Cấp bách ứng phó xâm nhập mặn

Kể từ tháng 3 này, tình hình xâm nhập mặn được dự báo sẽ bước vào cao điểm, gây ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống và sản xuất của người dân. Do vậy, công tác ứng phó đang được các ngành, các cấp của tỉnh đặc biệt quan tâm triển khai thực hiện. 

Mặn bủa vây

Hậu Giang có vị trí nằm ở trung tâm vùng Tây sông Hậu, địa hình trũng thấp, đồng thời bị ảnh hưởng của hai dòng chảy thủy triều từ Biển Đông và Biển Tây nên vào mùa khô hàng năm, một vài địa phương của thành phố Vị Thanh và huyện Long Mỹ thường bị nước biển xâm nhập. Đặc biệt năm nay, tình hình xâm nhập mặn diễn ra nghiêm trọng, khó lường và gần như toàn bộ địa bàn tỉnh đều bị mặn tấn công. Theo Ban chỉ huy phòng, chống thiên tai - tìm kiếm cứu nạn (PCTT-TKCN) tỉnh, năm nay mặn đến sớm hơn cùng kỳ khoảng một tháng, với nồng độ lên đến 10‰-12‰, đây là nồng độ chỉ xuất hiện vào khoảng tháng 4 hàng năm. Do mặn đến sớm và đột ngột đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống và tình hình sản xuất của người dân.

Nhiều nông dân lo lắng việc thiếu nguồn nước ngọt tưới cho vườn cây ăn trái do tình hình mặn xâm nhập.

Ông Võ Văn Tỏ, Phó Chủ tịch UBND huyện Long Mỹ, thông tin: Đợt xâm nhập mặn vừa qua, toàn huyện có 93ha lúa Đông xuân 2015-2016 ở xã Lương Nghĩa và Vĩnh Viễn A bị ảnh hưởng, với tỷ lệ từ 10-30%, riêng diện tích cây ăn trái và thủy sản thì chưa ghi nhận bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, với tình hình xâm nhập mặn được dự báo sẽ diễn ra gay gắt trong thời gian tới, địa phương dự kiến khả năng có khoảng 1.525ha lúa Đông xuân trong giai đoạn đẻ nhánh - đòng trổ bị ảnh hưởng, tập trung ở 4 xã, gồm: Lương Tâm, Lương Nghĩa, Vĩnh Viễn và Vĩnh Viễn A.

Báo cáo mới đây cho thấy trừ huyện Long Mỹ có bị thiệt hại do tình hình xâm nhập mặn trong thời gian qua, các địa phương khác tuy cũng bị ảnh hưởng nhưng mức độ thiệt hại không đáng kể. Thế nhưng, các địa phương tỏ ra khá lo lắng về mức độ ảnh hưởng của tình hình xâm nhập mặn trong thời gian tới, nhất là kể từ tháng 3, mặn bắt đầu bủa vây và ảnh hưởng trong thời gian dài.

Theo Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, từ tháng 3 đến tháng 5 tới đây là thời kỳ mặn xâm nhập cao nhất và có khả năng kéo dài đến tháng 6, tháng 7 nếu mùa mưa đến trễ. Riêng địa bàn tỉnh Hậu Giang, nước mặn sẽ xâm nhập theo 4 hướng. Thứ nhất, nước mặn từ sông Hậu sẽ đến vàm kênh Cái Côn, kênh Mái Dầm rồi lấn sâu và gây ảnh hưởng ở các xã của huyện Châu Thành, một phần thị xã Ngã Bảy, với độ mặn dự báo đạt từ 3‰-4‰. Thứ hai, mặn từ Đại Hải (Sóc Trăng) qua trục kênh Mang Cá xâm nhập vào thị xã Ngã Bảy, cũng từ thị xã Ngã Bảy mặn tiếp tục lấn sâu vào phía Nam và Tây Nam ảnh hưởng đến huyện Phụng Hiệp, Khu bảo tồn thiên nhiên Lung Ngọc Hoàng và một phần thị xã Long Mỹ, với dự báo nồng độ mặn từ 4‰-6‰. Thứ ba, mặn từ Bạc Liêu theo kênh Quản lộ Phụng Hiệp ảnh hưởng các huyện Long Mỹ, thị xã Long Mỹ và huyện Phụng Hiệp, với độ mặn dự báo từ 6‰-10‰. Thứ tư, mặn từ Biển Tây qua sông Cái Lớn ảnh hưởng toàn bộ huyện Long Mỹ, thị xã Long Mỹ, thành phố Vị Thanh và 1/2 huyện Vị Thủy, với dự báo độ mặn từ 6‰-12‰. Từ diễn biến tình hình xâm nhập mặn trên, nhiều khả năng thành phố Vị Thanh và thị xã Long Mỹ sẽ thiếu nước ngọt trong các tháng 3, 4 và 5 do bị mặn tấn công nghiêm trọng với nồng độ cao.

Triển khai nhiều giải pháp ứng phó

Trước tình hình diễn biến xâm nhập mặn có thể ảnh hưởng gay gắt trong thời gian tới, đồng thời thực hiện theo Chỉ thị của Tỉnh ủy về việc thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống hạn, xâm nhập mặn, hiện tại các địa phương trên địa bàn tỉnh cũng đề ra nhiều giải pháp để ứng phó với mặn. Bên cạnh giải pháp chung là đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân gia cố đê bao, cống đập ở các khu vực vườn, ruộng của từng hộ gia đình nhằm trữ nước ngọt phục vụ sản xuất, đồng thời sẽ thường xuyên cử cán bộ kiểm tra nồng độ mặn trên địa bàn để kịp thời thông báo cho người dân biết và có giải pháp ứng phó hiệu quả. Ngoài giải pháp chung trên, hiện lãnh đạo các địa phương đang tiến hành khảo sát và xác định được những nơi trọng điểm cần thực hiện các công trình và phi công trình nhằm ngăn mặn hiệu quả.

Cụ thể tại thành phố Vị Thanh, hiện địa phương cần triển khai khép kín 3 cống, bao gồm: cống Vàm Hốc Hỏa, cống Kênh Mới và cống kênh Ông Cả; nếu thực hiện được các công trình này thì người dân thành phố sẽ giảm áp lực đáng kể về việc chống mặn xâm nhập. Đối với huyện Long Mỹ, hiện địa phương đã chỉ đạo đắp đập được 21/52 cửa sông, theo phương châm mặn đến đâu thực hiện đến đó nhằm hạn chế sự ảnh hưởng trong quá trình sản xuất cho người dân. Thời gian tới, huyện Long Mỹ tiếp tục theo dõi tình hình mặn và sẽ cho đắp các cửa sông còn lại khi cần thiết. Còn tại huyện Phụng Hiệp, địa phương hoàn toàn thống nhất với chủ trương của tỉnh là đắp hai đầu kênh Hậu Giang 3, đồng thời cần xây dựng thêm 6 cống hở dọc theo tuyến đường Quản lộ Phụng Hiệp, xây mới 65 nắp cống ở xã Tân Phước Hưng và 4 nắp cống ở thị trấn Búng Tàu, thực hiện nạo vét 14 công trình thủy lợi nội đồng nhằm trữ nước ngọt phục vụ sản xuất cho người dân. 

Ông Nguyễn Đăng Hải, Phó Chủ tịch UBND thị xã Ngã Bảy, cho hay: Là địa phương mới lần đầu bị mặn xâm nhập nên chúng tôi rất chú trọng đến công tác phòng, chống xâm nhập mặn, trong đó thực hiện sát theo các mục tiêu và giải pháp mà UBND tỉnh đã đề ra. Đồng thời, địa phương cũng chú trọng khép kín từng vùng sản xuất, xác định những nơi cần thiết để xây dựng các công trình ngăn mặn. Tuy nhiên, khó khăn hiện nay là chưa có nguồn vốn để thực hiện.

 Khó khăn của Ngã Bảy cũng là khó khăn chung của các địa phương khác trong tỉnh, bởi danh mục các công trình đã được đề xuất và đang chờ nguồn kinh phí, khi có vốn sẽ tiến hành triển khai ngay để kịp thời ứng phó với tình hình xâm nhập mặn. Theo thống kê của ngành nông nghiệp tỉnh, tổng nguồn kinh phí phục vụ cho công tác phòng, chống hạn, mặn hiện nay của các địa phương khoảng 100 tỉ đồng. Về vấn đề này, ông Lữ Văn Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch UBND tỉnh, đề nghị Sở Tài chính và một số sở, ngành có liên quan của tỉnh không cần làm tờ trình mà khẩn trương xem xét phân bổ nguồn kinh phí về phòng, chống thiên tai cho các địa phương theo nhu cầu danh mục cụ thể, trước mắt ưu tiên cho những công trình cấp bách. Ngoài ra, lãnh đạo Sở NN&PTNT khẩn trương báo cáo nhu cầu về nguồn kinh phí này đến Trung ương để xem xét sớm hỗ trợ cho tỉnh để phòng, chống thiên tai được kịp thời.

Bài, ảnh: TUẤN PHÁT