Tình hình thực hiện ngân sách nhà nước chuyển biến tích cực

Kết quả thu ngân sách nhà nước (NSNN) 6 tháng đầu năm tích cực, các khoản thu từ hoạt động sản xuất - kinh doanh, đạt trên 50% dự toán và tăng hơn 10% so cùng kỳ. Đây là đánh giá của Chính phủ tại phiên họp thứ 57 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới đây.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Đinh Văn Nhã trình bày báo cáo tại phiên họp. Ảnh: QUOCHOI.VN

Thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, trình bày báo cáo tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, từ cuối tháng 4-2021 đến nay, dịch Covid-19 đã bùng phát trở lại, ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất - kinh doanh và đời sống người dân và bước đầu tác động đến thu, chi NSNN.

Tuy nhiên, dự báo thực hiện 6 tháng đầu năm, thu NSNN ước đạt 55,5% dự toán, tăng 10,9% so với cùng kỳ năm 2020, xấp xỉ so với mức thực hiện cùng kỳ năm 2019. Trong đó: thu nội địa ước đạt 53,5% dự toán, tăng 8,4%; thu từ dầu thô ước đạt 83,9%, giảm 8,8%; thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu ước đạt 66,1% dự toán, tăng 30,7% so cùng kỳ năm 2020.

Chi NSNN ước thực hiện 6 tháng đạt 43% dự toán; trong đó chi đầu tư phát triển ước đạt 34,1%, chi trả nợ lãi ước đạt 51,6%, chi thường xuyên ước đạt 48,5%. Giải ngân vốn đầu tư công 6 tháng đầu năm ước đạt 34,15% kế hoạch (cùng kỳ năm 2020 đạt 34,85% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao); trong đó, vốn ngoài nước ước đạt xấp xỉ 18,4%, vốn trong ước đạt 37,5%.

Đánh giá những kết quả đạt được, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, trong những tháng đầu năm, điều hành chính sách tài khóa chủ động, tích cực tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân ứng phó với đại dịch Covid-19. Chính phủ đã chủ động đảm bảo kinh phí cho các nhiệm vụ chính trị quan trọng và công tác phòng chống dịch Covid-19 như đảm bảo điều kiện cần thiết phục vụ cho công tác bầu cử Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp, nhiệm kỳ 2021-2026.

Việc thành lập Quỹ vắc-xin phòng Covid-19 để huy động nguồn đóng góp tự nguyện từ các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân trong và ngoài nước, để cùng với NSNN đẩy nhanh tiến độ mua và tiêm chủng vắc-xin cho người dân.

Quản lý chi tiêu chặt chẽ, triệt để tiết kiệm chi thường xuyên ngay từ dự toán đầu năm gắn với việc triển khai công tác sắp xếp lại bộ máy, tinh giản biên chế, đổi mới khu vực sự nghiệp công theo các nghị quyết của Hội nghị Trung ương 6 (khóa XII); tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, nâng cao kỷ luật kỷ cương tài chính nhà nước.

Chủ động điều hành phát hành trái phiếu Chính phủ phù hợp với tiến độ thu, chi NSNN, trên cơ sở sử dụng có hiệu quả ngân quỹ nhà nước, tiếp tục cơ cấu lại nợ công theo hướng bền vững. Tăng cường công tác quản lý nhà nước để phát triển ổn định thị trường chứng khoán; phối hợp triển khai các giải pháp bình ổn giá, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy sản xuất - kinh doanh.

Dù tổng thể tiến độ thu NSNN đạt khá, song một số khoản thu đạt thấp, trong đó thu ngân sách từ hoạt động sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước hiện rất khó khăn. Công tác triển khai phân bổ ngân sách, kể cả chi đầu tư và chi thường xuyên của các bộ, ngành, địa phương còn chậm.

Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp hơn so với cùng kỳ, đặc biệt là vốn đầu tư ngoài nước (5 tháng mới đạt 2,97% kế hoạch), chưa tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Dự toán kinh phí năm 2021 đã bố trí cho các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025 và các chính sách thuộc 21 chương trình mục tiêu giai đoạn trước đến nay cơ bản chưa thực hiện.

Trình bày báo cáo thẩm tra sơ bộ tình hình thực hiện NSNN 5 tháng, dự báo 6 tháng đầu năm 2021 và các giải pháp trong 6 tháng cuối năm 2021 tại phiên họp thứ 57, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Đinh Văn Nhã cho rằng, trong điều kiện thực hiện “mục tiêu kép” tổng thu NSNN 6 tháng ước đạt trên 55% dự toán đã cho thấy sự cố gắng, nỗ lực lớn của các bộ, cơ quan Trung ương, địa phương và cộng đồng doanh nghiệp.

Đạt được kết quả trên là do Chính phủ đã kịp thời chủ động thực hiện các giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh trong năm 2021 như: tiếp tục gia hạn chính sách miễn, giảm nhiều loại phí, gia hạn nộp thuế, tiền thuê đất... Mặc dù vậy, Ủy ban Tài chính - Ngân sách nhận thấy việc lập dự toán thu NSNN năm 2021 chưa sát với thực tế.

Nền kinh tế bắt đầu phục hồi từ quý IV năm 2020 đến tháng 4 năm 2021, nhiều khoản thu đạt cao so với dự toán, dù góp phần tăng thu NSNN nhưng cũng cho thấy kết quả này chưa phản ánh đúng mức dự báo về tác động của đại dịch Covid-19 đối với sự phát triển và tăng trưởng của nền kinh tế. Thu từ cổ phần hóa, sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước đạt kết quả chưa cao, chưa có giải pháp mạnh để đẩy nhanh tiến độ thực hiện mục tiêu theo Nghị quyết của Trung ương.

Chính phủ cần có biện pháp ngăn chặn tình trạng trốn lậu thuế, chống tình trạng chuyển giá. Đồng thời, sớm có biện pháp để quản lý thuế đối với các hoạt động kinh doanh thương mại điện tử và kinh doanh trên nền tảng số, đặc biệt là đối với các nhà cung cấp ở nước ngoài; hướng dẫn kịp thời để tháo gỡ khó khăn về chính sách hoàn thuế cho các dự án đầu tư mới và tiền nộp thuế đối với các dự án sử dụng vốn ODA...

GIA NGUYỄN tổng hợp