Người nông dân chuyên nghiệp

Bài 3: Để trở thành nông dân chuyên nghiệp

Dù có nhiều điều kiện thuận lợi, nhưng ngành nông nghiệp nói chung và nông nghiệp ĐBSCL vẫn chưa phát triển như kỳ vọng. Để nông nghiệp vươn xa, không chỉ ứng dụng khoa học kỹ thuật mà còn là câu chuyện của chia sẻ tri thức.

Nông dân Hậu Giang đã tiếp cận nền nông nghiệp mới.

Cần hệ sinh thái đồng hành

“Cần hệ sinh thái sát cánh cùng nông dân” là nhấn mạnh của bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao về vấn đề: “Làm thế nào để hình thành được đội ngũ làm nông chuyên nghiệp?”.

Để làm sáng tỏ nhận định này, bà Hạnh bắt đầu bằng câu chuyện tại nước bạn Thái Lan, quốc gia có nhiều thế mạnh và điểm tương đồng về sản xuất nông nghiệp với nước ta. Theo bà Hạnh, ở nước bạn, người nông dân chỉ cần làm một việc đơn giản là đảm bảo sản xuất hàng hóa đạt chất lượng ổn định. Để làm được điều này, họ phải nắm bắt quy trình sản xuất và tuân thủ theo tiêu chuẩn.

Còn tại nước ta, để nông dân dần trở nên chuyên nghiệp, bà Hạnh cho rằng cần phải xây dựng một hệ sinh thái bao gồm 4 cấp: Quản lý, các viện trường, lực lượng cán bộ phục vụ nông nghiệp và doanh nghiệp.

“Rất là cần đội ngũ từ cán bộ quản lý cho tới cán bộ hỗ trợ (khuyến nông, bảo vệ thực vật, xúc tiến…) cho tới viện, trường, doanh nghiệp sát cánh với lại nông dân. Chúng ta nói là trí thức hóa nông dân thật ra là kết nối người nông dân với những người trí thức và nhiều những cán bộ quản lý khác của kinh tế, của xã hội nữa”, bà Vũ Kim Hạnh cho hay.

Cũng khẳng định vai trò quan trọng kết nối các bên, GS.TS Võ Tòng Xuân, Hiệu trưởng danh dự Trường Đại học Nam Cần Thơ, chỉ ra rằng: Để xây dựng được đội ngũ người làm nông chuyên nghiệp không phải là câu chuyện một vài năm mà cần một quá trình.

“Khi nông dân làm ăn cá thể càng nhiều thì không thể nào ép nông dân vào quy trình kỹ thuật. Vì vậy, cần phải có đội ngũ nông dân gắn bó với những kỹ thuật mới, khi áp dụng vào sản xuất sẽ tạo ra các sản phẩm an toàn vệ sinh thực phẩm, hạ giá thành để làm lực lượng nòng cốt”, GS.TS Võ Tòng Xuân nhấn mạnh.

Cũng theo GS.TS Võ Tòng Xuân, chúng ta nên học theo mô hình HTX của Nhật Bản, đó là huấn luyện nông dân tại chỗ. Doanh nghiệp đã có đầu ra, có thể phối hợp với chính quyền địa phương, để tìm HTX, liên hiệp các HTX cùng tham gia sản xuất. GS.TS Võ Tòng Xuân cho rằng chỉ cần 1-2 tuần huấn luyện, nông dân hoàn toàn có thể đáp ứng được quy trình kỹ thuật mà doanh nghiệp đưa ra.

Đồng tình với ý kiến của các chuyên gia, TS. Trần Minh Hải, Phó Hiệu trưởng Trường Cán bộ Quản lý Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn II, còn cho rằng: Khi muốn có đội ngũ làm nông chuyên nghiệp, phải có cấp ủy, chính quyền cấp tiến và năng động.

“Cấp ủy, chính quyền các cấp cần có nhiều hoạt động hỗ trợ để giúp tri thức hóa người nông dân, hỗ trợ trong phạm vi khả năng, quyền hạn thuộc cấp mình quản lý. Ở vùng nông thôn, nhất là vùng sâu, hạ tầng internet, tốc độ wifi còn chậm nên cần phải cải thiện. Và cần tăng cường tuyên truyền các mô hình thành công của nông dân”, TS. Trần Minh Hải tâm đắc.

Chia sẻ tri thức

Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Lê Minh Hoan, hiện nay nông nghiệp nước ta là nền nông nghiệp truyền thống, manh mún, nhỏ lẻ, tự phát, phải đánh đổi nhiều chi phí, kể cả chi phí thấy được và chi phí ẩn gồm: Môi trường thiên nhiên, sức khỏe và cả hệ sinh thái tự nhiên, đa dạng sinh học để tạo ra được sản lượng.

 “Nền nông nghiệp cũ dựa vào kinh nghiệm, nhưng kinh nghiệm chỉ phát huy trong phạm vi hẹp với sự thay đổi chậm chạp. Khi tiếp cận nền nông nghiệp mới, cần phải suy nghĩ mới. Một khi chuyên nghiệp, việc tổ chức sản xuất của nông dân sẽ trở nên chỉn chu, từ một loại nông sản, nông dân sẽ biết cách bán giá cao, thu lợi nhuận cao hơn”, Bộ trưởng Bộ NN&PTNN nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, nền nông nghiệp đứng trước 3 biến lớn: Biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan, dịch bệnh khó lường; biến động thị trường và biến chuyển xu thế tiêu dùng. Do đó, để đến được thị trường thì phải biến sản phẩm thành thương phẩm hay chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, tức là sản xuất ít nhưng mang lại giá trị cao hơn.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, một trong những phương pháp nâng cao tính chuyên nghiệp là chia sẻ tri thức cho nông dân, bắt đầu từ những tri thức nhỏ như cách làm giống, cách thu hoạch, dần tiến đến đưa công nghệ số, thương mại điện tử… cho người nông dân. Chuyên nghiệp hóa nông dân có thể tính đến việc tổ chức trường lớp, khóa học chính quy cho một số đối tượng có nhu cầu. Bên cạnh đó, còn có thể tiếp cận những hình thức linh hoạt, được lồng ghép, tích hợp từ các chương trình có sẵn. Cần có cách tiếp cận từng bước, linh hoạt, tùy theo điều kiện, năng lực sẵn có và nhu cầu của từng nhóm đối tượng nông dân…

 “Để có đội ngũ làm nông chuyên nghiệp, mỗi ngày, mỗi tuần, mỗi tháng phải nâng tính chuyên nghiệp bằng cách chia sẻ tri thức cho người nông dân, dần dần đưa công nghệ số, thương mại điện tử, các kiến thức vào cho người nông dân. Hướng dẫn cho các bạn trẻ về nông thôn cũng là hành trình đưa tri thức về làng, chuyển hóa nông dân thành nông dân chuyên nghiệp”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh.

Bài, ảnh: MỘNG TOÀN