Để sầu riêng không phải sầu chung

Việc ồ ạt tự phát trồng sầu riêng số lượng lớn với mong muốn đón đầu thị trường của nông dân đang tiềm ẩn nhiều rủi ro về đầu ra lẫn giá cả.

Nông dân cần thận trọng khi ồ ạt trồng sầu riêng để tránh cảnh thừa hàng dội chợ.

Mở rộng diện tích

Canh tác hơn 3ha sầu riêng, cây nhỏ nhất 3 năm tuổi, còn lớn nhất 9 năm tuổi, anh Võ Trung Tình, ngụ xã Long Thạnh, huyện Phụng Hiệp, cho biết, đây là loại cây ăn trái mang lại nhiều giá trị kinh tế. Vụ thu hoạch vừa rồi, giá sầu riêng liên tục neo giữ ở mức cao. Trong đó, sầu riêng Ri6 đỉnh điểm 120.000-130.000 đồng/kg, Monthong Thái từ 180.000-190.000 đồng/kg. Nhờ mức giá này mà nhiều bà con trong HTX Chín Em Ba có cuộc sống ổn định, một số rục rịch mở rộng diện tích.

“Bà con trồng mới sầu riêng rất nhiều. Trồng xen vô cây có sẵn để đón thị trường vì giá loại trái cây này đang cao. Đơn vị cũng mua sầu riêng phục vụ xuất khẩu nhưng đầu ra chủ yếu phụ thuộc vào thị trường nhập khẩu”, anh Trung Tình chia sẻ.

Nhiều nông dân mở rộng diện tích trồng sầu riêng để đón đầu thị trường.

Trước việc nhiều hộ dân mở rộng diện tích trồng sầu riêng vì thấy lợi nhuận cao, ông Lê Văn Sáu, ở xã Tân Bình, huyện Phụng Hiệp, người được mệnh danh là tỉ phú sầu riêng với gần 40 năm kinh nghiệm bày tỏ: “Theo thị trường thì sầu riêng là cây có múi có giá đứng đầu bảng. Trái cây này đang xuất khẩu, nếu làm chất lượng thì sẽ có hiệu quả kinh tế. Tôi bán Ri6 gần 60.000 đồng/kg, trong khi có hộ bán giá 30.000 đồng/kg. Trồng sầu riêng muốn thành công phải học hỏi, tham gia liên kết chứ trồng nhỏ lẻ thì khó thành công. Hồi đó, tôi phải lặn lội lên đại học Cần Thơ tìm nhà khoa học rồi qua Tiền Giang, chỗ trồng sầu riêng học kinh nghiệm mới được như bây giờ”.

Rà soát sơ bộ mới đây của ngành nông nghiệp, nhiều loại cây ăn trái giảm đáng kể diện tích so với cùng kỳ, thay vào đó là diện tích trồng cây sầu riêng tăng mạnh. Toàn tỉnh có khoảng 2.500ha sầu riêng, tăng 640ha so cùng kỳ năm 2023. Có khoảng 1.000ha đang thu hoạch với năng suất trung bình 14-16 tấn/ha. Sầu riêng Ri6 chiếm 84%, Monthong chiếm 12%, các giống khác chiếm 4%. Riêng huyện Phụng Hiệp chiếm khoảng 26% diện tích trồng sầu riêng toàn tỉnh. Trong đó có 30ha sầu riêng đạt chứng nhận VietGAP được doanh nghiệp bao tiêu xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.

Tại buổi tiếp xúc đối thoại giữa lãnh đạo tỉnh Hậu Giang với doanh nghiệp, ông Nguyễn Văn Vo, chủ cửa hàng vật tư nông nghiệp Nguyễn Văn Vo ở thành phố Vị Thanh, bày tỏ: “Đề nghị ngành nông nghiệp làm sao quy hoạch được trồng cây gì, con gì để giúp nông dân sau này buôn bán được có giá, chứ giờ đi đâu cũng gặp trồng sầu riêng hết. Không biết chừng nữa có sầu chung không, nhưng nếu làm như vậy sẽ ảnh hưởng đến doanh nghiệp. Đa số doanh nghiệp bán phân cho bà con nông dân, các đại lý bán chịu 50%. Nếu lỡ giá cả, thất mùa thì doanh nghiệp chịu”.

Bà Nguyễn Thị Giang, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh khuyến cáo, ông dân nên tìm hiểu và nắm kỹ các biện pháp kỹ thuật trong canh tác cây sầu riêng. Đồng thời, cần tuân thủ các quy định về an toàn thực phẩm, đảm bảo chất lượng nông sản. Cần liên kết chặt chẽ với các doanh nghiệp thu mua, xuất khẩu để tạo mối liên kết sản xuất - tiêu thụ ổn định và bền vững…

Cần có định hướng

Trong những năm gần đây, sầu riêng được người tiêu dùng ưa chuộng, giá cao. Đặc biệt, loại trái cây này đã được xuất khẩu chính ngạch sang thị trường Trung Quốc từ cuối năm 2022, mở ra cơ hội lớn đối người trồng và doanh nghiệp Việt Nam. Giá tăng kỷ lục, khiến sức hút của cây trồng này trở nên hấp dẫn hơn bao giờ hết. Điều này lý giải vì sao thời gian qua, diện tích trồng sầu riêng đã và đang được nhân lên ở các địa phương ĐBSCL, trong đó có Hậu Giang.

Ông Đồng Văn Thanh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, cho biết: “Chúng tôi chỉ đạo ngành nông nghiệp xây dựng bản đồ để chúng ta xác định vị trí, nơi nào trồng những loại cây gì phù hợp với thổ nhưỡng và nhu cầu thị trường, số lượng bao nhiêu. Ngành nông nghiệp đang xúc tiến sớm có bản đồ để chúng ta thực hiện trồng các loại cây phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu. Hiện tại cũng cần những vùng sản xuất tập trung, ký kết với các doanh nghiệp mua sản phẩm của mình. Họ không chịu việc sản xuất nhỏ lẻ, manh mún như trước đây vì họ tính số lượng của chúng ta không đủ cung ứng cho họ theo yêu cầu, không đủ cung cấp cho các đơn đặt hàng của họ”, ông Đồng Văn Thanh chia sẻ.

Cũng theo ông Đồng Văn Thanh, một vấn đề khác cũng đáng quan tâm, đó là khi sản xuất nhỏ lẻ, tự phát sẽ khó đảm bảo đồng đều về chất lượng và tiêu chuẩn khi các nông dân có thời gian xịt thuốc, rải phân không đồng bộ. Điều này, sẽ gây trở ngại cho đầu ra nông sản của nông dân.

Trong quá khứ, không hiếm những bài học đắt giá về việc ồ ạt chuyển đổi cây trồng, vật nuôi theo phong trào khiến cho việc cung vượt cầu phải cần đến các chiến dịch giải cứu. Đã đến lúc cần nhìn nhận thực tế, với nông dân có ý định, hoặc chuẩn bị bắt tay vào trồng sầu riêng cũng cần phải suy nghĩ, định hướng cẩn thận trước khi đầu tư. Bên cạnh đó, cần sản xuất theo tư duy kinh tế, nắm bắt nhu cầu thị trường. Và nhất là tuân thủ khuyến cáo của cơ quan chức năng.

Cùng với đó, các cấp, các ngành chức năng cần làm tốt hơn công tác quy hoạch, định hướng dựa trên lợi thế so sánh của từng địa phương, gắn với nhu cầu thị trường và hỗ trợ, tạo gắn kết chặt chẽ giữa các khâu trong chuỗi giá trị ngành hàng. Tăng cường công tác kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư xây dựng các nhà máy chế biến lớn để nông dân không phải rơi vào vòng luẩn quẩn trồng - chặt, chạy vào vết xe đổ của những lần trồng theo phong trào tự phát trước đây.

MỘNG TOÀN