Không tự nguyện thi hành bản án dân sự sẽ bị cưỡng chế

Thời gian qua, một số trường hợp bản án dù đã có hiệu lực pháp luật, nhưng vì nhiều lý do, người phải thi hành án không tự nguyện thi hành hoặc không chấp hành bản án dù có điều kiện thi hành. Điều này gây khó khăn cho công tác thi hành án, ảnh hưởng đến hiệu quả thực thi pháp luật.

Pháp luật quy định, đối với bản án dân sự đã có hiệu lực pháp luật, nếu người phải thi hành án có điều kiện thi hành nhưng không tự nguyện thi hành thì sẽ bị cưỡng chế.

Vừa qua, Báo Hậu Giang nhận được phản ánh của bà N., ngụ xã Đông Thạnh, huyện Châu Thành, đề nghị Chi cục Thi hành án dân sự huyện sớm thi hành bản án hình sự phúc thẩm số 131/2024 của Tòa án nhân dân tỉnh. Bởi theo bà N., dù bản án đã có hiệu lực gần 1 năm, nhưng phía người phải thi hành án vẫn không chấp hành bản án, ảnh hưởng đến gia đình và hiệu quả thực thi pháp luật.

Cụ thể, theo bà N., bản án dân sự phúc thẩm số 131/2024 của Tòa án nhân dân tỉnh buộc bà H. và 2 người con phải di dời khỏi căn nhà cấp 4 của bà N. tọa lạc tại xã Đông Thạnh, huyện Châu Thành, trên phần đất được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho bà N.; đồng thời, bà H. phải trả cho bà N. số tiền 9 triệu đồng chi phí thẩm định, định giá tài sản.

Thụ lý thi hành án, chấp hành viên Chi cục Thi hành án dân sự huyện Châu Thành đã thi hành xong khoản buộc bà H. trả cho bà N. số tiền 9 triệu đồng. Tuy nhiên, khi yêu cầu bà H. di dời khỏi căn nhà của bà N. thì bà H. không hợp tác, không tự nguyện di dời khỏi căn nhà của bà N., dù bà H. hiện có phần đất hơn 7.000m2 ở cùng địa phương.

Thông tin từ Chi cục Thi hành án dân sự huyện Châu Thành, vì vụ việc có tính chất phức tạp, hiện chấp hành viên chi cục đang phối hợp với các ngành có liên quan của huyện, đoàn thể và chính quyền địa phương vận động, thuyết phục người phải thi hành án tự nguyện di dời. Trường hợp vận động, thuyết phục không có kết quả, đơn vị sẽ xem xét chỉ đạo tổ chức cưỡng chế buộc bà H. di dời khỏi căn nhà của bà N. để thi hành án theo quy định của pháp luật.

Hiện nay, Luật Thi hành án dân sự khuyến khích đương sự tự nguyện thi hành án, nhưng nếu người phải thi hành án có điều kiện mà không thi hành án sẽ bị cưỡng chế theo quy định của pháp luật. Cụ thể, Điều 45, Luật Thi hành án dân sự quy định thời gian tự nguyện thi hành án là 15 ngày kể từ ngày người phải thi hành án nhận được hoặc được thông báo hợp lệ quyết định thi hành án. Trường hợp cần ngăn chặn người phải thi hành án có hành vi tẩu tán tài sản, hủy hoại tài sản hoặc trốn tránh việc thi hành án thì chấp hành viên có quyền áp dụng ngay các biện pháp bảo đảm và cưỡng chế thi hành án.

Bên cạnh đó, các biện pháp cưỡng chế thi hành án bao gồm: Khấu trừ tiền trong tài khoản; thu hồi, xử lý tiền, giấy tờ có giá của người phải thi hành án; trừ vào thu nhập của người phải thi hành án; kê biên, xử lý tài sản của người phải thi hành án, kể cả tài sản đang do người thứ ba giữ; khai thác tài sản của người phải thi hành án; buộc chuyển giao vật, chuyển giao quyền tài sản, giấy tờ; buộc người phải thi hành án thực hiện hoặc không được thực hiện công việc nhất định.

Theo luật sư Hồ Quốc Thanh, Đoàn Luật sư tỉnh, thông thường, khi bản án đã có hiệu lực, không bị sửa, hủy án thì đương sự cần phải chấp hành, bởi nếu không tự nguyện thi hành án thì có thể bị cưỡng chế, còn trong trường hợp không chấp hành án có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Còn theo ông Lê Phước Toàn, Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự tỉnh, để một bản án được thi hành, không xảy ra xung đột, cơ quan thi hành án dân sự sẽ dùng nhiều giải pháp tuyên truyền, thuyết phục người phải thi hành tự nguyện thi hành. Trong trường hợp các đương sự tự nguyện thi hành án sẽ giúp cơ quan thi hành án giảm tải lượng công việc, chi phí phát sinh cho cơ quan thi hành án và cả người phải thi hành án.

Tuy nhiên, trên thực tế vẫn có nhiều trường hợp người phải thi hành có điều kiện thi hành nhưng thiếu ý thức chấp hành pháp luật, cố tình trốn tránh, chây ì, chống đối. Với những trường hợp đương sự không tự nguyện thi hành án hoặc chấp hành bản án, cơ quan thi hành án sẽ tiến hành cưỡng chế hoặc đề nghị áp dụng các biện pháp xử lý theo quy định pháp luật.

B.B