Trồng lúa giảm phát thải: Tương lai phát triển bền vững cho ngành lúa gạo

Thứ Năm, ngày 03/04/2025 | 18:40

 

Trồng lúa giảm phát thải.mp3

 

Câu chuyện về những nông dân miền Tây mạnh dạn trồng lúa sạch, giảm phát thải để nhận tiền thưởng bạc tỉ từ các tổ chức quốc tế đang là vấn đề được nhiều người bàn tán. Cách làm mới này mở ra tương lai phát triển bền vững cho ngành lúa gạo, bởi bảo vệ tốt môi trường, người trồng lúa và người tiêu dùng…

Trồng lúa giảm phát thải mang lại nhiều lợi ích cho nông dân. Ảnh: H.THU

Tín hiệu tích cực

Hơn 20 năm trồng lúa trên vùng Đồng Tháp Mười rộng lớn, nhưng đây là lần đầu tiên chị Trần Thị Thúy Ngân, ngụ xã Tân Công Sính, huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp vui nhất, khi nhận được tiền thưởng từ Tổ chức Phát triển Hà Lan (SNV) nhờ mô hình canh tác giảm phát thải.

Vợ chồng chị Ngân có 10ha đất lúa, đây là kinh tế chính nuôi sống gia đình. Vụ Hè thu năm 2024, Công ty TNHH Lúa gạo Việt Nam (Đồng Tháp) cử cán bộ kỹ thuật đến trao đổi việc liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp về trồng lúa giảm phát thải vừa tạo ra hạt gạo sạch, chất lượng, bán giá cao; đồng thời còn được tiền thưởng nhờ bán tín chỉ các-bon, bảo vệ tốt môi trường.

Theo đó, 10ha đất của chị Ngân được thiết kế lại một cách hợp lý, tạo sự gắn kết với các hộ xung quanh về giao thông, hệ thống nước tưới… nhằm mở rộng vùng sản xuất lớn. Chị Ngân còn được những kỹ sư nông nghiệp hướng dẫn áp dụng quy trình canh tác mới; trong đó giảm lượng lúa giống gieo sạ từ 130-150 kg/ha xuống còn 60-70 kg/ha; áp dụng tưới ngập khô xen kẽ nhằm giảm phát thải khí nhà kính và thích ứng biến đổi khí hậu. Song song đó, ứng dụng công nghệ kết hợp để giảm thất thoát phân bón, tiết kiệm từ 20-30%; giảm số lần phun thuốc bảo vệ thực vật từ 7 lần xuống còn 4 lần mỗi vụ… Từ những cách làm mới đã giúp nông dân giảm chi phí đầu vào, năng suất tăng 200-300 tấn/ha; cộng với được doanh nghiệp bao tiêu nên nông dân được nhiều cái lợi so với phương pháp canh tác truyền thống bên ngoài. “Vụ rồi dù giá lúa không cao nhưng nhờ chủ động giảm chi phí sản xuất nên lợi nhuận đạt hơn 32 triệu đồng/ha. Ngoài ra, những nông dân tham gia mô hình còn được công ty hỗ trợ thêm 1.000 đồng/kg lúa. Đặc biệt là ai cũng vui khi được thưởng 200.000 đồng/ha từ hiệu quả của canh tác lúa giảm phát thải”, chị Ngân cho hay.

Đưa chúng tôi ra thăm cánh đồng lúa rộng 12ha của mình, nông dân Nguyễn Thành Nguyên, ở xã Tân Công Sính, khoe: “Bao đời nay nông dân cứ tới vụ là gieo sạ, bón phân, phun thuốc hóa học theo phương pháp truyền thống nên việc canh tác rất cơ cực và sức khỏe cũng bị ảnh hưởng bởi tiếp xúc với phân thuốc quá nhiều. Nay, được Tổ chức Phát triển Hà Lan và các đơn vị hướng dẫn quy trình sản xuất mới giảm phát thải với nhiều kết quả tích cực. Bên cạnh chi phí giảm, năng suất tăng, chất lượng hạt gạo tốt thì nông dân còn bán được phụ phẩm từ rơm với giá 500.000 đồng/ha, thay vì phải đốt bỏ rơm trên đồng như ngày trước, gây ô nhiễm”. Theo ông Nguyễn Thành Nguyên, dù số tiền thưởng 200.000 đồng/ha lúa giảm phát thải chưa phải cao, nhưng đây là bước ngoặt quan trọng trong việc chuyển đổi tư duy của nông dân từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, gắn với bảo vệ môi trường bền vững.

Ông Tôn Thanh Hùng, Tổ trưởng Tổ hợp tác sản xuất lúa Tân Lợi (xã Tân Công Sính), nhìn nhận: “Nếu như lúc đầu bà con lo lắng khi chưa hiểu về lúa giảm phát thải, nhưng chỉ sau 1 vụ canh tác thành công và còn được tiền thưởng từ tổ chức quốc tế khiến nhiều hộ vô cùng phấn khích. Năm 2025 này, hầu hết các thành viên trong tổ hợp tác với khoảng 20 người đều đăng ký tham gia”.

Tại An Giang và Kiên Giang nhiều nông dân cũng phấn chấn khi trồng lúa giảm phát thải được tiền thưởng. Ông Nguyễn Văn Huỳnh, Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ Nông nghiệp Thanh niên Phú Hòa, huyện Tân Hiệp, tỉnh Kiên Giang, cho biết: “Dù chỉ mới thực hiện vụ đầu tiên ở hợp tác xã với 50ha, có 25 thành viên tham gia. Tuy nhiên, ai cũng thấy được nhiều tín hiệu tích cực từ việc ứng dụng các loại máy móc cơ giới, công nghệ tiên tiến vào sản xuất; cộng với quy trình quản lý rơm rạ, nước tưới, phân bón… vừa tiết kiệm, vừa hiệu quả. Có thể nói, mô hình này ít chi phí, lợi nhuận tăng, còn được tiền thưởng nên nông dân rất thích”.

Ở xã Trường Long Tây, huyện Châu Thành A, tỉnh Hậu Giang, từ vụ lúa Thu đông 2024, Công ty Cổ phần Net Zero Carbon đã phối hợp với một số doanh nghiệp có liên quan tổ chức triển khai mô hình “Canh tác lúa thông minh ướt - khô xen kẽ” với diện tích 18ha tại cánh đồng lớn của địa phương.

Quy trình canh tác lúa thông minh ướt - khô xen kẽ có tổng thời gian giữ ruộng ướt là 47 ngày và 53 ngày khô. Trong đó, nông dân chia thành 4 lần lấy nước vào ruộng và 5 lần xả nước ra. Ở giai đoạn từ 85 ngày sau sạ, bà con xả nước khô tự nhiên, xiết nước 10-14 ngày trước khi thu hoạch để mặt ruộng được khô ráo, nâng cao phẩm chất gạo và thuận lợi cho việc sử dụng máy móc khi thu hoạch. Theo đánh giá của kỹ sư hướng dẫn mô hình thì lượng khí phát thải ra môi trường bị ảnh hưởng bởi thời gian khô ướt trên ruộng. Nếu quá trình canh tác, thời gian khô kéo dài, lượng khí phát thải sẽ thấp hơn. Trong quá trình thực hiện mô hình, các doanh nghiệp có tham gia sẽ hỗ trợ người dân quan trắc, đo đạc, đánh giá và báo cáo thẩm định lượng giảm phát thải khí nhà kính từ cây lúa, đồng thời chịu trách nhiệm vận hành hệ thống vệ tinh để theo dõi và chụp ảnh toàn bộ quá trình phát triển của ruộng lúa.

Việc canh tác đúng theo quy trình ướt - khô xen kẽ, kết hợp với bón phân, phun thuốc bảo vệ thực vật theo khuyến cáo giúp bà con giảm được lượng phát thải từ 3,5-4 tấn/ha/vụ lúa. Khi kết thúc vụ sản xuất lúa, ngoài bán hạt lúa chất lượng cao thì nông dân còn có nguồn thu nhập từ việc bán tín chỉ các-bon nhờ canh tác giảm phát thải khí nhà kính.  

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hậu Giang, mô hình trồng lúa giảm phát thải được triển khai thí điểm tại một số HTX trên địa bàn tỉnh bước đầu đã đạt được nhiều tín hiệu tích cực. Các mô hình giúp nông dân thay đổi tập quán sản xuất, tạo ra sản phẩm đảm bảo chất lượng, đáp ứng nhu cầu của thị trường, đảm bảo sức khỏe cho người trồng lúa, người tiêu dùng và môi trường.

Mô hình lúa giảm phát thải ở HTX Tân Long, huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang. Ảnh: H.THU

Mô hình “đa mục tiêu”

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, dự án “Chuyển đổi chuỗi giá trị lúa gạo ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững tại ĐBSCL” (gọi tắt TRVC) do bộ phối hợp cùng Tổ chức Phát triển Hà Lan triển khai trong 5 năm (2023-2027), với tổng tiền thưởng lên đến 57 tỉ đồng (của Đại sứ quán Úc tại Việt Nam tài trợ). Đây được xem là mô hình “đa mục tiêu”, khi vừa thay đổi từ phương thức canh tác truyền thống của nông dân sang hướng hiện đại, ứng dụng công nghệ cao nhằm giảm tối đa vật tư đầu vào để tăng lợi nhuận; đặc biệt là giảm phát thải khí nhà kính, thích ứng với biến đổi khí hậu…

Bà Trần Thu Hà, Giám đốc TRVC thuộc Tổ chức Phát triển Hà Lan, chia sẻ: Quy mô triển khai vụ đầu tiên vừa qua với khoảng 6.100ha, có hơn 1.720 nông hộ liên kết với 8 công ty lúa gạo để tham gia. Mục tiêu ban đầu của dự án trồng lúa giảm phát thải là lợi nhuận thu về từ 30% cho dù giá vật tư tăng cao, giá lúa có xu hướng giảm. Tuy nhiên, kết quả đạt được của nông dân tham gia dự án ở mức 59% so với giá thành sản xuất, cao hơn 29% chỉ tiêu đề ra. Trong đó, những nông dân ở Đồng Tháp có lợi nhuận cao nhất là 64%, còn An Giang đạt 56% và Kiên Giang đạt 54%. Về môi trường, tất cả 8 công ty tham gia dự án đã thực hiện tốt quy trình sản xuất lúa bền vững; qua đó doanh nghiệp thấp nhất giảm được 3,7 tấn CO2 tương đương/ha, cao nhất là 7 tấn CO2 tương đương/ha so với canh tác truyền thống. Đồng thời giảm phát thải khí nhà kính ngay vụ đầu tiên hơn 27.162 tấn CO2 tương đương, trên diện tích 6.100ha. Từ bước khởi đầu rất ấn tượng đó nên 8 công ty liên kết với nông dân tham gia dự án vừa được trao thưởng hơn 3,18 tỉ đồng. Số tiền thưởng này được các công ty chia sẻ cho nông dân nhằm khuyến khích bà con tiếp tục thực hiện trong thời gian tới.

Ông Trần Trương Tấn Tài, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Lúa gạo Việt Nam, cho rằng: “Canh tác lúa giảm phát thải đã mang lại ý nghĩa trên nhiều mặt và gắn kết hài hòa quyền lợi các bên. Đối với nông dân đã thay đổi nhận thức nhờ áp dụng quy trình canh tác mới, hiện đại; còn những cánh đồng thực hiện đã được xanh hóa, môi trường trong lành hơn. Tới đây, chúng tôi sẽ đăng ký mở rộng diện tích lên khoảng 21.000ha nhằm hướng đến xây dựng thương hiệu gạo giảm phát thải”.

Ông Trương Văn Chính, Giám đốc Công ty TNHH xuất nhập khẩu Chơn Chính (tỉnh Đồng Tháp) cũng lưu ý, từ đầu năm 2025 đến nay tình hình xuất khẩu gạo trên thế giới chịu sự cạnh tranh quyết liệt, trong khi xu thế tiêu dùng ngày càng khắt khe hơn về chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm… Vì vậy, việc sản xuất gạo theo mô hình giảm phát thải gắn với trách nhiệm xã hội và bảo vệ môi trường sẽ là ưu thế lớn khi đưa sản phẩm ra thế giới. Do đó, sản xuất theo quy trình kỹ thuật của TRVC đưa ra sẽ là tiền đề trong xây dựng thương hiệu gạo giảm phát thải. Vấn đề lúc này là nâng cao năng lực của các hợp tác xã và tổ hợp tác nhằm đẩy mạnh tuyên truyền, huy động nông dân cùng liên kết với doanh nghiệp để tham gia. Từ đó, lan tỏa mô hình canh tác lúa giảm phát thải đến nhiều nơi…

H.TÂN - H.THU

Viết bình luận mới

Xem thêm

Huyện Phụng Hiệp: Khởi công cầu giao thông nông thôn

07:06 14/05/2025

(HG) - Ngày 13-5, Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Tân Long, huyện Phụng Hiệp, phối hợp nhà tài trợ tổ chức lễ khởi công xây dựng cầu Đặng Văn Quang, tại ấp Phụng Sơn A, xã Tân Long.

Hậu Giang có 51 Tổ khuyến nông cộng đồng

06:06 14/05/2025

(HG) - Thông tin từ Trung tâm Khuyến nông và Dịch vụ nông nghiệp tỉnh, hiện toàn tỉnh có 51 Tổ khuyến nông cộng đồng tại 51/51 xã trên địa bàn tỉnh, với 562 thành viên. Thành viên của các tổ chủ yếu là hoạt động kiêm nhiệm từ Phó Chủ tịch UBND xã phụ trách lĩnh vực kinh tế và viên chức khuyến nông, viên chức trồng trọt và bảo vệ thực vật, các hội đoàn thể, hợp tác xã (HTX), tổ hợp tác (THT), doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp trên địa bàn 51 xã của tỉnh.

Giá sầu riêng tiếp tục giảm

06:00 14/05/2025

(HG) - Giá sầu riêng Ri6 VIP tại vựa hiện có giá từ 65.000 đồng/kg, Ri6 loại A ở mức 53.000-55.000 đồng/kg và sầu riêng Ri6 loại B ở mức từ 35.000-40.000 đồng/kg, Ri6 loại C thương lượng. Còn sầu riêng Thái VIP có giá 90.000 đồng/kg, sầu riêng Thái A có giá từ 73.000-76.000 đồng/kg, sầu riêng Thái loại B có giá từ 53.000-56.000 đồng/kg, sầu riêng Thái loại C có giá từ 38.000-40.000 đồng/kg.

Thành phố Vị Thanh: Làm mới 7.000m2 đường giao thông

05:58 14/05/2025

(HG) - Qua triển khai thực hiện Chiến dịch giao thông nông thôn - thủy lợi và bảo vệ môi trường nông thôn năm 2025, thành phố Vị Thanh đã huy động mọi nguồn lực, vận động thực hiện cách làm mới, mô hình điển hình nổi bật, đảm bảo tính khoa học, tính khả thi, sáng tạo, mang lại hiệu quả, góp phần cho kinh tế - xã hội địa phương phát triển.

Hướng đến mô hình nấm mối đen công nghệ cao

08:09 13/05/2025

Nhằm từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, hiệu quả và bền vững, Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (NNƯDCNC) Hậu Giang vừa xây dựng Kế hoạch trình diễn mô hình trồng sản xuất nấm mối đen tại nông hộ trên địa bàn tỉnh Hậu Giang

Giá gạo xuất khẩu tiếp đà tăng, nông dân Hậu Giang đặt nhiều kỳ vọng

07:52 13/05/2025

(HG) - Hiệp hội lương thực Việt Nam cho biết, giá một số mặt hàng gạo nguyên liệu xuất khẩu trong ngày 12-5 tiếp đà tăng so với cuối tuần.

Vườn chim nông nghiệp Mùa Xuân đang có nhiều loài nằm trong danh mục quý, hiếm cần được bảo vệ

05:32 08/05/2025

(HG) - Thông tin từ Công ty Cổ phần Nông nghiệp Mùa Xuân Hậu Giang, qua khảo sát mới đây, hiện vườn chim tại đơn vị có khoảng 20 loài chim về sinh sống và sinh sản trên diện tích khoảng 8ha. Trong đó, những loài chim làm tổ có số lượng lớn là vạc, cồng cộc

Hạng mục cống kênh 9 Lưỡng phù hợp với thỏa thuận phương án và không làm ảnh hưởng lưu thông

05:31 08/05/2025

(HG) - Trưa ngày 7-5, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp tỉnh cho biết, Dự án Đường tỉnh 927 (đoạn từ ngã ba Vĩnh Tường đến xã Phương Bình) đang trong giai đoạn khẩn trương triển khai thi công, đặc biệt là đối với các hạng mục cống tròn và cống hộp do hiện đang trong điều kiện thời tiết thuận lợi để thi công các hạng mục cống, bảo đảm hoàn thành thông tuyến vào tháng 12-2025.

Nồng độ mặn tăng cao bất thường, có nơi lên tới 9,5‰

05:16 08/05/2025

(HG) - Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Hậu Giang cho biết, nồng độ mặn trên địa bàn huyện Long Mỹ những ngày qua đang có xu hướng tăng mạnh, có nơi đạt tới 9,5‰.

Tổ chức rửa mặn đối với diện tích đất lúa bị thiệt hại do nhiễm mặn cạnh cao tốc Cần Thơ - Cà Mau

18:42 07/05/2025

(HGO) - Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa có văn bản gửi UBND tỉnh Hậu Giang về việc tổ chức rửa mặn đối với diện tích đất lúa bị thiệt hại do nhiễm mặn cạnh cao tốc Cần Thơ - Cà Mau.

THÔNG TIN CẦN BIẾT
Nhiều mây, có mưa, có nơi mưa vừa, mưa to và rải rác có dông. Gió tây nam cấp 3. Trong cơn dông có khả năng xảy ra lốc, sét và gió giật mạnh.

Năng lượng mặt trời - Giải pháp đầu tư thông minh, chủ động tương lai xanh

07:51 14/05/2025

Trong bối cảnh giá điện biến động và nhu cầu sử dụng năng lượng ngày càng cao, việc đầu tư hệ thống điện năng lượng mặt trời (NLMT) không còn là xu hướng, mà đã trở thành giải pháp tất yếu giúp người dân và doanh nghiệp tiết kiệm chi phí - chủ động nguồn điện - bảo vệ môi trường.

Hậu Giang thành lập Khu Công nghệ thông tin tập trung là phù hợp

07:12 14/05/2025

(HG) - Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Bùi Hoàng Phương, Trưởng Đoàn công tác Bộ KH&CN, có buổi làm việc với Thường trực Tỉnh ủy, UBND tỉnh vào ngày 13-5.

Phụ nữ Hậu Giang tự tin, vượt khó khởi nghiệp

06:03 14/05/2025

Những năm gần đây, phong trào khởi nghiệp của phụ nữ tại tỉnh có những bước tiến đáng kể, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Để sản xuất, tiêu thụ, xuất khẩu nông sản bền vững

06:01 14/05/2025

Sản xuất, xuất khẩu nông lâm thủy sản đã mang về giá trị lớn cho nước ta những năm gần đây. Tuy nhiên, việc thay đổi chính sách thuế quan của một số quốc gia sẽ phần nào ảnh hưởng đến xuất khẩu nông lâm thủy sản của Việt Nam tới đây. Thực hiện linh hoạt các giải pháp phù hợp, hiệu quả để chủ động ứng phó là việc làm cần thiết.