Trồng lúa giảm phát thải: Tương lai phát triển bền vững cho ngành lúa gạo

Thứ Năm, ngày 03/04/2025 | 18:40

 

Trồng lúa giảm phát thải.mp3

 

Câu chuyện về những nông dân miền Tây mạnh dạn trồng lúa sạch, giảm phát thải để nhận tiền thưởng bạc tỉ từ các tổ chức quốc tế đang là vấn đề được nhiều người bàn tán. Cách làm mới này mở ra tương lai phát triển bền vững cho ngành lúa gạo, bởi bảo vệ tốt môi trường, người trồng lúa và người tiêu dùng…

Trồng lúa giảm phát thải mang lại nhiều lợi ích cho nông dân. Ảnh: H.THU

Tín hiệu tích cực

Hơn 20 năm trồng lúa trên vùng Đồng Tháp Mười rộng lớn, nhưng đây là lần đầu tiên chị Trần Thị Thúy Ngân, ngụ xã Tân Công Sính, huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp vui nhất, khi nhận được tiền thưởng từ Tổ chức Phát triển Hà Lan (SNV) nhờ mô hình canh tác giảm phát thải.

Vợ chồng chị Ngân có 10ha đất lúa, đây là kinh tế chính nuôi sống gia đình. Vụ Hè thu năm 2024, Công ty TNHH Lúa gạo Việt Nam (Đồng Tháp) cử cán bộ kỹ thuật đến trao đổi việc liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp về trồng lúa giảm phát thải vừa tạo ra hạt gạo sạch, chất lượng, bán giá cao; đồng thời còn được tiền thưởng nhờ bán tín chỉ các-bon, bảo vệ tốt môi trường.

Theo đó, 10ha đất của chị Ngân được thiết kế lại một cách hợp lý, tạo sự gắn kết với các hộ xung quanh về giao thông, hệ thống nước tưới… nhằm mở rộng vùng sản xuất lớn. Chị Ngân còn được những kỹ sư nông nghiệp hướng dẫn áp dụng quy trình canh tác mới; trong đó giảm lượng lúa giống gieo sạ từ 130-150 kg/ha xuống còn 60-70 kg/ha; áp dụng tưới ngập khô xen kẽ nhằm giảm phát thải khí nhà kính và thích ứng biến đổi khí hậu. Song song đó, ứng dụng công nghệ kết hợp để giảm thất thoát phân bón, tiết kiệm từ 20-30%; giảm số lần phun thuốc bảo vệ thực vật từ 7 lần xuống còn 4 lần mỗi vụ… Từ những cách làm mới đã giúp nông dân giảm chi phí đầu vào, năng suất tăng 200-300 tấn/ha; cộng với được doanh nghiệp bao tiêu nên nông dân được nhiều cái lợi so với phương pháp canh tác truyền thống bên ngoài. “Vụ rồi dù giá lúa không cao nhưng nhờ chủ động giảm chi phí sản xuất nên lợi nhuận đạt hơn 32 triệu đồng/ha. Ngoài ra, những nông dân tham gia mô hình còn được công ty hỗ trợ thêm 1.000 đồng/kg lúa. Đặc biệt là ai cũng vui khi được thưởng 200.000 đồng/ha từ hiệu quả của canh tác lúa giảm phát thải”, chị Ngân cho hay.

Đưa chúng tôi ra thăm cánh đồng lúa rộng 12ha của mình, nông dân Nguyễn Thành Nguyên, ở xã Tân Công Sính, khoe: “Bao đời nay nông dân cứ tới vụ là gieo sạ, bón phân, phun thuốc hóa học theo phương pháp truyền thống nên việc canh tác rất cơ cực và sức khỏe cũng bị ảnh hưởng bởi tiếp xúc với phân thuốc quá nhiều. Nay, được Tổ chức Phát triển Hà Lan và các đơn vị hướng dẫn quy trình sản xuất mới giảm phát thải với nhiều kết quả tích cực. Bên cạnh chi phí giảm, năng suất tăng, chất lượng hạt gạo tốt thì nông dân còn bán được phụ phẩm từ rơm với giá 500.000 đồng/ha, thay vì phải đốt bỏ rơm trên đồng như ngày trước, gây ô nhiễm”. Theo ông Nguyễn Thành Nguyên, dù số tiền thưởng 200.000 đồng/ha lúa giảm phát thải chưa phải cao, nhưng đây là bước ngoặt quan trọng trong việc chuyển đổi tư duy của nông dân từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, gắn với bảo vệ môi trường bền vững.

Ông Tôn Thanh Hùng, Tổ trưởng Tổ hợp tác sản xuất lúa Tân Lợi (xã Tân Công Sính), nhìn nhận: “Nếu như lúc đầu bà con lo lắng khi chưa hiểu về lúa giảm phát thải, nhưng chỉ sau 1 vụ canh tác thành công và còn được tiền thưởng từ tổ chức quốc tế khiến nhiều hộ vô cùng phấn khích. Năm 2025 này, hầu hết các thành viên trong tổ hợp tác với khoảng 20 người đều đăng ký tham gia”.

Tại An Giang và Kiên Giang nhiều nông dân cũng phấn chấn khi trồng lúa giảm phát thải được tiền thưởng. Ông Nguyễn Văn Huỳnh, Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ Nông nghiệp Thanh niên Phú Hòa, huyện Tân Hiệp, tỉnh Kiên Giang, cho biết: “Dù chỉ mới thực hiện vụ đầu tiên ở hợp tác xã với 50ha, có 25 thành viên tham gia. Tuy nhiên, ai cũng thấy được nhiều tín hiệu tích cực từ việc ứng dụng các loại máy móc cơ giới, công nghệ tiên tiến vào sản xuất; cộng với quy trình quản lý rơm rạ, nước tưới, phân bón… vừa tiết kiệm, vừa hiệu quả. Có thể nói, mô hình này ít chi phí, lợi nhuận tăng, còn được tiền thưởng nên nông dân rất thích”.

Ở xã Trường Long Tây, huyện Châu Thành A, tỉnh Hậu Giang, từ vụ lúa Thu đông 2024, Công ty Cổ phần Net Zero Carbon đã phối hợp với một số doanh nghiệp có liên quan tổ chức triển khai mô hình “Canh tác lúa thông minh ướt - khô xen kẽ” với diện tích 18ha tại cánh đồng lớn của địa phương.

Quy trình canh tác lúa thông minh ướt - khô xen kẽ có tổng thời gian giữ ruộng ướt là 47 ngày và 53 ngày khô. Trong đó, nông dân chia thành 4 lần lấy nước vào ruộng và 5 lần xả nước ra. Ở giai đoạn từ 85 ngày sau sạ, bà con xả nước khô tự nhiên, xiết nước 10-14 ngày trước khi thu hoạch để mặt ruộng được khô ráo, nâng cao phẩm chất gạo và thuận lợi cho việc sử dụng máy móc khi thu hoạch. Theo đánh giá của kỹ sư hướng dẫn mô hình thì lượng khí phát thải ra môi trường bị ảnh hưởng bởi thời gian khô ướt trên ruộng. Nếu quá trình canh tác, thời gian khô kéo dài, lượng khí phát thải sẽ thấp hơn. Trong quá trình thực hiện mô hình, các doanh nghiệp có tham gia sẽ hỗ trợ người dân quan trắc, đo đạc, đánh giá và báo cáo thẩm định lượng giảm phát thải khí nhà kính từ cây lúa, đồng thời chịu trách nhiệm vận hành hệ thống vệ tinh để theo dõi và chụp ảnh toàn bộ quá trình phát triển của ruộng lúa.

Việc canh tác đúng theo quy trình ướt - khô xen kẽ, kết hợp với bón phân, phun thuốc bảo vệ thực vật theo khuyến cáo giúp bà con giảm được lượng phát thải từ 3,5-4 tấn/ha/vụ lúa. Khi kết thúc vụ sản xuất lúa, ngoài bán hạt lúa chất lượng cao thì nông dân còn có nguồn thu nhập từ việc bán tín chỉ các-bon nhờ canh tác giảm phát thải khí nhà kính.  

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hậu Giang, mô hình trồng lúa giảm phát thải được triển khai thí điểm tại một số HTX trên địa bàn tỉnh bước đầu đã đạt được nhiều tín hiệu tích cực. Các mô hình giúp nông dân thay đổi tập quán sản xuất, tạo ra sản phẩm đảm bảo chất lượng, đáp ứng nhu cầu của thị trường, đảm bảo sức khỏe cho người trồng lúa, người tiêu dùng và môi trường.

Mô hình lúa giảm phát thải ở HTX Tân Long, huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang. Ảnh: H.THU

Mô hình “đa mục tiêu”

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, dự án “Chuyển đổi chuỗi giá trị lúa gạo ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững tại ĐBSCL” (gọi tắt TRVC) do bộ phối hợp cùng Tổ chức Phát triển Hà Lan triển khai trong 5 năm (2023-2027), với tổng tiền thưởng lên đến 57 tỉ đồng (của Đại sứ quán Úc tại Việt Nam tài trợ). Đây được xem là mô hình “đa mục tiêu”, khi vừa thay đổi từ phương thức canh tác truyền thống của nông dân sang hướng hiện đại, ứng dụng công nghệ cao nhằm giảm tối đa vật tư đầu vào để tăng lợi nhuận; đặc biệt là giảm phát thải khí nhà kính, thích ứng với biến đổi khí hậu…

Bà Trần Thu Hà, Giám đốc TRVC thuộc Tổ chức Phát triển Hà Lan, chia sẻ: Quy mô triển khai vụ đầu tiên vừa qua với khoảng 6.100ha, có hơn 1.720 nông hộ liên kết với 8 công ty lúa gạo để tham gia. Mục tiêu ban đầu của dự án trồng lúa giảm phát thải là lợi nhuận thu về từ 30% cho dù giá vật tư tăng cao, giá lúa có xu hướng giảm. Tuy nhiên, kết quả đạt được của nông dân tham gia dự án ở mức 59% so với giá thành sản xuất, cao hơn 29% chỉ tiêu đề ra. Trong đó, những nông dân ở Đồng Tháp có lợi nhuận cao nhất là 64%, còn An Giang đạt 56% và Kiên Giang đạt 54%. Về môi trường, tất cả 8 công ty tham gia dự án đã thực hiện tốt quy trình sản xuất lúa bền vững; qua đó doanh nghiệp thấp nhất giảm được 3,7 tấn CO2 tương đương/ha, cao nhất là 7 tấn CO2 tương đương/ha so với canh tác truyền thống. Đồng thời giảm phát thải khí nhà kính ngay vụ đầu tiên hơn 27.162 tấn CO2 tương đương, trên diện tích 6.100ha. Từ bước khởi đầu rất ấn tượng đó nên 8 công ty liên kết với nông dân tham gia dự án vừa được trao thưởng hơn 3,18 tỉ đồng. Số tiền thưởng này được các công ty chia sẻ cho nông dân nhằm khuyến khích bà con tiếp tục thực hiện trong thời gian tới.

Ông Trần Trương Tấn Tài, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Lúa gạo Việt Nam, cho rằng: “Canh tác lúa giảm phát thải đã mang lại ý nghĩa trên nhiều mặt và gắn kết hài hòa quyền lợi các bên. Đối với nông dân đã thay đổi nhận thức nhờ áp dụng quy trình canh tác mới, hiện đại; còn những cánh đồng thực hiện đã được xanh hóa, môi trường trong lành hơn. Tới đây, chúng tôi sẽ đăng ký mở rộng diện tích lên khoảng 21.000ha nhằm hướng đến xây dựng thương hiệu gạo giảm phát thải”.

Ông Trương Văn Chính, Giám đốc Công ty TNHH xuất nhập khẩu Chơn Chính (tỉnh Đồng Tháp) cũng lưu ý, từ đầu năm 2025 đến nay tình hình xuất khẩu gạo trên thế giới chịu sự cạnh tranh quyết liệt, trong khi xu thế tiêu dùng ngày càng khắt khe hơn về chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm… Vì vậy, việc sản xuất gạo theo mô hình giảm phát thải gắn với trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường sẽ là ưu thế lớn khi đưa sản phẩm ra thế giới. Do đó, sản xuất theo quy trình kỹ thuật của TRVC đưa ra sẽ là tiền đề trong xây dựng thương hiệu gạo giảm phát thải. Vấn đề lúc này là nâng cao năng lực của các hợp tác xã và tổ hợp tác nhằm đẩy mạnh tuyên truyền, huy động nông dân cùng liên kết với doanh nghiệp để tham gia. Từ đó, lan tỏa mô hình canh tác lúa giảm phát thải đến nhiều nơi…

H.TÂN - H.THU

Viết bình luận mới

Xem thêm

Tăng cường công tác phòng chống, khắc phục thiệt hại do thiên tai

11:18 27/06/2025

(HGO) - Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hậu Giang vừa đề nghị các sở, ban, ngành tỉnh và UBND huyện, thị xã, thành phố căn cứ chức năng, nhiệm vụ và tình hình thực tế của địa phương tuyệt đối không để xảy ra gián đoạn trong lãnh đạo, chỉ đạo ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai trong quá trình sáp nhập cấp tỉnh, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; chịu trách nhiệm trước UBND tỉnh về công tác phòng, chống thiên tai, cứu hộ cứu nạn trên địa bàn; xử lý nghiêm trách nhiệm tập thể, cá nhân, đặc biệt là người đứng đầu, nếu để xảy ra sai phạm trong công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai.

Hiệu quả công tác chuyển giao kỹ thuật trong sản xuất nông nghiệp

05:42 27/06/2025

Trong những năm qua, hoạt động khuyến nông trên địa bàn huyện Long Mỹ đã có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần quan trọng trong việc chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp, từ đó nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế cho nông dân.

Phát triển vùng chuyên canh gắn với chuỗi giá trị nông sản chủ lực

05:39 27/06/2025

Với lợi thế về đất đai và khí hậu, huyện Châu Thành đang tập trung phát triển vùng chuyên canh cây ăn trái gắn với chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ. Đây là hướng đi bền vững, góp phần nâng cao giá trị nông sản và thu nhập cho người dân địa phương.

Chạm vào bản sắc Hậu Giang qua mỗi sản phẩm OCOP

08:29 26/06/2025

Với định hướng phát triển sản phẩm OCOP không chỉ về số lượng mà còn về chiều sâu giá trị, Hậu Giang đang từng bước khai thác bản sắc vùng miền như một lợi thế cạnh tranh.

Nông dân cần thực hiện tốt các quy trình canh tác trong vụ lúa Thu đông

09:48 25/06/2025

(HG) - Để vụ lúa Thu đông 2025 sản xuất đạt hiệu quả ngay từ đầu vụ, ngành nông nghiệp và môi trường tỉnh khuyến cáo người dân cần thực hiện tốt các quy trình canh tác.

Tiền gia công một cuộn rơm ở mức 11.000-12.000 đồng

05:55 25/06/2025

(HG) - Nhiều người hành nghề dùng máy đi thu gom rơm rạ trên đồng rồi đóng thành cuộn để cung ứng cho khách hàng có nhu cầu cho biết, giá thuê gia công mỗi cuộn rơm trong vụ lúa Hè thu này đang dao động từ 11.000-12.000 đồng/cuộn, tăng từ 2.000-3.000 đồng/cuộn so với vụ lúa Đông xuân vừa qua.

Mưa dầm ảnh hưởng sản xuất lúa

06:26 24/06/2025

Những ngày qua, trên địa bàn tỉnh xuất hiện mưa dầm kèm theo gió mạnh đã làm ảnh hưởng đến tình hình thu hoạch lúa Hè thu và nhiều diện tích lúa Thu đông của nông dân vừa gieo sạ.

Còn một số khó khăn trong thực hiện Đề án vùng lúa chất lượng cao

06:24 24/06/2025

(HG) - Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật - Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, sau gần 2 năm thực hiện Đề án phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu

Phát triển ấn tượng nhưng chưa vơi nỗi lo sạt lở

05:43 23/06/2025

Trong những tháng đầu năm, huyện Châu Thành đạt nhiều kết quả nổi trội về kinh tế, văn hóa, xã hội, góp phần tạo nên thành tích chung của tỉnh. Tuy nhiên, thực trạng sạt lở trên địa bàn diễn biến khá phức tạp, đòi hỏi địa phương cần những giải pháp cụ thể hơn cho vấn đề này.

Canh tác “thuận thiên” thích ứng với biến đổi khí hậu

07:11 22/06/2025

Nhờ sự linh hoạt trong sản xuất, phù hợp với điều kiện tự nhiên, mô hình canh tác “thuận thiên” tôm - lúa ở xã Lương Nghĩa, huyện Long Mỹ, không chỉ giúp người dân tránh được rủi ro mùa vụ mà còn nâng cao thu nhập.

THÔNG TIN CẦN BIẾT
Nhiều mây, có mưa, có nơi mưa vừa, mưa to và rải rác có dông. Gió tây nam cấp 3. Trong cơn dông có khả năng xảy ra lốc, sét và gió giật mạnh.

Thành lập Tổ Công tác thường trực tiếp nhận, hướng dẫn, giải đáp khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy

11:02 30/06/2025

(HGO) - Nhằm đảm bảo vận hành mô hình chính quyền địa phương 02 cấp thông suốt, hiệu quả, Bảo hiểm xã hội (BHXH) khu vực XXX vừa thành lập Tổ Công tác thường trực tiếp nhận, hướng dẫn, giải đáp khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy

Kính gửi Quý độc giả thân yêu !

08:11 30/06/2025

Kể từ số báo này, Báo Hậu Giang sẽ chính thức ngừng xuất bản, chia tay với Quý độc giả theo sự chỉ đạo của Thường trực Tỉnh ủy để sáp nhập về đơn vị hành chính mới thành phố Cần Thơ theo Nghị quyết số 202/2025/QH 15 ngày 12 tháng 6 năm 2025 của Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025.

“Hạnh phúc tuổi trẻ”

08:10 30/06/2025

Đây là quyển sách của triết gia Ấn Độ Jiddu Krishnamurti (1895-1986) dành cho những người trẻ.

Mãi nhớ Hậu Giang qua từng câu hát, lời ca !

08:09 30/06/2025

Miền đất Hậu Giang đã để lại trong ký ức bao người không chỉ qua âm nhạc, mà ở các thể loại nghệ thuật khác như văn, thơ, nhiếp ảnh...