Việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đã mang lại kết quả rất tích cực

Đó là khẳng định của đại biểu Lê Minh Nam, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hậu Giang), khi phát biểu thảo luận ở hội trường về việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021.

Đại biểu Lê Minh Nam, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hậu Giang), phát biểu thảo luận ở hội trường.

Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội khẳng định, từ khi ban hành Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và xây dựng chương trình, kế hoạch tổ chức thực hiện thực hành tiết kiệm, chống lãng phí hàng năm đã mang lại những kết quả rất tích cực, giúp cho việc quản lý, sử dụng nguồn lực công tiết kiệm, hiệu quả có nhiều đóng góp cho quá trình xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội các năm qua.

Theo báo cáo giám sát giai đoạn 2016 - 2021, chúng ta đã ban hành hệ thống chính sách pháp luật tiêu chuẩn, định mức, chương trình, kế hoạch khá toàn diện, đầy đủ, phục vụ quản lý, điều hành và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tổng số tiết kiệm kinh phí ngân sách, vốn Nhà nước theo báo cáo của Chính phủ lên tới hơn 350.000 tỉ đồng. Tuy nhiên, báo cáo cũng đã chỉ ra tất cả các lĩnh vực được giám sát đều có những vướng mắc, bất cập, lãng phí đòi hỏi phải sớm có các giải pháp chấn chỉnh, khắc phục.

Cần nhận thức đúng đắn, sâu sắc về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí

Từ tiếp cận kết quả giám sát, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, cho rằng Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí chủ yếu hướng dẫn nguyên tắc, quy trình và quy định về các lĩnh vực, hành vi vi phạm về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, còn căn cứ pháp lý có tính chất tiêu chí quy định để đánh giá mức độ thực hành tiết kiệm, chống lãng phí lại là hệ thống định mức, tiêu chuẩn, chế độ được quy định cụ thể tại các luật chuyên ngành và các văn bản quản lý có liên quan.

Với Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, trừ quy định lãng phí là việc thực hiện vượt mức tiêu chuẩn, chế độ hoặc không đạt mục tiêu đã định thể hiện là hành vi vi phạm, còn nếu thực hiện tốt hơn quy định của pháp luật như là sử dụng nguồn lực thấp hơn tiêu chuẩn, định mức, chế độ hoặc đạt được kết quả, mục tiêu cao hơn quy định thì chính là kết quả thể hiện sự nỗ lực, cố gắng của cá nhân, tổ chức thực hiện nên cần phải được khuyến khích, thúc đẩy, chứ không thể có chế tài xử lý như các hành vi vi phạm pháp luật khác.

Chính vì vậy, theo đại biểu Lê Minh Nam, bên cạnh tập trung phòng, chống lãng phí do vi phạm quy định pháp luật, trong đó cũng cần lưu ý quan tâm phòng, chống lãng phí ở những nội dung mà nếu chỉ bằng công cụ pháp luật thì vẫn khó quản lý do đặc tính nội hàm của tính hiệu quả là rất linh hoạt, gắn với từng bối cảnh, hoàn cảnh và thời điểm cụ thể, tóm lại là những “điểm mờ” trong quản lý thì cần phải đặc biệt quan tâm, thúc đẩy nỗ lực thực hành tiết kiệm, phấn đấu sử dụng hiệu quả các nguồn lực dưới góc độ nâng cao ý thức, trách nhiệm và hiểu biết về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Cụ thể, cần nhận thức đúng đắn, sâu sắc về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Trước hết phải nhận thức việc tuân thủ pháp luật là quan trọng nhất, vì chấp hành nghiêm túc, định mức, tiêu chuẩn, chế độ theo quy định của pháp luật sẽ là nền tảng để thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Tiếp sau là nỗ lực phấn đấu sáng tạo, ứng dụng công nghệ mới, nâng cao năng suất, tìm kiếm giải pháp để sử dụng tiết kiệm nguồn lực đầu vào hoặc gia tăng thêm kết quả đầu ra so với mục tiêu đã định ở mức độ nhận thức cao hơn và cần nỗ lực nghiên cứu, tham gia xây dựng, góp ý và hoàn thiện định mức, tiêu chuẩn, chế độ sao cho tiến bộ, tích cực và đạt được hiệu quả tối ưu nhất có thể.

“Ở đây cũng cần lưu ý đặt thực hành tiết kiệm, chống lãng phí để xem xét một cách đồng bộ, toàn diện tổng thể trong cả ngắn hạn, dài hạn và trong từng hoàn cảnh cụ thể. Trong nhiều trường hợp không phải cứ tiêu nhiều tiền là không tiết kiệm hay là lãng phí mà quan trọng là kết quả đạt được như thế nào, cũng không phải cứ làm nhiều là hiệu quả, vì nếu chúng ta làm cả những việc không có ích, không tích cực hoặc là chồng chéo thì còn là nguyên nhân gây lãng phí”, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội nhấn mạnh.

Phải xác định rõ trách nhiệm đối với việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí

Bên cạnh đó, phải tăng cường giáo dục ý thức, xác định rõ trách nhiệm đối với việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, đặc biệt trách nhiệm của người đứng đầu. Bởi theo đại biểu Lê Minh Nam, chỉ khi nhận thức đúng, ý thức tốt, trách nhiệm cao thì mới tránh được tình trạng thực hiện còn hình thức như đã đánh giá tại báo cáo. Đồng thời, phải tăng cường thuyết phục, động viên, khen thưởng và tạo điều kiện để các tổ chức, cá nhân thực hiện tốt mục tiêu này, trong đó cần lấy thi đua, khen thưởng làm động lực để thúc đẩy thực hiện.

Mặt khác, cần xây dựng môi trường văn hóa thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, chủ động, tự giác hơn để dần dần thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trở thành nề nếp, ý thức sâu rộng và bền vững. “Đối với nội dung này, tôi còn băn khoăn với thực trạng một số tiêu chuẩn, định mức, chế độ đã lạc hậu từ lâu, không còn phù hợp với thực tiễn nhưng chưa được sửa đổi và để hoàn thành nhiệm vụ, bắt buộc người thực hiện phải biến báo, để không sai quy định. Nếu cứ để tình trạng này diễn ra thường xuyên, liên tục ở diện rộng thì sẽ dễ tạo thành thói quen, nề nếp và nguy hiểm hơn là tạo nên văn hóa, vận dụng cho cả những nội dung công việc khác, vì vậy cũng cần quan tâm, để sớm khắc phục tồn tại này”, đại biểu Lê Minh Nam phân tích.

Cũng theo đại biểu Lê Minh Nam, do đổi mới cách thức tổ chức và phương pháp thực hiện nên kết quả giám sát lần này cũng đã giải quyết được rất nhiều vấn đề một cách hiệu quả, thiết thực. Theo đó, ngoài việc xác định cụ thể những tồn tại, hạn chế trong ban hành chính sách pháp luật, định mức, tiêu chuẩn chế độ thì báo cáo còn chỉ rõ ra theo cách bắt tận tay, day tận trán và lượng hóa định mức cụ thể giá trị, khối lượng, địa chỉ những hạn chế, tồn tại và qua đó cũng khắc phục được tình trạng nêu chung. Vì cứ nêu chung thì nhiều nội dung vấn đề đã được đánh giá, kết luận nhưng nhiều người cũng sẽ không nghĩ trong đó có bóng dáng của cơ quan, đơn vị, tổ chức của mình.

Theo kiến nghị của Thanh tra Chính phủ, cũng đã chỉ rõ địa chỉ nguyên nhân, nhằm tháo gỡ các nút thắt, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công của nhiều dự án chậm tiến độ để sớm ban hành, hoàn thành, đưa các công trình vào phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, cũng đã xác định và chỉ rõ hàng ngàn héc-ta đất hoang hóa, có khó khăn, vướng mắc, các dự án, công trình không đưa đất vào sử dụng hoặc chậm tiến độ đưa đất vào sử dụng để sớm khai thác nguồn lực ứ đọng trong bối cảnh nguồn lực của đất nước đang còn có nhiều khó khăn; đồng thời, góp phần giáo dục ý thức, nhận thức trong vấn đề tổ chức thực hiện.

Đặc biệt đoàn giám sát cũng đã đề xuất từ năm 2023 đề nghị phát động trong toàn quốc cuộc vận động về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Chính phủ tổ chức phong trào thi đua về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong sản xuất, tiêu dùng ở mọi cấp, mọi ngành và trong Nhân dân. Theo Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, đây là đề xuất quan trọng, đồng thời với việc tăng cường quản lý, thúc đẩy tuân thủ pháp luật, cuộc vận động và phong trào thi đua sẽ góp phần nâng cao nhận thức, ý thức, trách nhiệm và xây dựng văn hóa để việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí hiệu quả, hiệu lực, thực chất và đạt được nhiều thành tựu cao hơn.

GIA NGUYỄN tổng hợp