Giao dịch đất đai cần thận trọng để tránh bị lừa

Trong những năm qua, trên địa bàn tỉnh xảy ra không ít vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng phương thức cùng một thửa đất, căn nhà đem bán cho nhiều người. Đến khi phát hiện sự việc thì bị hại khó đòi lại tiền, còn đối tượng lừa đảo phải vướng vòng lao lý.

Tòa xét xử một vụ án lừa đảo tài sản liên quan đến việc mua bán đất đai.

Trên thực tế, các hành vi lừa đảo trong mua bán, nhất là liên quan đến đất đai hiện nay diễn ra khá phổ biến. Trong đó, nhiều nạn nhân chỉ vì ham của rẻ, cả tin vào lời “có cánh” của các đối tượng nên “sập bẫy”.

Cụ thể, chỉ trong thời gian ngắn, cơ quan tố tụng huyện Long Mỹ đã khởi tố 1 vụ án và đưa ra xét xử 1 vụ về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Điểm chung của các vụ án này đều là hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua việc bán một mảnh đất cho nhiều người. Theo đó, Công an huyện Long Mỹ khởi tố 3 bị can là người trong cùng một gia đình để điều tra về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Trước đó, gia đình ông Nguyễn Văn A sở hữu phần đất có diện tích 3.610m2, tọa lạc tại ấp 5, xã Lương Tâm. Tháng 11-2013, ông A và vợ chuyển nhượng cho ông Nguyễn Văn Ngự với giá 150.000.000 đồng. Ông A nhận đủ tiền và hứa 2 tháng sau sẽ làm thủ tục tách giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Ngự do giấy chứng nhận đã thế chấp ngân hàng, nhưng thực tế gia đình ông A vẫn đang giữ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Đến giữa năm 2014, do gia đình không có tiền tiêu xài và đang giữ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nói trên, ông A cùng vợ và con trai bàn bạc tiếp tục lừa bán phần đất trên cho bà Đinh Thị Tuyết Nga, ngụ phường Hưng Lợi, quận Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ.

Bà Nga sau khi nhận chuyển nhượng đã làm thủ tục sang tên và bán lại cho bà Trần Thị Kim Hoa, rồi bà Hoa tiếp tục chuyển nhượng lại cho ông Lê Thành Hiếu. Đến năm 2024, ông Hiếu đến canh tác phần đất này thì phát hiện ông Ngự (người mua đầu tiên) đang canh tác phần đất của mình nên yêu cầu cơ quan chức năng giải quyết.

Trước đó, một vụ việc tương tự cũng xảy ra trên địa bàn huyện Châu Thành A. Cụ thể, Nguyễn Hồng Dũng là chủ sở hữu quyền sử dụng đất với diện tích 2.280m2, tọa lạc tại xã Tân Phú Thạnh. Đến ngày 11-11-2020, Dũng chuyển nhượng quyền sử dụng đối với phần đất trên cho ông T., cư trú phường An Bình, quận Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ, với giá 1,6 tỉ đồng.

Thế nhưng, do cần tiền sử dụng nên vào ngày 9-12-2020, Dũng đã gặp và thỏa thuận bán cho ông Đ., ngụ huyện Hồng Dân, tỉnh Bạc Liêu, một phần quyền sử dụng đất diện tích 115m2, trong phần diện tích 2.280m2 đã chuyển nhượng trước đó cho ông T., với giá 300 triệu đồng. Sau đó, ông Đ. nhiều lần yêu cầu Dũng thực hiện hợp đồng chuyển nhượng, nhưng Dũng cố tình lẩn tránh, nên ông Đ. tố giác.

Cơ quan chức năng đánh giá, thời gian qua, thị trường bất động sản có sự gia tăng về giá trị đã kéo theo tình trạng người dân đổ xô đi mua đất để đầu tư. Tuy nhiên, đây cũng là “mảnh đất” màu mỡ để nhiều đối tượng lợi dụng lòng tin hoặc nhận thức pháp luật hạn chế của người dân thực hiện các hành vi lừa đảo, gian dối hòng chiếm đoạt tài sản.

Về thủ đoạn, các đối tượng có thể dẫn dụ người dân mua bán tài sản bằng giấy tay hoặc làm hợp đồng chuyển nhượng nhưng không được công chứng, chứng thực. Các đối tượng thường rất tinh vi, xảo quyệt, dùng thủ đoạn bán đất với thấp hơn giá thị trường, lời nói khéo léo để đánh vào lòng tham hoặc sự tin cậy của người khác và tìm cách dẫn dắt người mua tài sản thực hiện giao dịch, không đúng trình tự, thủ tục.

Theo luật gia Nguyễn Hoàng Mạnh, Phó Chủ tịch Hội Luật gia tỉnh, các vụ án liên quan đến thủ đoạn một thửa đất, căn nhà bán cho nhiều người ngay từ đầu đều có yếu tố là các giao dịch dân sự. Tuy nhiên, quá trình xem xét, đánh giá chứng cứ của vụ án, nếu cơ quan tố tụng xác định ý thức chiếm đoạt tài sản của đối tượng là cố tình lừa dối bán cùng một thửa đất cho nhiều người hoặc lừa bán tài sản không phải của mình thì sẽ bị truy tố về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Còn theo ông Phạm Hoàng Lâm, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh, thực tế trong một số vụ án thì các đối tượng phải chịu trách nhiệm hình sự tương xứng với mức độ, hành vi đã gây ra. Tuy nhiên, cũng có những vụ việc rất khó xử lý hình sự và cơ quan chức năng nhận định việc mua bán hai bên chỉ là tranh chấp dân sự.

Do vậy, theo ông Lâm, mỗi người dân khi thực hiện việc mua bán phải tìm hiểu kỹ nguồn gốc và tình trạng sử dụng tài sản muốn mua; khi giao dịch phải thực hiện đúng các thủ tục, trình tự pháp luật quy định; khi mua bán tài sản có giá trị, nhất là nhà đất thì cần công chứng hợp đồng chuyển nhượng, bởi khi ấy các giao dịch sẽ được lưu trữ trên hệ thống cơ sở dữ liệu công chứng. Từ đó, có thể kịp thời ngăn chặn các giao dịch không đủ điều kiện mua bán.

B.B