 và được cụ thể hóa trong Luật Tổ chức Quốc hội. Trong đó, quy định rõ, cụ thể hơn nhiều nội dung liên quan đến tổ chức, hoạt động của Quốc hội, ĐBQH nói chung, đại biểu hoạt động chuyên trách nói riêng; bổ sung nhiều quy định mới trong Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan thẩm quyền đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn những nội dung cụ thể về tiêu chuẩn, cơ cấu, thành phần, số lượng, quy trình lựa chọn, giới thiệu, hiệp thương bầu cử ĐBQH. Đảng đoàn Quốc hội đã ban hành Quyết định số 2362 ngày 21/6/2021 giao Ban Công tác đại biểu thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội triển khai nghiên cứu Đề án “Đổi mới cơ cấu, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của ĐBQH”.

Việc nhận thức rõ ý nghĩa, tầm quan trọng các chủ trương, định hướng của Đảng, việc tiếp tục hoàn thiện quy định pháp luật về vị trí pháp lý, tiêu chuẩn, cơ cấu, thành phần, số lượng ĐBQH trong giai đoạn hiện nay là rất cần thiết. Mục tiêu của việc nhằm phát huy dân chủ rộng rãi, bảo đảm quyền lực Nhà nước thuộc về Nhân dân, quyền lực Nhà nước là thống nhất, không phân chia, nhưng phân công, phân nhiệm, rõ chức năng, nhiệm vụ, thực hiện tốt việc kiểm soát quyền lực, đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam do Nhân dân, vì Nhân dân, chịu sự giám sát của Nhân dân.

 

K.L tổng hợp

Viết bình luận mới

Xem thêm

Quyết định quan trọng của Đảng và Nhà nước

08:24 17/06/2025

Đóng góp dự thảo Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc, đại biểu Lê Thị Thanh Lam, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH tỉnh Hậu Giang, cho rằng việc Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hiệp Quốc là quyết định quan trọng của Đảng và Nhà nước.

Đảm bảo tính thống nhất về hình thức văn bản bãi bỏ văn bản pháp quy

14:00 13/06/2025

Tại Phòng Diên Hồng, Quốc hội vừa tiến hành thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Thành phố Cần Thơ sau khi hợp nhất giáp An Giang, Đồng Tháp, Cà Mau, Vĩnh Long và Biển Đông

09:01 13/06/2025

Hôm qua (ngày 12-6), với 461/465 đại biểu có mặt tán thành, Quốc hội đã chính thức thông qua nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh. Nghị quyết có hiệu lực kể từ ngày Quốc hội thông qua (12-6).

Chậm nhất đến ngày 1-7-2027 phải hoàn thành việc bố trí vào vị trí việc làm

08:34 06/06/2025

Tiếp tục chương trình phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi).

Quy mô của đợt sắp xếp lần này chưa từng có trong lịch sử

06:11 30/05/2025

Trong Phiên họp toàn thể lần thứ 4 của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp mới đây, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh, quy mô của đợt sắp xếp các đơn vị hành chính lần này là rất lớn và chưa từng có trong lịch sử đất nước ta, mang ý nghĩa chính trị - xã hội vô cùng to lớn, với mục đích là nhằm xây dựng chính quyền cấp xã gần dân, sát dân, hoạt động hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả, tổ chức lại không gian kinh tế - xã hội của các địa phương và của cả nước.

Góp ý kiến hoàn thiện Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả

20:19 28/05/2025

Ban soạn thảo cần cân nhắc, rà soát để mở rộng phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng để từ đó có những giải pháp thực hành tiết kiệm, nâng cao hiệu quả, sử dụng năng lượng một cách đồng bộ.

Trụ sở dôi dư phải ưu tiên sử dụng vào mục đích giáo dục, y tế, văn hóa

08:13 27/05/2025

Trong phiên thảo luận tổ Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV, tham gia góp ý Báo cáo kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí của năm 2024, đại biểu Lê Minh Nam, Ủy viên là ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, Đoàn ĐBQH tỉnh Hậu Giang,

Huy động mọi nguồn lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng

06:07 25/05/2025

Tại phiên thảo luận tổ đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 2024; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2025,

Phát huy quyền làm chủ của Nhân dân trong lấy ý kiến sửa đổi Hiến pháp

05:52 23/05/2025

Hiến pháp là văn bản pháp lý cao nhất, điều chỉnh những vấn đề cốt lõi của quốc gia.

Cần rà soát kỹ lưỡng để đảm bảo đồng bộ, khả thi các luật đang sửa đổi, bổ sung

21:17 21/05/2025

Thảo luận tại tổ về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự; dự thảo Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật các Tổ chức tín dụng, đại biểu Lê Minh Nam, Ủy viên là ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Uỷ ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, Đoàn ĐBQH tỉnh Hậu Giang,

THÔNG TIN CẦN BIẾT
Nhiều mây, có mưa, có nơi mưa vừa, mưa to và rải rác có dông. Gió tây nam cấp 3. Trong cơn dông có khả năng xảy ra lốc, sét và gió giật mạnh.

Khẩn trương chuẩn bị các điều kiện để cấp tỉnh, cấp xã đi vào hoạt động từ ngày 1-7

15:02 17/06/2025

(HGO) - Sáng ngày 17-6, ông Trần Văn Huyến, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; ông Nguyễn Văn Hòa, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, dự cuộc họp trực tuyến với UBND thành phố Cần Thơ và UBND tỉnh Sóc Trăng để chuẩn bị và thống thất các nội dung thực hiện Kết luận số 167 ngày 13-6-2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về chủ trương thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính, đưa vào hoạt động đồng thời cấp tỉnh, cấp xã từ ngày 1-7-2025; Nghị quyết số 202 của Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Sạc iPhone 16 bao lâu đầy pin? Kiểm chứng tốc độ sạc thực tế

13:25 17/06/2025

iPhone 16 sạc bao lâu đầy pin là câu hỏi được nhiều người dùng đặt ra khi cân nhắc hiệu suất sạc thực tế của thiết bị.

Điểm thi tuyển sinh lớp 10: 21 bài thi điểm đạt điểm 10, 24 bài thi điểm 0

08:44 17/06/2025

(HGO) - Sở Giáo dục và Đào tạo đã công bố điểm thi tuyển vào lớp 10 THPT năm học 2025-2026. Điểm thi được niêm yết công khai tại các hội đồng thi tuyển sinh vào ngày 16-6. Với 3 môn thi chung, có 21 bài thi điểm đạt điểm 10, 24 bài thi điểm 0, riêng môn ngữ văn không có bài thi đạt điểm tuyệt đối, chỉ có 1 bài thi đạt cao nhất với 9,6 điểm.

Trân trọng những đóng góp tâm huyết của các thế hệ nhà báo, người làm báo

08:39 17/06/2025

(HG) - Chiều ngày 16-6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ Việt Nam tỉnh tổ chức Họp mặt kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025) và tổng kết, trao giải Giải báo chí tỉnh Hậu Giang lần thứ XXI năm 2025.