Hoàn thành bố trí tái định cư trước khi thu hồi đất

Luật Đất đai năm 2024 có quy định đa dạng hình thức bồi thường về đất, phải hoàn thành bố trí tái định cư trước khi thu hồi đất…

Người dân tham gia bốc thăm nền tái định cư tại huyện Phụng Hiệp.

Phải tái định cư trước khi thu hồi đất

Theo Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân, Luật Đất đai năm 2024 quy định nguyên tắc bồi thường theo hướng đa dạng các hình thức bồi thường về đất; hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi được bồi thường bằng đất có cùng mục đích với đất bị thu hồi hoặc bằng tiền, bằng đất khác hoặc bằng nhà ở phù hợp với nhu cầu của người có đất bị thu hồi và quỹ đất của từng địa phương.

Luật cũng cụ thể hóa nguyên tắc “có chỗ ở, đảm bảo thu nhập và điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ” thông qua quy định tiêu chí khu tái định cư về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, địa điểm thực hiện tái định cư… Khu tái định cư có thể bố trí cho một hoặc nhiều dự án.

Khi Nhà nước thu hồi đất mà phần diện tích còn lại của thửa đất sau khi thu hồi nhỏ hơn diện tích tối thiểu, nếu người sử dụng đất đồng ý thu hồi đất thì UBND cấp có thẩm quyền quyết định thu hồi đất và thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ, quản lý diện tích đất này theo quy định của pháp luật.

Đối với tái định cư, Luật Đất đai năm 2024 quy định phải bố trí tái định cư xong mới được ra quyết định thu hồi đất. Đây là quy định hoàn toàn mới nhằm bảo đảm điều kiện về chỗ ở ổn định cho người dân có đất bị thu hồi.

Cụ thể, tại khoản 3, Điều 80 Luật Đất đai năm 2024 quy định, một trong những điều kiện thu hồi đất là phải hoàn thành việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và việc bố trí tái định cư theo quy định của luật. Khoản 6, Điều 91 quy định, việc này phải được hoàn thành trước khi có quyết định thu hồi đất, tức là tái định cư phải đi trước một bước.

Hướng dẫn cụ thể để thực thi hiệu quả

Để hướng dẫn cụ thể, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 88/2024 quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Trong đó, quy định chi tiết về cách tính giá đất để tính tiền sử dụng đất, thuê đất khi bồi thường bằng đất có mục đích sử dụng khác với loại đất được bồi thường.

Theo ông Phạm Mạnh Phương, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh, trường hợp tiền bồi thường, hỗ trợ về đất lớn hơn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất phải nộp khi được giao đất, thuê đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi hoặc tiền mua nhà ở thì người có đất thu hồi được nhận phần chênh lệch.

Trường hợp tiền bồi thường, hỗ trợ về đất nhỏ hơn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất phải nộp khi được giao đất, thuê đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi hoặc tiền mua nhà ở thì người có đất thu hồi phải nộp phần chênh lệch. Đồng thời, Nghị định 88/2024 giao UBND cấp tỉnh căn cứ quỹ đất, quỹ nhà và tình hình thực tế tại địa phương để quy định tỷ lệ quy đổi, điều kiện bồi thường bằng đất.

Về suất tái định cư, Nghị định 88/2024 quy định suất tái định cư tối thiểu được quy định bằng đất ở, nhà ở hoặc bằng tiền để phù hợp với việc lựa chọn của người được bố trí tái định cư. Trong đó, trường hợp suất tái định cư tối thiểu được quy định bằng đất ở, nhà ở thì diện tích đất ở tái định cư không nhỏ hơn diện tích tối thiểu theo quy định của UBND cấp tỉnh về diện tích tối thiểu tại khoản 2, Điều 220, Luật Đất đai năm 2024 và diện tích nhà ở tái định cư không nhỏ hơn diện tích căn hộ tối thiểu theo quy định của pháp luật về nhà ở.

Trong trường hợp suất tái định cư tối thiểu được tính bằng tiền thì khoản tiền cho suất tái định cư tối thiểu tương đương với giá trị một suất tái định cư tối thiểu bằng đất ở, nhà ở tại nơi bố trí tái định cư. Ngoài ra, Nghị định 88/2024 cũng giao căn cứ vào một số quy định tại nghị định và tình hình cụ thể của địa phương, UBND cấp tỉnh quy định suất tái định cư tối thiểu bằng đất ở, nhà ở và bằng tiền…

B.B