Mua bán dữ liệu cá nhân là phạm pháp

Thời gian qua, việc mua bán dữ liệu cá nhân như căn cước công dân, số điện thoại, địa chỉ, tài khoản ngân hàng… ngày càng diễn biến phức tạp. Việc mua bán dữ liệu có thể diễn ra đơn giản và dễ dàng thông qua mạng xã hội. Tuy nhiên, đây là hành vi vi phạm pháp luật.

Tang vật trong một vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua việc sử dụng các tài khoản ngân hàng giả mạo.

Việc bị lộ, lọt dữ liệu cá nhân đã dẫn đến hàng loạt cuộc gọi làm phiền, quấy rối, thậm chí là những vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Không ít người dân trở thành nạn nhân khi thông tin cá nhân bị lợi dụng để thực hiện hành vi phạm tội. Đặc biệt, tình trạng mua bán tài khoản ngân hàng cũng diễn ra phổ biến, để lại nhiều hậu quả.

Cuối năm 2024, Tòa án nhân dân huyện Phụng Hiệp đã mở phiên tòa hình sự sơ thẩm, xét xử và tuyên phạt bị cáo Nguyễn Thị Kiều Thảo (sinh năm 1993), 2 năm tù về tội sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức.

Theo hồ sơ vụ án, thông qua mạng xã hội facebook, Thảo biết được nhiều đối tượng có nhu cầu mua tài khoản ngân hàng nên đã mở nhiều tài khoản bán cho người có nhu cầu và dùng để sử dụng cá nhân. Để mở được nhiều tài khoản thông qua hình thức mở trực tuyến, Thảo sử dụng các giấy chứng minh nhân dân của người khác thông qua mua hoặc nhặt được, sau đó gỡ ảnh trong giấy chứng minh và dán ảnh của mình vào rồi đăng ký tài khoản ngân hàng. Quá trình điều tra, cơ quan công an xác định, trong thời gian từ tháng 5 đến tháng 9-2022, Thảo làm giả giấy chứng minh nhân dân để mở 3 tài khoản ngân hàng. 

Ngoài ra, Thảo cũng thừa nhận sử dụng 2 giấy chứng minh nhân dân của người khác để mở 7 tài khoản ngân hàng, sau đó bán thu lợi từ 300.000 đồng đến 400.000 đồng/tài khoản.

Theo Công an tỉnh, thời gian qua, trên địa bàn tỉnh xảy ra một số vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng. Trong đó, một số đối tượng sử dụng thủ đoạn tiếp cận, dụ dỗ, lôi kéo người dân, đặc biệt là các em học sinh, sinh viên từ đủ 14 tuổi trở lên mở các tài khoản ngân hàng bằng hình thức cung cấp điện thoại thông minh có cài đặt sẵn sim điện thoại để làm thủ tục mở tài khoản, đăng ký dịch vụ Internet Banking, SMSBanking sau đó chuyển lại điện thoại, mật khẩu OTP ngân hàng và các thông tin tài khoản cho đối tượng; với giá từ 200.000 đồng đến 500.000 đồng/tài khoản ngân hàng.

Qua công tác đấu tranh tội phạm cho thấy, tình trạng dữ liệu cá nhân bị chiếm đoạt, mua bán hiện diễn ra khá phổ biến. Nhiều dữ liệu cá nhân, đặc biệt là các tài khoản ngân hàng bị rao bán công khai trong một thời gian dài với số lượng lớn. Việc mua bán thường được tiến hành qua mạng xã hội và việc thanh toán được thực hiện qua các tài khoản khác nhau. Hành vi mua bán dữ liệu cá nhân, tài khoản ngân hàng không chỉ diễn ra giữa cá nhân với nhau, mà còn xuất hiện tình trạng các công ty, tổ chức thu thập trái phép thông tin, dữ liệu cá nhân để kinh doanh thu lợi bất chính.

Theo luật sư Hồ Quốc Thanh, Đoàn luật sư tỉnh, đối với hành vi mua bán thông tin cá nhân, hoặc mua bán, cho thuê tài khoản ngân hàng sẽ bị xử phạt hành chính theo khoản 5, khoản 6, Điều 26, Nghị định 88/2019 của Chính phủ về hành vi “thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa trái phép thông tin về tài khoản ngân hàng” hoặc xử lý về hành vi “cung cấp hoặc chia sẻ hoặc phát tán thông tin cá nhân đã thu thập, tiếp cận, kiểm soát cho bên thứ ba khi chưa có sự đồng ý của chủ thông tin cá nhân; thu thập, sử dụng, phát tán, kinh doanh trái pháp luật thông tin cá nhân của người khác” theo quy định tại Nghị định 14/2022 với mức phạt lên đến 60 triệu đồng và có thể bị xử lý hình sự theo Điều 288, 291, Bộ luật Hình sự năm 2015.

Còn theo ông Phạm Hoàng Lâm, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh, qua thực tiễn xét xử các vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản liên quan đến việc lộ lọt thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, bên cạnh sự tinh vi của các đối tượng phạm tội thì ý thức tự bảo vệ thông tin cá nhân trong một bộ phận người dân còn hạn chế. Thậm chí, có một số người vì lợi  ích trước mắt hoặc vì tiện ích về mặt công nghệ mà sẵn sàng cho hoặc bán thông tin cá nhân với giá rẻ… Do đó, người dân cần chủ động nêu cao cảnh giác, thận trọng trong việc cung cấp thông tin khi thực hiện các giao dịch, nhất là giao dịch trên không gian mạng.

Công an tỉnh khuyến cáo, để phòng ngừa các đối tượng lừa đảo, người dân trên địa bàn tỉnh khi phát hiện các đối tượng có dấu hiệu lôi kéo, dụ dỗ mua bán thông tin cá nhân, thông tin tài khoản thẻ ngân hàng cần báo ngay cho cơ quan công an nơi gần nhất để kịp thời xử lý; không mua bán dữ liệu cá nhân, tài khoản ngân hàng “rác” để tội phạm lợi dụng vào hoạt động vi phạm pháp luật; đồng thời khuyến cáo người dân, đặc biệt là học sinh, sinh viên, nâng cao ý thức cảnh giác trước các hành vi dụ dỗ, lôi kéo mua bán tài khoản ngân hàng, thông tin cá nhân của các đối tượng phạm tội nhằm sử dụng hoạt động vi phạm pháp luật; tuyên truyền tới thành viên trong gia đình và những người xung quanh về những hành vi lôi kéo, dụ dỗ của các đối tượng xấu để đề phòng, không bị “sập bẫy” lừa đảo trên không gian mạng.

B.B