Chú trọng giải quyết khiếu nại về đất đai

Những năm qua, tình hình khiếu nại, tố cáo (KN, TC) trên địa bàn tỉnh được giải quyết kịp thời, đúng luật định, song diễn biến còn khá phức tạp. Bước sang năm 2023, dự báo các KN, TC, đặc biệt là liên quan đến đất đai sẽ có khả năng gia tăng khi tỉnh đang triển khai thực hiện nhiều dự án trọng điểm.

Một buổi giải quyết khiếu nại của công dân trên địa bàn thành phố Vị Thanh.

Năm 2022, toàn tỉnh có gần 1.640 trường hợp KN, TC, kiến nghị, phản ánh trên tất cả các lĩnh vực, trong đó phần lớn là các KN, TC liên quan đến đất đai.

Ông Lê Quốc Việt, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, lý giải, hiện có nhiều nguyên nhân làm phát sinh các vụ việc KN, TC trong lĩnh vực đất đai. Tuy nhiên, các KN, TC chủ yếu phát sinh khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án công trình công cộng, xây dựng khu đô thị, thương mại, dịch vụ; khu, cụm công nghiệp,…

“Nguyên nhân chính khiến KN, TC phát sinh là do xung đột lợi ích khi thu hồi đất. Bởi một khi người dân cảm thấy các vấn đề như về giá đất, cơ chế bồi thường, hỗ trợ, tái định cư… chưa được giải quyết thỏa đáng thì họ sẽ thực hiện quyền khiếu nại”, ông Việt cho biết.

Thực tế cho thấy, tình hình KN, TC về đất đai có diễn biến phức tạp thường xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Trong đó, việc thu hồi, định giá, kiểm đếm, kiểm kê tài sản trên đất; xây dựng phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư có lúc, có nơi làm chưa tốt dẫn đến công dân không chấp nhận, yêu cầu đòi quyền lợi cao hơn. Bên cạnh đó, một số hộ dân do nhận thức chưa đúng, nên dù đã được các cơ quan chức năng giải quyết nhiều lần, đúng quy định nhưng vẫn KN, TC. 

Bà Nguyễn Thị Bé Hương, ngụ ấp Phú Xuân, thị trấn Mái Dầm, hộ bị ảnh hưởng dự án Khu quản lý vận hành và sửa chữa của Nhà máy Nhiệt điện Sông Hậu 2. Theo bà Hương, gia đình bà có căn nhà diện tích gần 70m2, nhưng khi bị thu hồi chỉ được hỗ trợ mức 70%, từ đó dẫn đến bà Hương có khiếu nại.

Bà Hương cho biết: “Gia đình tôi luôn ủng hộ chủ trương của Nhà nước làm dự án phục vụ phát triển kinh tế, song khi người dân chúng tôi bàn giao đất lại thì cũng cần một mức bồi thường, hỗ trợ tương xứng. Nếu quá thấp, thì người dân khó đồng thuận”.

Cùng với khiếu nại về giá đất thì việc tái định cư cũng được rất nhiều hộ dân quan tâm. Như trường hợp của ông Hồng Văn Khoăng, ngụ khu vực 4, phường IV, có đất bị thu hồi để thực hiện dự án Nâng cấp đô thị Việt Nam, tiểu dự án thành phố Vị Thanh, dự án Cải tạo tuyến kênh 62, ông Khoăng cũng có khiếu nại, đề nghị được hỗ trợ tái định cư,…

Tuy nhiên, theo xác minh của Sở Tài nguyên và Môi trường, hộ ông Khoăng bị thu hồi phần đất có diện tích 87m2 đất ven kênh do Nhà nước quản lý; phía hộ ông Khoăng thời điểm bị thu hồi đất không sinh sống tại phần đất trên, không phải di chuyển chỗ ở, đất bị thu hồi không phải là đất ở, do đó sở cho rằng hộ ông Khoăng không đủ điều kiện để được giải quyết tái định cư theo quy định pháp luật.

Tại huyện Châu Thành, địa bàn công nghiệp trọng điểm của tỉnh với nhiều dự án được triển khai, năm 2022 UBND huyện tiếp nhận, giải quyết theo thẩm quyền 142/142 đơn, thư khiếu nại (tăng 97 đơn so với cùng kỳ).

Theo ông Nguyễn Hoàng Anh, Chủ tịch UBND huyện Châu Thành, năm vừa qua, tình hình đơn thư KN, TC trên địa bàn gia tăng, phần lớn là các khiếu nại trong công tác bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất để triển khai các dự án trên địa bàn thị trấn Mái Dầm, xã Đông Phú, xã Phú Hữu,… Do đó, địa phương đã chỉ đạo các cơ quan chuyên môn rà soát thật kỹ để giải quyết có lợi nhất cho dân, đồng thời tổ chức đối thoại, ban hành quyết định giải quyết tuân thủ chặt chẽ các quy định pháp luật.

“Các KN, TC tập trung vào lĩnh vực đất đai là chủ yếu, huyện cũng đã nỗ lực, tập trung giải quyết thật thấu lý, đạt tình cho người dân với tỷ lệ giải quyết khiếu nại đúng đạt cao, với các trường hợp khiếu nại lần hai đến UBND tỉnh, đều được thống nhất giữ nguyên kết quả giải quyết lần đầu của huyện”, ông Hoàng Anh nhấn mạnh.

Theo đánh giá của Thanh tra tỉnh, trong năm 2023 tình hình KN, TC, tranh chấp đất đai sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp và tập trung chủ yếu ở lĩnh vực bồi thường, giải phóng mặt bằng tại các địa bàn thu hồi nhiều đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội. Tình trạng tranh chấp, khiếu kiện, đòi lại đất cũ của một số cá nhân, tổ chức có xu hướng gia tăng, tính chất nhạy cảm… từ đó đặt ra nhiều thách thức cho ngành chức năng.

Tại Hội nghị tổng kết hoạt động của Đoàn công tác liên ngành giải quyết khiếu nại, tố cáo tỉnh, ông Đồng Văn Thanh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, đề nghị cần nâng cao ý thức, trách nhiệm của chính quyền các cấp và đội ngũ cán bộ, công chức trong lĩnh vực quản lý đất đai và giải quyết KN, TC liên quan đến đất đai; chú trọng cần xây dựng hệ thống dữ liệu và hồ sơ quản lý đất đai đầy đủ, đồng bộ làm cơ sở pháp lý cho việc giải quyết các vấn đề phát sinh; song song đó, cần xem xét, đề xuất điều chỉnh các chính sách về bồi thường, hỗ trợ khi không còn phù hợp hơn với thực tế.

“Khi phát sinh KN, TC cần tăng cường công tác đối thoại, hòa giải để giải quyết ngay từ lúc phát sinh ở cơ sở. Tập trung giải quyết hết vụ việc, thay vì giải quyết hết thẩm quyền, như thế mới có thể hạn chế thấp nhất các KN, TC xảy ra”, ông Đồng Văn Thanh nhấn mạnh.

Bài, ảnh: B.B