Khiếu nại, tố cáo sao cho đúng ?

Khiếu nại, tố cáo sao cho đúng.mp3

Khiếu nại, tố cáo là quyền của công dân. Quyền này đã được quy định trong Luật Khiếu nại năm 2011 và Luật Tố cáo năm 2018. Vì nhiều lý do, có không ít trường hợp lúng túng không biết thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo như thế nào để bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của mình. 

Công dân nêu ý kiến khiếu nại tại Ban Tiếp công dân tỉnh.

Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo được ban hành đã tạo hành lang pháp lý cho người dân thực hiện quyền của mình khi thấy lợi ích hợp pháp của bản thân, của cộng đồng, Nhà nước bị xâm phạm. Song việc phân biệt giữa khiếu nại và tố cáo vẫn còn chưa rõ ràng, người dân thường dùng nhiều tiêu đề như “đơn khiếu tố”, “đơn cầu cứu” hoặc “đơn cứu xét”, thay vì viết rõ theo quy định là “đơn khiếu nại” hay “đơn tố cáo”. 

Không chỉ về hình thức mà nội dung cũng có sự… chồng lấn. Vì thế, đã xảy ra tình trạng người dân gửi đơn khiếu nại, tố cáo nhiều nơi mà không đơn vị nào giải quyết dứt điểm. Người dân nhầm lẫn giữa quyền khiếu nại và quyền tố cáo có thể làm mất quyền tự bảo vệ mình hay làm khó cơ quan chức năng, người giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Như trường hợp của bà M., ngụ xã Đông Phú, huyện Châu Thành. Hộ bà có phần đất bị ảnh hưởng dự án Khu công nghiệp Sông Hậu, quá trình thực hiện bồi thường, tái định cư, do bà M. xây nhà trên đất nông nghiệp nên không được bồi thường.

Đồng ý với quyết định trên của Nhà nước, tuy nhiên bà M. lại bức xúc cho rằng, một số hộ lân cận tương tự như mình lại được bồi thường nhà dù cùng xây dựng trên đất nông nghiệp. Từ đó, bà không biết nên làm đơn khiếu nại, hay tố cáo gửi đến cơ quan chức năng.

Hay như trường hợp của bà T., ngụ xã Đông Thạnh, huyện Châu Thành là người được thi hành án.

Theo đó, bà được Tòa án nhân dân tỉnh xét xử phúc thẩm, chấp nhận yêu cầu khởi kiện và bản án đã có hiệu lực pháp luật. Tuy nhiên, 6 tháng trôi qua, dù đã nộp đơn yêu cầu nhưng chấp hành viên vẫn chưa tiến hành giao phần đất theo bản án (án có điều kiện thi hành) nên bà T. bức xúc muốn làm đơn phản ánh vụ việc.

Theo luật sư Hồ Quốc Thanh, Đoàn Luật sư tỉnh, việc người dân phân biệt và nắm rõ giữa việc “khiếu nại” hay “tố cáo” để thực hiện cho đúng, tránh gửi đơn khiếu nại, tố cáo vượt cấp, không đúng thẩm quyền, là điều rất quan trọng.

Cụ thể, Luật Khiếu nại năm 2011 có quy định rất rõ: Khiếu nại là việc công dân đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình.

Cũng theo Luật Khiếu nại hiện hành, thời hiệu khiếu nại là 90 ngày kể từ ngày nhận được quyết định hành chính hoặc biết được quyết định hành chính, hành vi hành chính. Trường hợp người khiếu nại không thực hiện được quyền khiếu nại theo đúng thời hiệu vì ốm đau, thiên tai, đi công tác, học tập ở nơi xa hoặc vì những trở ngại khách quan khác thì thời gian có trở ngại đó không tính vào thời hiệu khiếu nại.

Mặt khác, tại khoản 1, Điều 2, Luật Tố cáo năm 2018 cũng quy định, tố cáo là việc cá nhân theo thủ tục quy định của luật, báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất kỳ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Luật Tố cáo hiện hành không có quy định thời hiệu tố cáo, nhưng tại Điều 30 của luật quy định, thời hạn giải quyết tố cáo là không quá 30 ngày kể từ ngày thụ lý tố cáo. Đối với vụ việc phức tạp thì có thể gia hạn giải quyết tố cáo một lần nhưng không quá 30 ngày. Đối với vụ việc đặc biệt phức tạp thì có thể gia hạn giải quyết tố cáo 2 lần, mỗi lần không quá 30 ngày.

“Riêng Luật Tố cáo còn quy định biện pháp chế tài đối với người tố cáo là người tố cáo phải bồi thường thiệt hại do hành vi tố cáo sai sự thật của mình gây ra. Quy định này đã buộc người dân suy nghĩ kỹ, cân nhắc trước khi đặt bút ký đơn tố cáo. Người tố cáo sai, gây thiệt hại cho người khác phải chịu bồi thường thiệt hại và có thể sẽ bị xử lý hình sự nếu vi phạm nghiêm trọng”, luật sư Thanh cho biết.

B.B