Chung tay bảo vệ nguồn nước

Kênh xáng Xà No có vai trò quan trọng trong việc cung cấp nước sinh hoạt hàng ngày cho hàng ngàn hộ dân, sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản... Nhưng trong thời gian gần đây, chất lượng nguồn nước mặt của con kênh này đang bị ô nhiễm, có những khu vực bị ô nhiễm nặng...

Tuyến kênh xáng Xà No có dấu hiệu ngày càng ô nhiễm nặng.

Đáng lo ngại

Theo kết quả quan trắc của Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường tỉnh, trong năm 2015, chất lượng môi trường nước mặt trên địa bàn tỉnh mặc dù có những chuyển biến tích cực và không có biểu hiện gia tăng ô nhiễm, tuy nhiên vấn đề ô nhiễm tại một số điểm thuộc các khu vực đô thị và khu công nghiệp vẫn đang được quan tâm. Ở một số tuyến kênh trên địa bàn tỉnh vẫn bị ô nhiễm cục bộ về hữu cơ và vi sinh. Cụ thể, trong tổng số 32 vị trí quan trắc thì có 6 vị trí bị ô nhiễm nặng, cần có biện pháp xử lý trong tương lai nếu muốn sử dụng cho các mục đích khác. Điều đáng nói ở đây là ở các vị trí này thì có đến 4 vị trí quan trắc nằm trên tuyến kênh xáng Xà No, như: điểm gần Nhà máy nước Vị Thanh; vàm Rạch Gốc, cách Xí nghiệp đường Vị Thanh 50m; điểm gần UBND xã Vị Thanh (huyện Vị Thủy) và điểm gần chợ Bảy Ngàn (huyện Châu Thành A). Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng ô nhiễm trên là do ảnh hưởng từ các hoạt động sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản và nước thải sinh hoạt của các tuyến dân cư, nước thải y tế… chưa qua xử lý thải ra môi trường nước mặt. Cùng với quá trình đô thị hóa, sự phát triển của các khu công nghiệp, các cơ sở chế biến, xí nghiệp ngày càng gia tăng nhưng chưa có biện pháp xử lý triệt để nguồn thải cũng là một trong những yếu tố gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, nhất là nguồn nước mặt.

Bên cạnh đó, tình trạng vứt rác thải của không ít các hộ dân sinh sống dọc theo các tuyến sông, kênh, rạch cũng là một trong những nguyên nhân khiến nguồn nước mặt ngày càng bị ô nhiễm. Bà N.T.M. (xin không nêu tên), ở phường IV, thành phố Vị Thanh, cho hay: “Trước đây, khi chưa xây dựng tuyến bờ kè thì hầu hết các hộ dân đều sử dụng nguồn nước kênh này cho sinh hoạt hàng ngày. Tuy nhiên, mấy năm gần đây, do ý thức của một số hộ dân nên nguồn nước ngày càng ô nhiễm. Có khi tôi còn chứng kiến cảnh nhiều xác gà, vịt, heo thối chết trôi dạt trên kênh xáng”. Còn các hộ dân sống dọc theo tuyến bờ kè (đoạn từ cầu Xà No đến cầu Điểm Tựa) thuộc khu vực 2, phường IV, cho rằng đơn vị công trình đô thị có thể lắp đặt thùng rác dọc theo bờ kè để người dân bỏ rác vào thùng nhưng lại không bố trí, trong khi đoạn này dân cư rất đông đúc. Các hộ dân ở đây cho biết, họ rất ý thức trong việc bảo vệ nguồn nước, nhất là việc xử lý các chất thải sinh hoạt và sẵn sàng đóng phí thu gom rác cho đơn vị công trình đô thị, miễn sao lắp đặt thùng rác dọc theo tuyến này để người dân không phải thải rác xuống kênh Xà No.

Ông Dương Văn Thọ, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Cấp thoát nước - Công trình đô thị Hậu Giang, cho biết: So với những khu vực khác thì chất lượng nước mặt ở kênh xáng Xà No khu vực thành phố Vị Thanh thường không ổn định. Nguyên nhân là do ảnh hưởng của quá trình sản xuất nông nghiệp, các cơ sở sản xuất kinh doanh mọc lên ngày càng nhiều, ý thức của một bộ phận không nhỏ người dân chưa cao khiến cho chất lượng nước mặt ở khu vực này có chiều hướng suy giảm. Không những thế, trong những năm gần đây, tuyến kênh xáng là một trong những kênh bị ảnh hưởng nghiêm trọng do xâm nhập mặn. Nếu không có biện pháp quản lý, cũng như sự quan tâm của các cấp, các ngành thì về lâu về dài nguồn nước thô này sẽ không sử dụng được.

Thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp

Ông Hoàng Quốc Cường, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh, cho biết: Có thể thấy, do các trung tâm đô thị trên địa bàn tỉnh hiện nay đều chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung, hầu hết nước thải đã thải ra sông, rạch dẫn đến nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó, các khu công nghiệp hầu hết đều chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung, từ đó dẫn đến tình trạng các nguồn thải trong khu, cụm công nghiệp bị phân tán, không tập trung nên rất khó khăn trong công tác quản lý, kiểm soát nguồn xả thải. Tương tự đối với các cơ sở công ích như bãi rác, bệnh viện, các khu chợ hiện nay cũng vì không có hệ thống thoát nước đồng bộ và biện pháp xử lý nước thải đô thị nên ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường nước mặt. Trước thực trạng này, Sở Tài nguyên và Môi trường đã thực hiện nhiều giải pháp nhằm nâng cao ý thức của mọi tầng lớp nhân dân trong việc bảo vệ môi trường. Mới đây, ngành cũng tiến hành thẩm định đề cương nhiệm vụ khảo sát ô nhiễm kênh rạch thành phố Vị Thanh, trên cơ sở đó để có biện pháp quản lý cho phù hợp.

Không chỉ có các sở, ban, ngành quan tâm, mà thời gian qua thành phố Vị Thanh đã tranh thủ kêu gọi từ nhiều nguồn vốn khác nhau để tiến hành nâng cấp, cải thiện bộ mặt đô thị thành phố Vị Thanh, trong đó có cả việc đầu tư hệ thống xử lý nước thải cho thành phố. Vừa qua, Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) đã phối hợp với Bộ Xây dựng tiến hành rà soát lĩnh vực thoát nước và quản lý nước thải ở một số tỉnh ĐBSCL, trong đó có thành phố Vị Thanh để ứng phó với biến đổi khí hậu. Ông Võ Minh Tâm, Bí thư Thành ủy Vị Thanh, thông tin: Trong thời gian tới, từ nguồn vốn của Ngân hàng ADB, ở một số tuyến kênh rạch cấp 2, cấp 3 sẽ được nâng cấp, cải tạo. Song song đó, đối với phường I, phường III và phường V cũng sẽ triển khai xây dựng hệ thống thu gom, xử lý nước thải bằng nguồn vốn của Chính phủ Đan Mạch. Có như vậy thì vấn đề ô nhiễm nguồn nước mặt tại thành phố Vị Thanh sẽ cơ bản được giải quyết.

Bài, ảnh: LINH LAN