Nguy cơ thiếu nước ngọt sinh hoạt

Theo nhận định của các chuyên gia, kể từ tháng 3 đến tháng 5 là thời gian cao điểm của tình hình xâm nhập mặn. Với diễn biến mặn gay gắt như dự báo thì ngoài hàng chục ngàn héc-ta lúa đứng trước nguy cơ bị hạn, mặn thì những hộ dân ở các địa phương giáp cửa sông lớn cũng có khả năng bị thiếu nước ngọt phục vụ sinh hoạt.

Cán bộ chuyên môn Công ty Cổ phần Cấp thoát nước - Công trình đô thị Hậu Giang thường xuyên theo dõi nồng độ mặn trên các tuyến kênh.

Theo kết quả quan trắc của Chi cục Thủy lợi Hậu Giang, tình hình nhiễm mặn ở thành phố Vị Thanh vẫn còn diễn biến phức tạp. Cụ thể, độ mặn cao nhất đo được ở phà ngã ba Nước Trong (xã Hỏa Tiến) là 5,5‰, cống Kênh Lầu là 5,1‰, đầu kênh Năm là 4,4‰,… Còn tại huyện Long Mỹ, nồng độ mặn cũng duy trì ở mức từ 0,2-6,1‰, tăng từ 0,1-0,7‰ so với giữa tháng 3. Diễn biến mặn bất thường như hiện nay không chỉ đe dọa hàng ngàn héc-ta lúa, hoa màu, vườn cây ăn trái, mà còn làm ảnh hưởng đến nguồn nước mặt - nguồn nước cung cấp chính cho các nhà máy nước sạch tại địa phương.

Mặn xâm nhập sâu

Theo dự báo trong tháng 3 và tháng 4 vào những ngày triều cường cao, mặn có khả năng xâm nhập tiến sâu vào kênh xáng Xà No, ảnh hưởng nguồn nước cung cấp sinh hoạt cho thành phố. Vì thế, gần cả tháng nay, công tác theo dõi nồng độ mặn ở các sông luôn được Công ty Cổ phần Cấp thoát nước - Công trình đô thị Hậu Giang (Hawasuco) thực hiện thường xuyên. Ông Dương Văn Thọ, Tổng Giám đốc Hawasuco, lo lắng: “Hiện nồng độ mặn lên, xuống rất thất thường nên công tác đo, kiểm tra được cán bộ chuyên môn tích cực thực hiện hàng ngày nhằm kịp thời xử lý đảm bảo cung cấp ổn định nước sinh hoạt cho người dân. Dù nồng độ mặn ở Nhà máy nước Vị Thanh hiện vẫn còn trong giới hạn cho phép, nhưng không vì thế mà công ty chủ quan vì đây là nguồn nước cung cấp chính cho toàn địa bàn thành phố”. Theo Hawasuco, hiện Nhà máy nước Vị Thanh có công suất 11.000 m3/ngày đêm, cung cấp cho trên 18.000 hộ dân, khi có nước mặn xâm nhập, Trạm bơm 8.000 chỉ đáp ứng được khoảng 40% nhu cầu, công ty sẽ rất khó khăn trong việc lấy nước ngọt về phục vụ người dân. Nếu diễn ra đúng như dự báo thì sẽ có khoảng 10.000 hộ dân thành phố bị thiếu nước sinh hoạt.

Nếu như những năm trước, tình hình xâm nhập mặn chỉ diễn ra ở khu vực lấy nước Nhà máy nước Vị Thanh thì xâm nhập mặn hiện đang có chiều hướng bất thường. Việc xâm nhập mặn từ nhiều hướng đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn nước mặt, nguồn nước chính để sử dụng cho các nhà máy nước của công ty. Thậm chí trong đợt Tết Nguyên đán vừa qua, Nhà máy nước Ngã Bảy phải khó khăn trong việc khai thác nước thô và gián đoạn hoạt động sản xuất do độ mặn liên tục tăng cao. Ông Thọ chia sẻ thêm: “Năm nay, ngay từ những ngày đầu tháng 2-2016, mặn đã vào sâu trong đất liền. Hiện nồng độ mặn đo tại Nhà máy nước Ngã Bảy lên đến 0,49‰ nên các trạm bơm trên sông đều phải canh con nước tiến hành bơm đảm bảo nguồn nước để phục vụ sinh hoạt cho người dân”.

Bà Nguyễn Thị Tư, ở ấp Xẻo Vông B, xã Hiệp Lợi, thị xã Ngã Bảy, cho biết: “Ngay từ trước Tết Nguyên đán, nguồn nước nơi đây đã có dấu hiệu mặn. Qua các phương tiện thông tin đại chúng, tôi đã biết chút ít về thông tin này, nhưng thật sự làm tôi khá bất ngờ, vì từ trước đến nay chưa bao giờ mặn xảy ra ở địa bàn này. Tuy nhiên, do chưa có nguồn nước khác thay thế nên gia đình vẫn phải sử dụng nguồn nước máy này kèm nước bình lọc”.

Theo ông Nguyễn Văn Lòng, Giám đốc Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh, với tình hình xâm nhập mặn diễn biến bất thường như hiện nay thì nguy cơ sẽ có 7 trạm cấp nước bị ảnh hưởng nghiêm trọng với khoảng 5.000 hộ không có nước sạch sử dụng. Đây thật sự là vấn đề rất đáng lo ngại, vì nguồn nước thô tại các trạm cấp nước này chủ yếu khai thác nguồn nước mặt”.

Chủ động phương án dự trữ nguồn cung

Trước tình hình trên, tỉnh đã triển khai phương án chủ động phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn trên địa bàn. Theo Hawasuco, tình hình xâm nhập mặn sẽ tác động trực tiếp đến việc khai thác nguồn nước mặt từ các kênh trên địa bàn tỉnh. Vì thế, bên cạnh tăng cường giám sát chất lượng nước tại các trạm thu nước thô, kiểm tra kỹ độ mặn ở từng khu vực và từng thời điểm, vừa qua Hawasuco được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương khoan mới 9 giếng nước ngầm tại các khu vực ở thành phố Vị Thanh, thị xã Ngã Bảy, huyện Châu Thành và thị xã Long Mỹ, với tổng công suất 13.500m3 nước/ngày đêm để dự trữ nước ngọt, ứng phó với trường hợp chất lượng nguồn nước mặt thay đổi theo chiều hướng xấu. Hiện ở các địa phương, công ty thường xuyên làm việc với đơn vị thi công để đẩy nhanh tiến độ khoan giếng, nếu các mũi khoan trên đúng tầng nước, sẽ lên phương án vận hành, cung cấp cho người dân sử dụng ngay. “Theo dự báo, nguồn nước sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, trong điều kiện hiện nay nếu nguồn nước được công ty cố gắng duy trì điều tiết đến giữa tháng 4, khi hệ thống giếng ngầm được hoàn tất thì việc tiếp nhận nguồn nước ngầm sẽ tăng đáng kể, tạo thuận lợi cho việc điều tiết, đảm bảo phân phối 2/3 sản lượng nhu cầu của người dân. Tuy nhiên, chúng tôi khuyến khích người dân sử dụng tiết kiệm để đảm bảo có đủ nước cho sinh hoạt và sản xuất”, ông Thọ khuyến nghị.

Còn ông Nguyễn Văn Lòng, Giám đốc Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh, cho biết: Nhằm chủ động trong công tác ứng phó với tình hình xâm nhập mặn và đảm bảo nguồn nước sinh hoạt cho nhân dân trong vùng bị ảnh hưởng, mới đây, UBND tỉnh cũng đã thống nhất chủ trương cho trung tâm khoan thăm dò kết hợp với khai thác tại 2 điểm gồm Nhà máy nước Nàng Mau và Trạm cấp nước Phương Phú với tổng công suất 4.000 m3/ngày đêm, kinh phí thực hiện khoảng 5 tỉ đồng. Sau khi được nâng cấp, các trạm cấp nước này sẽ đáp ứng đủ lượng nước trong thời gian bị nhiễm mặn. Ngoài khoan giếng, cung cấp nước ngầm, trung tâm cũng đã gửi tờ trình đề nghị bộ, ngành Trung ương hỗ trợ phương tiện trữ nước nhằm “tiếp tế” nước cho người dân ở những khu vực vùng sâu, vùng xa khi xảy ra thiếu nước sinh hoạt.

Theo dự báo, ảnh hưởng của hiện tượng El Nino sẽ còn tiếp tục diễn ra gay gắt. Trong khi mực nước tại các tuyến kênh đang xuống thấp nên nguy cơ thiếu nước và xâm nhập mặn tại tỉnh sẽ còn diễn biến phức tạp. Để có đủ nước sạch sử dụng trong sinh hoạt, bên cạnh sự nỗ lực của các ngành chức năng thì đòi hỏi người dân cần sử dụng tiết kiệm nước, có phương án dự trữ là điều hết sức cần thiết…

Bài, ảnh: THANH THÚY