Chưa thống nhất ranh giới, có cần đo đạc lại một cách khách quan ?

Một vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất tại thị trấn Cái Tắc, huyện Châu Thành A, sau khi bản án sơ thẩm được tuyên, nhiều hộ dân sinh sống liền kề đã cùng ký tên khiếu nại cho rằng kết quả xét xử còn nhiều điểm chưa khách quan, cần được xem xét toàn diện hơn ở cấp phúc thẩm.

Ông Tư phản ánh các ranh mốc giới trong bản án được đo đạc không đúng với thực tế.

Những ngày cuối tháng 6, khi Tòa án nhân dân tỉnh Hậu Giang đang thụ lý phúc thẩm vụ án dân sự “tranh chấp quyền sử dụng đất” giữa nguyên đơn là bà H. và bị đơn là ông Huỳnh Hồng Tư, cùng ngụ tại ấp Long An A, thị trấn Cái Tắc, một số hộ dân liền kề đã chủ động liên hệ cơ quan chức năng, gửi đơn khiếu nại.

Theo 4 hộ dân, việc khiếu nại không chỉ xuất phát từ quyền lợi cá nhân, mà còn từ bức xúc liên quan đến quy trình đo đạc, xác lập ranh đất, thẩm định hiện trạng, các yếu tố có thể ảnh hưởng đến tính khách quan của bản án.

Theo hồ sơ vụ việc, năm 2018, bà H. phát hiện phần đất giáp ranh giữa thửa đất gia đình bà đang sử dụng và đất của ông Huỳnh Hồng Tư có dấu hiệu tranh chấp. Bà H. cho rằng ông Tư đã lấn chiếm khoảng 29,1m² có hiện trạng là đoạn mương thoát nước và yêu cầu tòa án giải quyết.

Về phía mình, ông Huỳnh Hồng Tư khẳng định: Phần đất này thực chất là mương thoát nước được sử dụng ổn định từ những năm 1990, do ông Nguyễn Văn Quang, người từng sở hữu đất liền kề để lại cho ông Tư khi chuyển nhượng. Việc ông Quang thỏa thuận chừa lại mương cho ông Tư sử dụng được ông Quang lập thành văn bản và có thừa nhận trong bản khai tại Tòa án nhân dân huyện Châu Thành A, và thực tế suốt hơn 20 năm qua, phần mương nước này được ông Tư sử dụng không ai tranh chấp hay lấn chiếm.

Ngày 19-9-2023, Tòa án nhân dân huyện Châu Thành A mở phiên tòa dân sự sơ thẩm xét xử và tuyên chấp nhận một phần yêu cầu của nguyên đơn, qua đó buộc ông Tư trả lại phần đất 29,1m² được xác định nằm trong thửa đất đứng tên bà H. Tuy nhiên, các yêu cầu bồi thường thiệt hại và khôi phục hiện trạng bị bác do chưa đủ căn cứ. Không đồng tình với phán quyết, ông Tư đã kháng cáo toàn bộ bản án. Vụ việc sau đó được Tòa án nhân dân tỉnh Hậu Giang thụ lý giải quyết theo thủ tục phúc thẩm.

Đáng chú ý, sau khi xét xử sơ thẩm tranh chấp với ông Tư, bà H. tiếp tục gửi đơn đề nghị công nhận thêm 644m² đất, với lý do đất này nằm trong ranh sử dụng của gia đình bà từ trước. Tuy nhiên, phần diện tích nêu trên lại bao gồm cả phần đất hiện do các hộ ông Huỳnh Hồng Tư, ông Giang Minh Chánh, ông Trần Nguyễn Trí Cường và ông Phạm Thanh Liêm đang quản lý, sử dụng ổn định trong nhiều năm.

Việc này đã khiến các hộ dân nói trên bức xúc và đồng loạt có đơn gửi đến chính quyền địa phương, Tòa án nhân dân huyện Châu Thành A.

“Phần đất tôi đang sử dụng có nguồn gốc rõ ràng, có quá trình canh tác liên tục, ổn định và không có tranh chấp suốt hàng chục năm. Nay đột nhiên bị người khác yêu cầu công nhận thuộc về họ?”, ông Giang Minh Chánh chia sẻ.

Theo phản ánh của các hộ dân, quá trình trước đó khi Tòa án nhân dân huyện Châu Thành A yêu cầu đo đạc mà bà H. sử dụng để làm cơ sở yêu cầu công nhận đất chưa bảo đảm sự khách quan. Khi tiến hành đo, cán bộ đo đạc đã cắm mốc ranh theo chỉ dẫn một phía từ bà H. mà không có sự đồng thuận hoặc ký tên xác nhận của các hộ liền kề.

“Quá trình đo đạc, 4 hộ dân chúng tôi không thống nhất phần ranh bà H. cắm nhưng cán bộ đo đạc cứ đo theo ý của bà H. Vì vậy, chúng tôi không ký vào biên bản và không thống nhất với việc đo đạc”, ông Trần Nguyễn Trí Cường cho biết.

Ngoài vấn đề ranh giới chưa thống nhất, các hộ dân xung quanh cũng nêu nghi vấn về diện tích mà bà H. đề nghị công nhận: 644m², trong khi diện tích tranh chấp với các hộ khác cộng lại lên tới hơn 750m² (trong đó với ông Tư: 258m²; ông Chánh: 230,4m²; ông Cường: 214,1m²; ông Liêm: 55,8m²).

Theo ông Nguyễn Văn Tồn, Trưởng ấp Long An A, thị trấn Cái Tắc: “Khu vực này trước đây là vùng đất ven rạch, có hệ thống thủy lợi nhỏ đan xen. Sau khi tiếp nhận đơn khiếu nại của các hộ dân, chúng tôi đã tổ chức hòa giải nhưng các hộ không đồng thuận nên địa phương đã chuyển hồ sơ vụ việc đến tòa án để giải quyết theo thẩm quyền.

Trong đơn khiếu nại, các hộ mong tòa án hai cấp không chỉ xem xét lại riêng vụ tranh chấp giữa ông Tư và bà H., mà cần đánh giá tổng thể hiện trạng đất đai trong khu vực để đảm bảo không bỏ sót tình tiết quan trọng, tránh kéo dài tranh chấp, gây bất ổn trong khu dân cư.

“Chúng tôi không phản đối việc ai được xử thắng kiện nếu có đủ căn cứ pháp luật. Nhưng phải đúng người, đúng đất. Chỉ mong tòa xử lý khách quan, minh bạch, tránh tạo tiền lệ không tốt cho các vụ việc tương tự”, ông Tư bày tỏ.

Việc phát sinh khiếu nại tập thể sau bản án dân sự cho thấy tranh chấp đất đai không chỉ là vấn đề pháp lý thuần túy, mà còn tiềm ẩn những hệ lụy lớn đến an sinh, trật tự tại cơ sở. Do đó, việc xem xét, giải quyết lại toàn diện vụ án ở cấp phúc thẩm, bảo đảm các quy trình từ đo đạc, cấp giấy đến xét xử đều đúng luật và hợp tình là điều cần thiết để khẳng định niềm tin của người dân vào sự công minh của pháp luật.

B.B