Cần cụ thể, rõ ràng trong quy định về hộ gia đình sử dụng đất

Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) đang được đưa ra lấy ý kiến Nhân dân với nhiều nội dung quan trọng. Trong đó, quy định hộ gia đình sử dụng đất được nhiều đại biểu quan tâm, có ý kiến đóng góp.

Đại biểu góp ý về quy định hộ gia đình sử dụng đất tại Hội nghị góp ý dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) do UBND tỉnh tổ chức.

Khoản 29, Điều 3, Luật Đất đai năm 2013, quy định: Hộ gia đình sử dụng đất là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, đang sống chung và có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất.

Ông Trần Hoàng Liệt, Phó trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Châu Thành A, cho biết: “Theo quy định pháp luật hiện hành, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cấp cho hộ gia đình chỉ ghi tên của chủ hộ gia đình hoặc người đại diện là thành viên của hộ gia đình, nếu chủ hộ không có chung quyền sử dụng đất của hộ”.

Thực tế, thực hiện quy định về hộ gia đình sử dụng đất theo quy định hiện hành đã và đang phát sinh nhiều rắc rối, vướng mắc, nhất là khi hộ gia đình thực hiện các giao dịch về quyền sử dụng đất. Vì vậy, nhiều người dân cũng như các ngành chức năng, đơn vị có liên quan đều cho rằng việc sửa đổi quy định về hộ gia đình sử dụng đất là cần thiết.

Bà Nguyễn Thị Kim Loan, Phó Giám đốc Sở Tài chính, cho biết: “Quy định về hộ gia đình theo Luật Đất đai hiện nay là vướng mắc rất lớn cho các tổ chức tín dụng trong quá trình nhận tài sản bảo đảm là quyền sử dụng đất của hộ gia đình. Thực tế thời gian qua đã phát sinh rất nhiều vụ tranh chấp kéo dài (thường do xác định thiếu thành viên hộ gia đình ký hợp đồng thế chấp), dẫn đến tòa án tuyên hợp đồng thế chấp vô hiệu”. Vì vậy, bà Loan kiến nghị dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) nên bỏ chủ thể sử dụng đất là hộ gia đình. Còn không thì luật và nghị định hướng dẫn thi hành cần quy định rõ về cơ quan có thẩm quyền xác nhận thành viên hộ gia đình sử dụng đất...

Theo dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), quy định hộ gia đình sử dụng đất gồm những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, có quyền sử dụng đất trước ngày Luật Đất đai (sửa đổi) có hiệu lực thi hành.

Tại khoản 5, Điều 143, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), trường hợp thửa đất thuộc quyền sử dụng đất của hộ gia đình thì cấp 1 giấy chứng nhận ghi đầy đủ tên thành viên trên giấy chứng nhận và trao cho người đại diện. Đối với trường hợp giấy chứng nhận đã cấp cho đại diện hộ gia đình trước ngày Luật Đất đai (sửa đổi) có hiệu lực thi hành, nếu các thành viên có chung quyền sử dụng đất của hộ gia đình có nhu cầu thì được cấp đổi giấy chứng nhận và ghi đầy đủ tên các thành viên có chung quyền sử dụng đất. Trường hợp các thành viên có chung quyền  sử dụng đất của hộ gia đình có nhu cầu thì cấp 1 giấy chứng nhận ghi tên đại diện hộ gia đình trên giấy chứng nhận và trao cho người đại diện hộ gia đình. Như vậy, theo dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), giấy chứng nhận cấp cho hộ gia đình có thể ghi tên tất cả thành viên.

Cũng theo khoản 5, Điều 143, dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), việc xác định các thành viên có chung quyền sử dụng đất của hộ gia đình để ghi tên trên giấy chứng nhận do các thành viên này tự thỏa thuận và chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Ông Vũ Anh Quân, Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh, tán thành với quy định về ghi tên thành viên hộ gia đình sử dụng đất trên giấy chứng nhận. Bởi hiện nay, theo ông Quân sổ hộ khẩu giấy bị bãi bỏ và thay thế bằng hình thức quản lý thông qua mã số định danh cá nhân. Nếu giấy chứng nhận không ghi thông tin các thành viên của hộ gia đình sử dụng đất thì sẽ khó khăn trong xác định tư cách thành viên hộ gia đình khi giấy chứng nhận chỉ ghi tên chủ hộ. Bên cạnh đó, việc ghi tên tất cả thành viên hộ gia đình trên giấy chứng nhận thì việc xác định thành viên của hộ gia đình sẽ đơn giản hơn...

Đồng tình với ý kiến này, ông Nguyễn Văn Bền, Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư, kiến nghị: “Theo tôi, nên ghi tên thành viên hộ gia đình trên giấy chứng nhận. Thực hiện quy định này có thể là sự chuẩn bị cần thiết cho việc xóa bỏ chủ thể sử dụng đất là hộ gia đình. Khi đó, hộ gia đình sẽ chuyển thành nhóm cá nhân sử dụng đất. Lúc này, việc xác định thành viên của nhóm cá nhân sử dụng đất sẽ rất đơn giản, vì tên của các cá nhân đã được ghi trên giấy chứng nhận”...

Đ.BẢO ghi nhận