“Nóng” chuyện ô nhiễm nguồn nước mặt

Kênh xáng Xà No là một trong những điểm sẽ được xây dựng hệ thống quan trắc nước mặt tự động.

Còn 7 điểm đang bị ô nhiễm nặng

Thông tin từ ngành chức năng Hậu Giang, thời gian gần đây, chất lượng nước ở nhiều khúc sông, kênh, rạch trong tỉnh ngày càng giảm sút. Nguyên nhân là do tốc độ đô thị hóa, công nghiệp hóa nhanh, cùng với việc chưa kiểm soát hết được việc xử lý các chất thải nên gây ra tình trạng suy thoái môi trường sinh thái, đặc biệt là nguồn nước mặt ngày càng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Bởi theo kết quả quan trắc nước mặt của Trung tâm Quan trắc tài nguyên và môi trường Hậu Giang, trong năm 2016, có đến 7 trên tổng số 23 điểm quan trắc bị ô nhiễm nặng, chủ yếu là bị ô nhiễm hữu cơ và vi sinh.

Trên thực tế, tuy chất lượng môi trường nước mặt trong tỉnh nói chung đã có những chuyển biến tích cực và không có biểu hiện gia tăng ô nhiễm, nhưng vấn đề ô nhiễm đang có chiều hướng tập trung tại một số điểm thuộc khu vực đô thị và khu công nghiệp. Cụ thể, tại một số điểm quan trắc trên các tuyến kênh lớn như: kênh xáng Xà No, kênh Cái Côn, kênh Búng Tàu, đoạn chảy qua khu vực đô thị, khu công nghiệp và chợ đều bị ô nhiễm nguồn nước mặt. Với các thông số gồm: Coliforms, TSS, N-NH4+, BOD5, COD đều vượt nhiều lần so với quy chuẩn cho phép.

Đáng nói là trong tổng số 7 điểm quan trắc bị ô nhiễm nguồn nước mặt thì có đến 3 điểm nằm trên tuyến kênh xáng Xà No. Trong khi đây là tuyến kênh cung cấp nguồn nước thô chính cho Nhà máy nước Vị Thanh để xử lý trước khi cung cấp nước sạch cho hàng chục ngàn hộ dân trên địa bàn thành phố Vị Thanh. Ông Đào Trọng Ngữ, Giám đốc Trung tâm Quan trắc tài nguyên và môi trường Hậu Giang, cho rằng: Qua kết quả quan trắc, nguồn nước mặt tại các vị trí quan trắc đều có dấu hiệu ô nhiễm vi sinh. Đây là thực trạng rất đáng lo ngại và cần sớm có biện pháp xử lý kịp thời. Bởi nguồn nước mặt có ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt, sức khỏe của người dân.

Triển khai hệ thống quan trắc tự động

Lý giải về thực trạng trên, ông Nguyễn Đức Tài, Phó phòng Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) thành phố Vị Thanh, cho rằng: Mặc dù địa bàn thành phố Vị Thanh sản xuất nông nghiệp không nhiều, nhưng do là vùng hạ nguồn nên mỗi khi vào vụ sản xuất, các địa phương khác bơm đồng để canh tác lúa, từ đó khiến cho chất lượng nước nơi đây bị suy giảm nặng. Chưa kể là ở các điểm đang bị ô nhiễm thường có lưu lượng dòng chảy hạn chế, trong khi kênh xáng Xà No lại chưa được nạo vét, một số kênh rạch khác trên địa bàn thành phố ngày càng cạn kiệt.

Ngoài ra, thành phố Vị Thanh lại là địa bàn đang được triển khai đầu tư hàng loạt công trình ngăn mặn. Điều này cũng là nguyên nhân gây ách tắc dòng chảy tạm thời, dẫn đến tình trạng ô nhiễm cục bộ. Do đó, để tiếp tục cải thiện và nâng cao chất lượng môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường Hậu Giang đã kiến nghị UBND tỉnh đầu tư xây dựng hệ thống quan trắc môi trường nước mặt, không khí tự động, liên tục tại một số khu vực có nguy cơ ô nhiễm cao, các khu vực nhạy cảm về môi trường nhằm kịp thời nắm bắt thông tin về chất lượng môi trường theo xu hướng hiện đại hóa mạng lưới quan trắc môi trường.

Ông Lê Quốc Việt, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh, cho biết: Mới đây, Bộ Tài Nguyên và Môi trường đã triển khai thực hiện dự án “Chống chịu khí hậu tổng hợp và sinh kế bền vững đồng bằng sông Cửu Long”. Trong đó sẽ đầu tư 3 điểm quan trắc nước mặt tự động trên tuyến kênh xáng Xà No (đoạn qua trung tâm thành phố Vị Thanh), kênh xáng Nàng Mau (đoạn qua trung tâm huyện Vị Thủy), sông Hậu (đoạn qua Khu công nghiệp Sông Hậu). Ngoài ra, cấp có thẩm quyền của tỉnh đã thống nhất chủ trương giao cho đơn vị làm chủ đầu tư dự án “Xây dựng hệ thống quan trắc tự động liên tục trên địa bàn tỉnh và cơ sở vật chất phòng thí nghiệm, hạ tầng kỹ thuật tiếp nhận dữ liệu quan trắc tự động”.

Nếu các dự án hoàn thành sẽ cơ bản hiện thực hóa mục tiêu quy hoạch mạng lưới quan trắc môi trường của tỉnh. Từ đó, giám sát được công tác xử lý và xả thải của các doanh nghiệp. Đây còn là nguồn cung cấp dữ liệu quan trọng cho các cơ quan quản lý nhà nước các cấp về hiện trạng và diễn biến môi trường nước mặt, để có cơ sở đề ra các chính sách, biện pháp cần thiết và hiệu quả nhằm phòng ngừa, xử lý ô nhiễm, cũng như phục hồi môi trường nước mặt.