Người nông dân chuyên nghiệp

Bài 2:  Nông nghiệp hiện đại từ góc nhìn doanh nghiệp

Trong xu thế phát triển, doanh nghiệp và nhà nông cùng sát cánh để sản xuất mới đạt hiệu quả. Tuy nhiên, mối liên kết này rất cần những mối nối để bền chặt, đặc biệt là đào tạo lực lượng làm nông trẻ, nhiệt huyết.

Tập đoàn Thủy sản Minh Phú có sự liên kết chặt, hướng dẫn cho nông dân để các sản phẩm đạt chất lượng xuất khẩu.

Xu hướng tất yếu

Là doanh nghiệp chuyên về phát triển ngành tôm ở ĐBSCL, với kinh nghiệm cọ xát thị trường những năm qua, ông Đặng Quốc Tuấn, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Nam Miền Trung, cho rằng: Trong thời điểm hiện nay, không chỉ nông dân mà bản thân doanh nghiệp cũng phải chuyên nghiệp.

Ông Tuấn lý giải: “Doanh nghiệp phải đồng hành với nông dân. Các doanh nghiệp phải liên kết với nhau bởi không một doanh nghiệp nào có thể “bao sân”. Nuôi tôm cần doanh nghiệp làm giống, thức ăn, thuốc… Từ đây, chúng ta có thể lập ra các hội, nhóm để cùng nhau làm việc chuyên nghiệp. Thực tế nền nông nghiệp nước ta đang chuyển dịch theo định hướng này”.

Quan điểm của ông Tuấn là để làm nông chuyên nghiệp thì cần con người có tri thức, hiểu và áp dụng vào quá trình vận hành để chuẩn hóa các quy trình, chia nhỏ các đầu mối và căn cứ vào đó mỗi bên sẽ chuyên môn hóa, hướng đến chuẩn hóa.

“Đối với lĩnh vực thủy sản có con tôm. Trong quá trình sản xuất con tôm được chia nhỏ ra, gồm: môi trường nước, dinh dưỡng, dịch bệnh… Ở từng khâu nhỏ phải có người hiểu biết phụ trách mới có thể giải quyết vấn đề một cách chuyên nghiệp”, ông Đặng Quốc Tuấn nêu ví dụ.

Bàn sâu hơn về thực trạng ngành nông nghiệp ở ĐBSCL, ông Phạm Thái Bình, Tổng Giám đốc Công ty CP Nông nghiệp công nghệ cao Trung An, cho rằng: Những năm qua, Việt Nam nói chung và ĐBSCL nói riêng, nền nông nghiệp đạt được những kết quả khá khả quan, nhưng giá trị đem lại không tương xứng với tiềm năng sẵn có. Tính ổn định và tính bền vững trong phát triển nông nghiệp vẫn rất thấp; thương hiệu sản phẩm nông nghiệp vẫn rất hạn chế và mờ nhạt. Việt Nam đứng hàng đầu thế giới về sản lượng gạo xuất khẩu, nhưng giá trị ngành hàng lúa gạo hàng năm đem lại cho nông dân và đất nước rất thấp.

Theo phân tích của ông Bình, rau quả nhiệt đới của nước ta là hàng hiếm và là ước mơ của nhiều quốc gia trên thế giới, nhưng so với một số nước trong khu vực, kim ngạch xuất khẩu hàng năm còn thấp. Lý do chính vẫn là sản phẩm không đạt yêu cầu nước nhập khẩu. Nguyên nhân rất cơ bản của hạn chế đó là tính chuyên nghiệp trong làm nông nghiệp chưa cao. Để giải quyết phần nào bài toán này, doanh nghiệp của ông Bình đã đi tiên phong từ cách đây khoảng chục năm.

“Từ những năm 2010, chúng tôi đã xây dựng mô hình cánh đồng mẫu lớn do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phát động. Mô hình này chính là khởi đầu đưa việc làm nông của nền nông nghiệp Việt Nam đi vào sản xuất chuyên nghiệp. Nông dân được trang bị kiến thức để sản xuất theo đúng tiêu chuẩn thị trường được doanh nghiệp đưa ra”, ông Phạm Thái Bình chia sẻ.

Đào tạo lẫn nhau

Ông Lâm Thái Xuyên, Giám đốc doanh nghiệp xã hội chuỗi tôm rừng Minh Phú (thuộc Công ty Cổ phần Tập đoàn Thủy sản Minh Phú) cho biết, Minh Phú thành lập doanh nghiệp này từ năm 2013, trên cơ sở để muốn xây dựng một vùng nguyên liệu có chứng nhận quốc tế để bán các sản phẩm tôm ra nước ngoài.

Lý giải về doanh nghiệp xã hội, theo ông Xuyên đây là mô hình đứng giữa, giữa doanh nghiệp truyền thống hoạt động vì lợi nhuận và tổ chức phi Chính phủ hoạt động vì phi lợi nhuận. Doanh nghiệp xã hội Minh Phú khi đăng ký, cam kết dành ít nhất 60% lợi nhuận hàng năm để đầu tư lại hai lĩnh vực là xã hội và môi trường, rất khác so với 17 công ty còn lại của Tập đoàn.

Ông Lâm Thái Xuyên bộc bạch: “Chúng tôi thực hiện các dự án chứng nhận tôm theo tiêu chuẩn quốc tế, hỗ trợ 100% chi phí chứng nhận, tất cả về chi phí tập huấn, vận hành, đến thu mua tôm giá cao hơn cũng như duy trì các chứng nhận cho các năm. Với mô hình này từ vài trăm hộ đầu tiên từ năm 2017 đến nay Minh Phú có khoảng 10.000ha nuôi tôm được chứng nhận hữu cơ và sinh thái. Từ tiêu chuẩn ban đầu là Naturland, sau này đơn vị đã làm được 5 bộ tiêu chuẩn quốc tế trong đó có EU, Canada, Mỹ, Nhật và Thụy Sĩ”.

Ngoài ra, cũng theo doanh nghiệp này, với quy mô ngày càng lớn, đơn vị nhận thức rõ để xây dựng một đội ngũ làm chuyên nghiệp thì phải đào tạo chính đội ngũ của mình. Bởi hiện mảng đào tạo về tiêu chuẩn chứng nhận của các trường còn hạn chế nên doanh nghiệp phải đào tạo từng con người. Có người tốt nghiệp 3 tháng có thể làm được, có người 12 tháng mới có thể vận hành được các tiêu chuẩn quốc tế.

“Chúng tôi tự đào tạo lẫn nhau, người đi trước có kinh nghiệm đào tạo người đi sau. Bên cạnh đó, tiêu chuẩn quốc tế nói ra người nông dân rất khó để hiểu làm sao với hàng trăm tiêu chí để người dân có thể nắm, làm được. Đây là điều trăn trở của doanh nghiệp. Cuối cùng chúng tôi tóm tắt lại cho người nông dân, tiêu chuẩn quốc tế đối với họ là mảnh giấy với 6 điều căn bản nhất họ làm trong mô hình tôm rừng. Riêng đối với chuyện ghi chép nhật ký, đây cũng là câu chuyện khó khăn với hàng ngàn hộ dân thì các nhân viên của Minh Phú phải đến từng nơi hỗ trợ người nông dân để có thể ghi chép được nhật ký. Bởi vì bản truy xuất nguồn gốc lúc nào cũng cần nhật ký mới làm được”, ông Lâm Thái Xuyên cho biết thêm.

Có thể thấy, câu chuyện của Minh Phú là câu chuyện liên kết giữa doanh nghiệp với nông dân. Sau doanh nghiệp xã hội Minh Phú là tập đoàn nên chuỗi giá trị thu mua sản phẩm hay cung cấp sản phẩm đầu vào đều có thể hỗ trợ người dân. Do đó, bài toán chuỗi giá trị của Minh Phú trong doanh nghiệp xã hội sẽ dễ hơn các đơn vị khác, chỗ đầu ra sản phẩm không lo. Trong 10.000ha nuôi tôm rừng, sản lượng khoảng 3.000 tấn, nhưng nhu cầu của Minh Phú hàng năm khoảng 25.000 tấn tôm sú, chưa kể tôm thẻ khoảng 75.000 tấn.

Bài, ảnh: MỘNG TOÀN

---------------

Bài 3:  Để trở thành nông dân chuyên nghiệp