Nắm vững tính pháp lý khi chơi hụi

Thời gian qua, trên địa bàn tỉnh xảy ra một số vụ vỡ hụi lên đến hàng tỉ đồng khiến không ít người lao đao. Một trong những điểm chung của các vụ vỡ hụi này là người chơi chủ yếu dựa vào lòng tin với chủ hụi, thiếu các giấy tờ làm chứng cứ pháp lý nên khi vỡ hụi, phần thiệt lớn nhất thuộc về các hụi viên.

Tòa án nhân dân tỉnh xét xử chủ hụi Trần Kim Cương lừa đảo chiếm đoạt tài sản của 79 hụi viên.

Người chơi hụi còn chủ quan

Tòa án nhân dân tỉnh vừa đưa ra xét xử vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản của chủ hụi Trần Kim Cương với số tiền chiếm đoạt lên đến 2,4 tỉ đồng, liên quan đến 79 bị hại. Tại tòa, nhiều hụi viên bị lừa đảo thừa nhận, khi tham gia chơi hụi, do tin tưởng chủ hụi Cương là giáo viên có uy tín ở địa phương, nên một số hụi viên không nhận bất cứ giấy tờ có tính chất pháp lý nào liên quan đến chơi hụi. Hàng tháng, khi đến hạn thì tham gia góp, chứ không biết rõ hết người tham gia góp cùng là ai.

Bà Nguyễn Thị Nương, ngụ xã Trường Long A, huyện Châu Thành A, là hụi viên trong vụ án của chủ hụi Trần Kim Cương, với số tiền thiệt hại gần 40 triệu đồng, bày tỏ: “Ngày nghe tin bà Cương bỏ trốn, tay chân tôi rụng rời. Buôn bán chắt mót từng đồng hàng tháng đóng hụi với hy vọng cuối năm có một khoản để dành. Vậy mà đùng một cái, bà Cương bể hụi. Giờ không biết tiền của tôi ngày nào mới trở về...”.

Thực tế thời gian qua cho thấy, nhiều dây hụi ở vùng nông thôn có giá trị tài sản khá cao, khi vỡ hụi thì số nợ hoặc số tiền bị chiếm đoạt lên đến tiền tỉ. Năm 2023, vụ vỡ hụi của chủ hụi Trần Thị Mỹ Phương, ngụ huyện Vị Thủy cũng làm rúng động một vùng quê, với số hụi viên bị ảnh hưởng lên đến 139 người. 

Điểm chung của các vụ lừa đảo liên quan đến hụi là thời gian đầu, các chủ hụi thường tạo vỏ bọc là người có uy tín, khi các hụi viên hốt hụi thì giao tiền sòng phẳng và đúng hạn. Tuy nhiên, qua thời gian, khi đã tạo được lòng tin thì các chủ hụi lợi dụng việc các hụi viên không tham gia đi bỏ thăm khui hụi đầy đủ hoặc quá tin tưởng chủ hụi, nên dùng nhiều thủ đoạn gian dối, như dùng tên khống, số phần khống trong các dây hụi; tự ý lấy hụi của hụi viên để hốt; bán hụi khống hoặc lập các dây hụi ma chiếm đoạt tiền của hụi viên…  

Phần lớn sau khi các vụ bể hụi, hụi viên hiếm có cơ hội để nhận lại số tiền đã bị chiếm đoạt, nếu có thì phần được nhận lại cũng rất ít ỏi so với con số mất mát. Bởi thường khi bể hụi, chủ hụi bằng nhiều cách khác nhau tẩu tán tài sản, nên tài sản để thi hành án chẳng còn lại bao nhiêu.

Tuân thủ điều kiện pháp lý khi chơi hụi

Luật sư Phan Văn Hùng, Đoàn luật sư tỉnh, thông tin, Nghị định số 19/2019 về hụi, họ, biêu, phường quy định, chủ hụi phải thông báo bằng văn bản cho UBND cấp xã nơi cư trú về việc tổ chức dây hụi khi dây hụi có giá trị các phần hụi tại một kỳ mở hụi từ 100 triệu đồng trở lên; tổ chức từ 2 dây hụi trở lên.

“Nội dung văn bản thông báo phải thể hiện rõ họ, tên, số căn cước công dân, ngày, tháng, năm sinh, nơi cư trú của chủ hụi; thời gian bắt đầu và kết thúc dây hụi; tổng giá trị các phần hụi tại kỳ mở hụi; tổng số thành viên. Nếu chủ hụi không thực hiện nghĩa vụ thông báo việc tổ chức dây hụi có trị giá trên 100 triệu đồng hoặc từ 2 dây hụi trở lên sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định pháp luật”, ông Hùng thông tin thêm.

Nhằm ngăn chặn việc lợi dụng chơi hụi để thực hiện hành vi lừa đảo, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, thời gian qua, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Tư pháp phối hợp với các sở, ngành và địa phương triển khai, thực hiện các giải pháp, nhất là tăng cường công tác tuyên truyền các quy định của pháp luật về hụi, trong đó tập trung tuyên truyền, phổ biến Nghị định số 19/2019 của Chính phủ quy định về họ, hụi, biêu, phường và các chế tài của pháp luật, giúp người chơi hụi biết tự bảo vệ quyền lợi của mình. 

Theo ông Kiều Văn Thọ, Hội thẩm Tòa án nhân dân tỉnh, qua xét xử cho thấy, một trong những nguyên nhân chủ yếu của các vụ vỡ hụi là người dân quá tin tưởng vào chủ hụi, không tìm hiểu và nắm vững các quy định pháp luật, nên dễ bị thiệt thòi và thiếu cơ sở pháp lý để bảo vệ quyền lợi của mình. Vì vậy, khi tham gia chơi hụi, nhằm đề phòng bị lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, người dân cần nâng cao cảnh giác, không tham gia các nhóm hụi, đường dây hụi có dấu hiệu bất thường.

Khi tham gia, cần tuân thủ các quy định có liên quan, như thỏa thuận về dây hụi cần được lập thành văn bản; yêu cầu chủ hụi lập sổ hụi, trong đó thể hiện rõ tên, địa chỉ của chủ hụi và các hụi viên, phần hụi, kỳ mở, thể thức góp vốn, số tiền đã góp, lập biên nhận khi tham gia góp hụi, lĩnh hụi… Từ đó, có thể tự bảo vệ quyền lợi của mình nếu có tranh chấp hụi phát sinh.

B.B