Định hướng mở rộng sản xuất lúa hữu cơ

Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến chất lượng và sự an toàn của nông sản, hướng đi sản xuất nông nghiệp sạch, hữu cơ trở thành xu thế tất yếu. Nhận thức được điều này, Ban quản lý Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (NNƯDCNC) Hậu Giang đã xây dựng kế hoạch sản xuất lúa theo hướng hữu cơ năm 2025 với những mục tiêu cụ thể, quy mô mở rộng và các giải pháp đồng bộ.

Từ những hiệu quả bước đầu, Ban quản lý Khu NNƯDCNC Hậu Giang đã xây dựng kế hoạch mở rộng mô hình trồng lúa theo hướng hữu cơ trong năm 2025.

Bước đầu gặt hái thành công

Từ năm 2022, Ban quản lý Khu NNƯDCNC Hậu Giang đã triển khai mô hình thí điểm trồng lúa theo hướng hữu cơ tại các xã Thuận Hòa, Lương Nghĩa và Xà Phiên (huyện Long Mỹ), với khoảng 60 hộ dân tham gia trên tổng diện tích hơn 100ha. Đây là mô hình sản xuất giảm thiểu tối đa hóa chất, ưu tiên phân bón hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc sinh học, đồng thời áp dụng quy trình kỹ thuật canh tác tiên tiến, thân thiện với môi trường.

Kết quả từ các vụ lúa đầu tiên cho thấy hiệu quả rõ rệt với lượng giống gieo sạ giảm từ 100kg/ha xuống còn 80kg/ha; lượng phân hóa học giảm 40-50%, giúp nông dân tiết kiệm chi phí đáng kể. Lợi nhuận từ canh tác lúa theo hướng hữu cơ tăng từ 10-20% so với trước đây, trong khi chất lượng hạt gạo được nâng cao, không có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng đối với thực phẩm sạch.

Anh Trần Bảo Bình, Giám đốc Tổ hợp tác tôm lúa ở ấp 7, xã Lương Nghĩa, cho biết: “Chuyển sang sản xuất hữu cơ, chúng tôi được hỗ trợ hoàn toàn về giống, phân, máy móc, đồng thời được tập huấn kỹ thuật bài bản. Lúa khỏe, ít sâu bệnh, năng suất vẫn giữ ở mức ổn định từ 700-750kg/công. Quan trọng hơn, đất đai được cải tạo, môi trường canh tác lành mạnh hơn, chi phí đầu tư thấp, đầu ra lại thuận lợi”.

Sự thành công bước đầu của mô hình không chỉ đến từ con số hay lợi nhuận, mà còn ở sự thay đổi nhận thức của người nông dân. Việc tiếp cận phương pháp canh tác mới giúp người dân hiểu rõ hơn về vai trò của môi trường trong sản xuất nông nghiệp, từ đó chủ động bảo vệ đất, nguồn nước và sức khỏe bản thân. Các buổi tập huấn kỹ thuật, hội thảo đầu bờ và hoạt động thực hành trực tiếp đã giúp nông dân tự tin áp dụng công nghệ mới vào sản xuất.

Hướng đến kế hoạch nhân rộng mô hình

Mặc dù đã gặt hái được nhiều hiệu quả bước đầu, mô hình trồng lúa theo hướng hữu cơ hiện mới chỉ được triển khai ở quy mô nhỏ, tập trung tại một vài xã trên địa bàn huyện Long Mỹ. Nhận thấy tiềm năng lớn và ý nghĩa bền vững mà mô hình mang lại, Ban quản lý Khu NNƯDCNC Hậu Giang đã xây dựng kế hoạch mở rộng mô hình trồng lúa trong năm 2025, với nhiều định hướng cụ thể.

Theo kế hoạch, mô hình sẽ từng bước xây dựng vùng chuyên canh lúa chất lượng cao từ 100ha trở lên ở các xã, thị trấn; sử dụng giống lúa chất lượng cao như Đài Thơm 8 và ST 25 tùy theo điều kiện thích hợp và hướng tới sản xuất tập trung theo hướng an toàn, hữu cơ. Mô hình này sẽ được tổ chức sản xuất theo hướng hữu cơ hoặc đạt chuẩn VietGAP, áp dụng công nghệ cao từ khâu giống, làm đất, quản lý nước, phân bón đến thu hoạch và bảo quản sau thu hoạch. Đặc biệt, việc không sử dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu hóa học và chất kích thích sinh trưởng sẽ được thực hiện nghiêm ngặt để đảm bảo đúng tiêu chuẩn hữu cơ.

Theo đánh giá, mô hình trồng lúa theo hướng hữu cơ không chỉ có ý nghĩa về mặt kỹ thuật mà còn là bước chuẩn bị quan trọng về mặt thị trường và tiêu chuẩn hóa sản phẩm. Việc tổ chức sản xuất chủ yếu tại các hộ dân, tổ hợp tác, hợp tác xã, dưới sự hỗ trợ về công nghệ, kỹ thuật từ Khu NNƯDCNC sẽ giúp kiểm soát tốt đầu vào, thuận lợi cho công tác cấp mã số vùng trồng và truy xuất nguồn gốc là những yêu cầu bắt buộc nếu sản phẩm muốn tiếp cận thị trường trong và ngoài nước.

Một điều quan trọng khác là việc xây dựng chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm cần sự vào cuộc đồng bộ của các doanh nghiệp, hợp tác xã và chính quyền địa phương. Nếu làm tốt, mô hình không chỉ tạo ra sản phẩm sạch, an toàn, mà còn giúp nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống nông dân và góp phần thực hiện mục tiêu xây dựng nông thôn mới nâng cao.

Đây là bước đi thể hiện sự thận trọng, bài bản và dài hạn của tỉnh trong định hướng phát triển nông nghiệp hữu cơ kết hợp công nghệ cao. Với lợi thế sẵn có về hạ tầng và cơ chế đặc thù tại Khu NNƯDCNC, tỉnh Hậu Giang kỳ vọng tạo ra một mô hình mẫu điển hình, làm nền tảng thúc đẩy sản xuất nông nghiệp bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu và nâng cao giá trị gia tăng cho ngành hàng lúa gạo.

Y.LINH