Ngăn chặn tình trạng người chưa thành niên phạm tội

Đứng trước ngưỡng cửa cuộc đời, không ít người chưa thành niên đã tự tay tô đen trên trang lý lịch đời mình bằng hành vi phạm pháp. Tình trạng này đang có chiều hướng gia tăng, diễn biến phức tạp cả về tính chất lẫn mức độ nghiêm trọng.

Trong số 6 bị cáo trong vụ án giết người xảy ra trên địa bàn huyện Phụng Hiệp, có 4 bị cáo là người chưa thành niên.

Nhìn vào các hồ sơ vụ án và tìm hiểu về động cơ gây án của các đối tượng có thể thấy, tội phạm chưa thành niên thường có xuất phát điểm tương đối giống nhau, đó là thiếu sự quan tâm, giáo dục của cha mẹ; nhận thức về pháp luật còn hạn chế; điều kiện kinh tế gia đình nhiều khó khăn, bị ảnh hưởng từ các thông tin tiêu cực trên mạng xã hội…

Vừa qua, sau gần 2 ngày xét xử và nghị án, Tòa án nhân dân tỉnh đã tuyên án vụ án giết người liên quan đến các đối tượng ở độ tuổi chưa thành niên. Đứng trước tòa, 6 bị cáo trong vụ án với gương mặt non choẹt, nhưng ít ai nghĩ rằng, trước đó các bị cáo đã manh động dùng kiếm Nhật, dao tự chế chém 1 người gây thương tích đến 41% chỉ vì cho rằng nạn nhân chạy xe nẹt pô lớn tiếng trước mặt các bị cáo.

Chưa kể, trước đó một tuần, Tòa án nhân dân tỉnh đã đưa ra xét xử vụ án giết người tại một quán trà sữa trên địa bàn huyện Phụng Hiệp với 6 bị cáo, trong đó có 4 bị cáo thời điểm phạm tội là người chưa thành niên. Theo cáo trạng, khoảng 18 giờ ngày 25-2-2024, các bị cáo Võ Văn Lũy (sinh năm 2004), Nguyễn Văn Luân (sinh năm 2006), cùng với 4 bị cáo khác sinh năm 2007-2008, cùng trú huyện Phụng Hiệp đến uống nước tại một quán trà sữa ở ấp Hòa Long B, thị trấn Kinh Cùng, thì gặp anh N. có mâu thuẫn trước đó với Luân, cũng đang ngồi uống nước tại quán với nhóm bạn.

Nhớ lại mâu thuẫn cũ, cả 6 đối tượng lao vào tấn công người thanh niên trên cùng nhóm bạn. Trong đó, Lũy và Luân sử dụng dao nhọn để tấn công nhóm đối thủ. Hậu quả khiến 1 người tử vong tại chỗ, 3 người bị thương. 

Các cơ quan chức năng đánh giá, những năm qua, số vụ phạm pháp hình sự do các đối tượng trong độ tuổi chưa thành niên gây ra trên địa bàn tỉnh diễn biến phức tạp. Chỉ tính trong 3 tháng đầu năm 2025, toàn tỉnh xảy ra 170 vụ tội phạm về trật tự xã hội, trong đó nhiều trường hợp phạm tội trong độ tuổi chưa thành niên, nhiều nhất là tội gây rối trật tự công cộng, tội cố ý gây thương tích… 

Thượng tá Lê Quốc Hội, Chánh văn phòng Cơ quan cảnh sát điều tra, Công an tỉnh, cho rằng, hiện nay, tình hình tội phạm trong nhóm đối tượng ở độ tuổi chưa thành niên ngày càng diễn biến phức tạp. Điều đáng lo ngại là chỉ vì những mâu thuẫn nhỏ, xích mích không đáng có nhưng không ít thanh, thiếu niên sẵn sàng lao vào ẩu đả, gây thương tích cho người khác và phải vướng vào vòng lao lý. 

Về nguyên nhân tội phạm, được đánh giá một phần xuất phát từ việc nhiều đối tượng ở độ tuổi này không được sống trong môi trường gia đình lành mạnh, thiếu sự quan tâm đúng mức từ cha mẹ. Thông thường, nhiều bậc cha mẹ vì lo làm ăn, phát triển kinh tế mà thiếu quan tâm đến con cái, dẫn đến con trẻ hình thành nhân cách sai lệch và bị lôi kéo vào con đường phạm pháp. Trong khi nhà trường còn quá chú trọng đến truyền đạt kiến thức mà hạn chế trong việc giáo dục đạo đức, ý thức chấp hành pháp luật cho học sinh, sinh viên.

“Bên cạnh các đối tượng do lối sống buông thả, lười lao động, thích đua đòi dẫn đến phạm pháp thì vẫn có một số trường hợp các em phạm pháp do đang trong độ tuổi phát triển về tâm sinh lý, chưa đủ nhận thức về hành vi sai trái của bản thân nhưng không được người lớn định hướng, giáo dục đúng cách. Từ đó, dẫn đến thực hiện các hành vi sai lệch về đạo đức và vi phạm pháp luật”, thượng tá Hội phân tích.

Còn theo ông Kiều Văn Thọ, Trưởng đoàn Hội thẩm Tòa án nhân dân tỉnh, thời gian qua, sự tác động từ mặt trái của mạng xã hội, phim ảnh bạo lực và tệ nạn ma túy, cờ bạc, lối sống thực dụng, hưởng thụ đã ảnh hưởng tiêu cực đến suy nghĩ và hành động của một bộ phận thanh, thiếu niên, nhất là các em trong độ tuổi chưa thành niên. Do đó, các bậc cha mẹ phải quản lý việc con em theo dõi các trang mạng xã hội, ngăn ngừa những thông tin xấu, độc ảnh hưởng đến con và nhất là định hướng để con tìm kiếm những thông tin bổ ích, tích cực trên mạng xã hội.

Cũng theo ông Thọ, giải pháp quan trọng nhất trong ngăn ngừa tội phạm trẻ hóa chính là sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường trong việc quản lý con em mình. Các bậc làm cha mẹ phải giúp con hiểu biết hành vi hợp pháp và phạm pháp để con tự nhận thức được việc nên làm và không nên làm. Ngoài ra, nhà trường cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật trong học đường; phối hợp chặt chẽ hơn với gia đình để cùng quản lý thanh, thiếu niên phát triển toàn diện.

B.B